Vì sao bia được dựng trên lưng con rùa ?

Vì rùa được xem là con vật thiêng nên mỗi khi có rùa nổi lên trên mặt hồ Hoàn Kiếm ở trung tâm Hà Nội, mọi người đều cho là điềm lành. Không ai dám làm hại rùa dưới hồ vì sợ gặp điều bất hạnh; nhiều người còn cúng rùa.

Tại sao bia đá lại được đặt trên lưng rùa?

Thương thay thân phận con rùa!

Lên đình cõng hạc, xuống chùa đội bia.

Câu ca dao này cho ta thấy hình ảnh quen thuộc của con rùa trong đời sống người Việt Nam. Ở hầu như bất kỳ đình làng nào ta cũng bắt gặp hai chú hạc kiêu hãnh đứng trên lưng rùa ở hai bên tả hữu ban thờ gian chính. Ít có tấm bia đá cổ nào lại được dựng ngay trên nền đất, mà thường đặt trên lưng rùa. Hàng thế kỷ nay, ở Văn Miếu Hà Nội, 82 chú rùa vẫn nhẫn nại đội bia đá trên lưng.

Trong vũ trụ quan của người Á Đông, rùa được xem là biểu tượng của vũ trụ, mai rùa tượng trưng cho bầu trời, còn bụng rùa tượng trưng cho mặt đất. Rùa cũng có một vị trí rất đặc biệt trong lịch sử Việt Nam. Theo truyền thuyết, rùa thần giúp vua An Dương Vương (258-179 trước CN) xây thành ốc Cổ Loa tại Đông Anh (phía bắc Hà Nội). Rùa thần trao cho vua một chiếc nỏ thần có thể bắn một lần trăm phát. Nhiều thế kỷ sau, một rùa thần khác cho vua Lê Lợi (1385-1433) mượn gươm thần để đánh quân Minh.