Phân tích bài ca dao: Anh hùng là anh hùng rơm, Ta cho mồi lửa hết cơn anh hùng.

Nhân dân lao động châm biếm, giễu cợt mạnh mẽ một hạng đàn ông khác trong xã hội. Đó là những kẻ nông nổi không có tài năng, dũng khí, nhưng lại hay khoe khoang, khoác lác, ra vẻ ta đây hơn người.

Không biết thành ngữ anh hùng rơm có từ bao giờ nhưng ý nghĩa của nó thật hay, thật ấn tượng. Nó vẽ lên hình ảnh một kẻ tài năng thi tầm thường, có khi hèn nhát nữa, nhưng mở miệng thì toàn chuyện lớn lao trên trời dưới bể để lòe thiên hạ.

Nghệ thuật chơi chữ ở câu ca dao này khá độc đáo. Anh hùng rơm là thành ngữ dùng để chế giễu những kẻ không có can đảm, tài năng nhưng lại hay khệnh khạng, hung hăng, vênh váo. Kiểu câu định nghĩa: Anh hùng là anh hùng rơm, kết hợp với hình ảnh mồi lửa (rơm dễ cháy, ngọn lửa bốc lớn nhưng tắt rất nhanh) cùng cụm từ đặc biệt độc đáo và sáng tạo: cơn anh hùng, tạo nên xâu chuỗi liên tưởng rất thú vị, từ đó bật ra tiếng cười trào lộng sảng khoái mà thâm thúy. Anh hùng thuộc về tính cách, bản chất của con người; còn cơn anh hùng thì lại hoàn toàn là bốc đồng trong chốc lát, giả tạo mà thôi. Không những không lừa được ai mà lại còn làm trò cười cho thiên hạ. Đối với hạng người này, ta chỉ cần giao cho một việc nhỏ trong hoàn cảnh có khó khăn, thử thách thì bản chất bất tài, hèn kém sẽ lộ ra ngay. Khác nào anh hùng bện bằng rơm, chỉ cần một mồi lửa nhỏ châm vào là cháy rụi thành tro bụi.

Câu ca dao: Anh hùng là anh hùng rơm… như một lời mỉa mai, đay nghiến, dằn mặt những kẻ tự vỗ ngực xưng là anh hùng mà chẳng mảy may làm được việc gì cho xứng đáng. Cái bản chất rỗng tuếch của họ được tác giả dân gian mổ xẻ, phanh phui bằng một cụm từ ngộ nghĩnh là cơn anh hùng. Quả thật không còn từ nào xác đáng hơn và khinh miệt hơn.

Trong kho tàng đồ sộ của văn học dân gian có biết bao những câu ca hay và bên cạnh đó có cả những câu ca dao mang tính hài hước để châm biếm một nhóm người trong xã hội. Câu ca dao “Anh hùng là anh hùng rơm, Ta cho mồi lửa hết cơn anh hùng” là một trong những câu ca dao đặc sắc như đã giễu cợt thật mạnh mẽ và sâu cay những kẻ nông nổi mà không có chút tài năng gì nhưng được cái hay khoe khoang, rất ra vẻ ta đây.

Thật không thể nào có thể biết thành ngữ anh hùng rơm có từ bao giờ nhưng ý nghĩa của nó thật hay, thật ấn tượng. Nó dường như cũng đã vẽ lên hình ảnh một kẻ tài năng thì lại quá đỗi tầm thường, có khi hèn nhát nữa, nhưng cứ khi mở miệng thì toàn chuyện lớn lao trên trời dưới bể để lòe thiên hạ.

Ta như đã thấy được câu ca như được sử dụng nghệ thuật chơi chữ khá độc đáo. Cụm từ “Anh hùng rơm” chính là thành ngữ dùng để chế giễu những kẻ không có can đảm, và tài năng nhưng lại rất hay khệnh khạng, hung hăng, vênh váo tự đắc với đời. Với lối dùng kiểu câu định nghĩa đó chính là “Anh hùng là anh hùng rơm” dường như cũng đã kết hợp với hình ảnh mồi lửa (rơm dễ cháy, ngọn lửa bốc lớn nhưng tắt rất nhanh) và cùng với những cụm từ đặc biệt độc đáo và sáng tạo cho người đọc đó là “cơn anh hùng”. Điều này cũng đã tạo nên xâu chuỗi liên tưởng rất thú vị, từ đó bật ra tiếng cười trào lộng sảng khoái mà lại rất đỗi thâm thúy. Ta như đã biết cách gọi anh hùng thuộc về tính cách, bản chất của con người. Và ngược lại thì cơn anh hùng thì lại hoàn toàn là bốc đồng trong chốc lát, đó chính là những điều giả tạo mà thôi. Không những không lừa được ai mà lại còn làm trò cười cho thiên hạ. Có lẽ đối với hạng người này, ta chỉ cần giao cho một việc nhỏ trong hoàn cảnh có khó khăn, thử thách thì bản chất bất tài, và thật như hèn kém sẽ lộ ra ngay. Điều này chẳng khác nào anh hùng bện bằng rơm, chỉ cần một mồi lửa nhỏ châm vào là cháy rụi thành tro bụi.

Câu ca dao thật đặc sắc và ngắn gọn “Anh hùng là anh hùng rơm” được xem như một lời mỉa mai đầy sự đay nghiến, dằn mặt những kẻ tự vỗ ngực xưng là anh hùng mà chẳng mảy may làm được việc gì cho xứng đáng. Dường như chính cái bản chất rỗng tuếch của họ lại như đã được tác giả dân gian mổ xẻ, phanh phui bằng một cụm từ ngộ nghĩnh biết bao đó là cơn anh hùng. Quả thật, ta như thấy không còn từ nào xác đáng hơn và khinh miệt hơn.