Hiện nay, các nước trên thế giới đang dần thay thế các dạng năng lượng như: than đá, ... bằng các dạng năng lượng tái tạo như: gió, nước, thủy triều, ... Tại sao lại có sự thay đổi đó? Để trả lời câu hỏi này các em hãy tham khảo nội dung bài giảng của Bài 29: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên trong chương trình Địa lí 10 Cánh diều do ban biên tập HOC247 biên soạn dưới đây!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Môi trường
a. Khái niệm
- Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên (theo Luật Bảo vệ môi trường Việt Nam, 2020).
- Môi trường sống của con người bao gồm: môi trường tự nhiên, xã hội và nhân tạo
.jpg)
Hình 29.1. Sơ đồ các thành phần của môi trường
b. Đặc điểm
Đặc điểm chung của môi trường là:
- Có quan hệ mật thiết và tác động qua lại với con người.
- Môi trường có thể tác động và ảnh hưởng đến con người.
c. Vai trò
- Tạo ra không gian sống cho con người và sinh vật
- Chứa đựng và cung cấp các nguồn tài nguyên thiên nhiên cần thiết cho hoạt động sản xuất và đời sống con người
- Là nơi chứa đựng, cân bằng và phân hủy các chất thải do con người tạo ra.
- Lưu giữ và cung cấp thông tin, nhờ đó con người có thể hiểu biết được quá khứ và dự đoán được tương lai cho chính mình.
1.2. Tài nguyên thiên nhiên
a. Khái niệm
Tài nguyên thiên nhiên bao gồm tất cả các dạng vật chất tồn tại khách quan trong tự nhiên mà con người có thể sử dụng phục vụ cuộc sống cá nhân và sự phát triển của xã hội loài người.
b. Đặc điểm
- Có nhiều cách phân loại tài nguyên thiên nhiên, song cách phân loại thông dựng nhất là dựa vào tính chất và việc sử dụng hợp lí tài nguyên thiên nhiên.
Hình 29.3. Sơ đồ phân loại tài nguyên thiên nhiên thông dụng nhất
Tài nguyên thiên nhiên có đặc điểm chung là:
- Phân bố không đồng đều theo không gian lãnh thổ.
- Phần lớn các nguồn tài nguyên thiên nhiên có giá trị kinh tế được hình thành qua quá trình phát triển lâu dài của tự nhiên và lịch sử.
- Tài nguyên thiên nhiên trên Trái Đất rất phong phú, đa dạng nhưng có giới hạn nhất định. Nhiều loại tài nguyên đang bị cạn kiệt, nhất là tài nguyên khoáng sản, trong khi nhu cầu cho sự phát triển kinh tế không ngừng tăng lên.
c. Vai trò
- Tài nguyên thiên nhiên là nguồn lực cơ bản để phát triển kinh tế - xã hội. Không có tài nguyên thiên nhiên thì không thể có hoạt động sản xuất vả xã hội loải người không thể tồn tại và phát triển
- Tài nguyên thiên nhiên là cơ sở để phát triển nông nghiệp, công nghiệp, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ...
- Tài nguyên thiên nhiên là tiền đề quan trọng cho tích lũy, tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội.
Bài tập minh họa
Bài tập 1: Môi trường, tài nguyên thiên nhiên và đặc điểm của chúng là gì? Môi trường và tài nguyên thiên nhiên có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của xã hội loài người?
Hướng dẫn giải:
- Vai trò: Có quan hệ mật thiết và tác động qua lại với con người; Môi trường có thể tác động và ảnh hưởng đến con người; Tài nguyên thiên nhiên là nguồn lực cơ bản để phát triển kinh tế - xã hội; Tiền đề quan trọng cho tích luỹ, tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội, …
- Đặc điểm: Tạo ra không gian sống cho con người và sinh vật; Là nơi chứa đựng, cân bằng và phân huỷ các chất thải do con người tạo ra; Phân bố không đồng đều theo không gian lãnh thổ; Phần lớn các nguồn tài nguyên thiên nhiên có giá trị kinh tế; …
Bài tập 2: Nêu đặc điểm của tài nguyên thiên nhiên?
Hướng dẫn giải:
Đặc điểm của tài nguyên thiên nhiên
- Tài nguyên thiên nhiên phân bố không đồng đều trong không gian, phụ thuộc vào cấu tạo địa chất, khí hậu,... của các lãnh thổ.
- Đại bộ phận các nguồn tài nguyên thiên nhiên có giá trị kinh tế được hình thành qua quá trình phát triển lâu dài của lãnh thổ.
- Tài nguyên thiên nhiên phong phú đa dạng, được phân loại dựa vào thuộc tính tự nhiên, dựa vào công dụng kinh tế và khả năng bị hao kiệt trong quá trình sử dụng của con người.
Bài tập 3: Đối với sự phát triển của xã hội loài người, môi trường tự nhiên là nhân tố có vai trò như thế nào?
Hướng dẫn giải:
Đối với sự phát triển của xã hội loài người, môi trường tự nhiên là nhân tố có vai trò quan trọng. Môi trường có những vai trò là không gian sống, nguồn cung cấp tài nguyên cho sản xuất và đời sống con người, là nơi chứa đựng chất thải do con người tạo ra và nơi lưu giữ và cung cấp thông tin.
Luyện tập
Học xong bài này các em cần biết:
- Phân hiệt được khái niệm, đặc điểm của môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
- Phân tích được vai trò của môi trường, tài nguyên thiên nhiên đối với sự phát triển của xã hội loài người.
3.1. Trắc nghiệm Bài 29 Địa lí 10 Cánh diều
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lí 10 Cánh diều Chương 10 Bài 29 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
Câu 1:
Cơ sở nào để phân chia tài nguyên thiên nhiên thành đất, nước, khí hậu, sinh vật, khoáng sản?
- A. Theo nhiệt lượng sinh ra
- B. Theo khả năng hao kiệt
- C. Theo thuộc tính tự nhiên
- D. Theo công dụng kinh tế
-
- A. Suy giảm sự đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường
- B. Ô nhiễm môi trường (nước, đất và không khí)
- C. Mất cân bằng sinh thái, khủng hoảng môi trường
- D. Mất cân bằng sinh thái, suy giảm đa dạng sinh học
-
- A. Có vai trò quyết định sự phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia trên thế giới
- B. Phân bố không đều giữa các quốc gia, khu vực, vùng lãnh thổ trên toàn thế giới
- C. Là các thành phần của tự nhiên (bao gồm các vật thể và các lực lượng tự nhiên)
- D. Được sử dụng làm phương tiện sản xuất, đối tượng tiêu dùng ở trình độ nhất định
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 29 Địa lí 10 Cánh diều
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lí 10 Cánh diều Chương 10 Bài 29 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 116 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Câu hỏi trang 117 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Câu hỏi trang 118 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Luyện tập 1 trang 118 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Luyện tập 2 trang 118 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Vận dụng trang 118 SGK Địa lí 10 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi 1 trang 54 SBT Địa lí 10 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi 2 trang 54 SBT Địa lí 10 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi 3 trang 54 SBT Địa lí 10 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi 4 trang 54 SBT Địa lí 10 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi 5 trang 54 SBT Địa lí 10 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi 6 trang 54 SBT Địa lí 10 Cánh diều - CD
Giải Câu hỏi 7 trang 55 SBT Địa lí 10 Cánh diều - CD
Hỏi đáp Bài 29 Địa lí 10 Cánh diều
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Địa Lý 10 HỌC247
