Nêu cách đo độ dài

1. Sự nở vì nhiệt của chất rắn:

- Các chất rắn nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.

- Các chất rắn khác nhau thì sự nở vì nhiệt của chúng cũng khác nhau.

2. Sự nở vì nhiệt của chất lỏng:

- Các chất lỏng đều nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.

- Các chất lỏng khác nhau thì sự nở vì nhiệt của chúng cũng khác nhau

@ Lưu ý:

- Đối với nước khi tăng nhiệt độ từ 0⁰C đến 4⁰C thì nước co lại chứ không nở ra. Chỉ khi tăng nhiệt độ từ 4⁰C trở lên nước mới nở ra.

- Đối với chất lỏng sự dãn nở của nó là sự dãn nở khối.

3. Sự nở vì nhiệt của chất khí:

- Các chất khí nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.

- Các chất khí khác nhau thì sự nở vì nhiệt của chúng giống nhau

@ Lưu ý:

- Khác với chất rắn và chất lỏng, mọi chất khí đều có sự nở vì nhiệt giống nhau

- Đối với chất khí sự dãn nở vì nhiệt của nó cũng là sự dãn nở khối.

4. So sánh sự nở vì nhiệt của các chất:

- Chất khí nở vì nhiệt nhiều hơn chất lỏng, chất lỏng nở vì nhiệt nhiều hơn chất rắn.

5. Một số ứng dụng sự nở vì nhiệt của các chất :

a) Sự nở vì nhiệt của các chất:

- Khi các chất có sự co dãn vì nhiệt, nếu bị ngẵn cản thì có thể gây ra những lực rất lớn.

b) Một số ứng dụng của sự nở vì nhiệt của các chất:

- Sự nở vì nhiệt của các chất Rắn, Lỏng, Khí có rất nhiều ứng dụng trong đời sống và kĩ thuật. Ứng dụng để chế tạo băng kép (khi bị đốt nóng hay làm lạnh thì băng kép bị cong lại) đó là thiết bị tự động đóng ngắt mạch điện khi nhiệt độ thay đổi.

BÀI TẬP ÁP DỤNG:

Câu 1. Ở đầu cán (chuôi) dao, liềm bằng gỗ, thường có một ñai bằng sắt gọi là cái khâu dùng để giữ chặt lưỡi dao, liềm. Tại sao khi lắp khâu người thợ rèn phải nung nóng khâu rồi mới tra vào cán?

Trả lời: Phải nung nóng khâu dao, liềm vì khi được nung nóng, khâu nở ra dể lắp vào cán, và khi nguội đi khâu co lại xiết chặt vào cán.

Câu 2: Tại sao các tấm tôn lợp lại có dạng lượn sóng?

Trả lời: Để khi trời nóng các tấm tôn có thể dãn nở vì nhiệt mà ít bị ngăn cản hơn, nên tránh được hiện tượng gây ra lực lớn, có thể làm rách tôn lợp mái.

Câu 3. Tại sao đổ nước nóng vào cốc bằng thuỷ tinh chịu lửa, thì cốc không bị vỡ, còn đổ nước nóng vào cốc thuỷ tinh thường thì cốc dễ bị vỡ?

Trả lời: Vì thuỷ tinh chịu lửa nở vì nhiệt ít hơn thuỷ tinh thường tới 3 lần.

Câu 4:. Có người giải thích quả bóng bàn bị bẹp, khi được nhúng vào nước nóng sẽ phòng lên như củ, vì vỏ bóng bàn gặp nóng nỡ ra và phòng lên. Hảy nghĩ ra một thí nghiệm chứng tỏ cách giải thích trên là sai?

Trả lời: Chỉ cần dùi một lổ nhr ở quả bóng bàn bị bẹp rồi nhúng vào nước nóng. Khi đó nhựa làm bóng vẩn nóng lên nhưng bóng không phồng lên được.

Câu 5. Tại sao khi rót nước nóng ra khỏi phích nước, rồi đậy nút lại ngay thì nút hay bị bật ra? Làm thế nào để tránh hiện tượng này?

Trả lời: Khi rót nước nóng ra có một lượng không khí ở ngoài tràn vào phích. Nếu đậy nút ngay thì lượng khí này sẽ bị nước trong phích làm cho nóng lên, nở ra và có thể làm bật nút phích.

Để tránh hiện tượng này, không nên đậy nút ngay mà chờ cho lượng khí tràn vào phích nóng lên, nở ra và thoát ra ngoài một phần mới đóng nút lại.

Câu 6. Tại sao rót nước nóng vào cốc thuỷ tinh dày thì cốc dễ vỡ hơn là rót nước nóng vào cốc thuỷ tinh mỏng?

Trả lời: Khi rót nước nóng vào cốc thủy tinh dày thì lớp thuỷ tinh bên trong tiếp xúc với nước, nóng lên trước và dãn nở, trong khi lớp thuỷ tinh bên ngoài chưa kịp nóng lên và chưa dãn nở. Kết quả là lớp thuỷ tinh bên ngoài chịu lực tác dụng từ trong ra và cốc bị vỡ. Với cốc mỏng, thì lớp thuỷ tinh bên trong và bên ngoài nóng lên và dãn nở đồng thời nên cốc không bị vỡ.

Câu 7. Tại sao ở chổ tiếp nối hai đầu thanh ray xe lửa lại có một khoảng hở?

Trả lời: Người ta đặt khe hở như vậy để khi trời nóng, đường ray nở dài ra do đó nếu không để khe hở, sự nở vì nhiệt của đường ray sẽ bị ngăn cản gây ra lực lớn làm cong đường ray.

Câu 8. Ở hai đầu gối đở một số cầu thép người ta cấu tạo như sau: một đầu gối đở đặt cố định còn một đầu gối lên các con lăn. Tại sao một gối đở phải đặt trên các con lăn?

Trả lời: Một đầu được đặt gối lên các con lăn, tào điều kiện cho cầu dài ra khi nóng lên mà không bị ngăn cản.

Câu 9. Đồng và thép nở vì nhiệt như nhau hay khác nhau?

Trả lời: Đồng và thép nở vì nhiệt khác nhau. Đồng nở vì nhiệt nhiều hơn thép.

Câu 10. Khi bị hơ nóng, băng kép luôn luôn cong về phía thanh đồng hay thanh thép? Tại sao?

Trả lời: Khi bị hơ nóng, băng kép luôn luôn cong về phía thanh đồng. Đồng giản nở vì nhiệt nhiều hơn thép nên thanh đồng dài hơn và thanh đồng nằm phía ngoài vòng cung.

Câu 11. Băng kép đang thẳng, nếu làm cho nó lạnh đi thì nó có bị cong không? Nếu có thì cong về phía thanh thép hay thanh đồng? Tại sao?

Trả lời: Nếu làm cho nó lạnh đi thì nó có bị cong và cong về phía thanh thép. Đồng co lại vì nhiệt nhiều hơn thép, nên thanh đồng ngắn hơn, thanh thép dài hơn và thanh thép nằm phía ngoài vòng cung.

Các đo độ dài:

Ước lượng độ dài cần đo để chọn thước đo thích hợp

Đặt thước và mắt đúng cách

Đọc và ghi kết quả đúng quy định