Địa lí 10 Chân trời sáng tạo Bài 13: Nước biển và đại dương

- Nhiệt độ trung bình trên bề mặt của nước biển và ở giữa đại dương là khoảng 17°C.

- Tuy nhiên, nhiệt độ thay đổi phụ thuộc vào vị trí địa lí, điều kiện khí hậu và các yếu tố tự nhiên khác.

+ Cụ thể, ở Xích đạo là 27 - 29°C, ở ôn đới là 15- 16°C, ở hàn đới là dưới 1°C.

+ Ở các biển, nhiệt độ trung bình trên bề mặt cũng rất khác nhau: biển Đen là 26°C, biển Ban-tích (Baltic) là 17°C, biển Ba-ren (Barents) là 3⁰C

- Biên độ nhiệt năm của nước biển và đại dương không lớn; đặc biệt ở khu vực ngoài khơi và vùng vĩ độ thấp.

- Độ muối là một trong những thành phần hoá học quan trọng của nước biển.

- Nước biển và đại dương có độ muối trung bình là 35‰.

- Độ muối là do nước sông hoà tan các loại muối từ đất, đá trong lục địa đưa ra. Độ muối của nước biển thay đổi tuỳ thuộc vào lượng nước sông chảy vào biển, độ bốc hơi và lượng mưa. Ví dụ: độ muối của Biển Đông là khoảng 33‰, biển Địa Trung Hải là 39‰, Biển Đỏ là 45‰, ...

Bảng 13. Nhiệt độ và độ muối trung bình của một số đại dương trên Trái Đất

a. Sóng biển

- Sóng biển là hình thức dao động của nước biển theo chiều thẳng đứng.

- Gió là nguyên nhan chủ yếu tạo ra sóng. Sức gió thổi mạnh, thời gian tồn tại dài và diện tích mặt biển, đại dương lớn thì sóng biển càng lớn. Sóng thường ở lớp trên của biển và đại dương, cao khoảng vài mét.

- Khi xuất hiện động đất ở ngoài biển và đại dương có thể gây ra sóng thần. Do cường độ sóng lớn nên sóng thần có sức tàn phá mạnh, gây thiệt hại rẩt lớn về tài sản và tính mạng con người.

Hình 13.1. Chuyển động của sóng biển

b. Thủy triều

- Thuỷ triều là hiện tượng mực nước biển dao động theo chu kì và biên độ nhất định do ảnh hưởng của sức hút Mặt Trăng, Mặt Trời và lực li tâm của Trái Đất.

- Thuỷ triều ở nhiều nơi có thể lên tới 10 - 18 m, thuỷ triều ở vùng ôn đới cao hơn vùng nhiệt đới.

- Khi Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất thẳng hàng thì dao động thuỷ triều lớn nhất - triều cường. Ngược lại khi Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất vuông góc thì dao động thuỷ triều nhỏ nhất - triều kém.

Hình 13.2. Vị trí của Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất khi xảy ra hiện tượng triều cường và triều kém

- Mỗi ngày thuỷ triểu lên xuống hai lần gọi là bán nhật triều, chỉ lên xuống một lần gọi là nhật triều hoặc triều có ngày lên xuống một lần, có ngày lên xuống hai lần (gọi là triều không đều). Việt Nam có cả ba loại thuỷ triều

- Dòng biển là dòng nước di chuỵển trong các biển và đại dương tương tự như các sông ở trong lục địa.

- Các dòng biển chuyển động theo quy luật và chịu ảnh hưởng chủ ỵếu của các loại gió chính trên bề mặt Trái Đất.

-  Dựa vào nhiệt độ, dòng biển được phân thành dòng biển nóng và dòng biển lạnh. Các dòng biển nàỵ đối xứng với nhau qua các bờ đại dương.

Hình 13.4. Dòng biển trong các đại dương

Biển và đại dương có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của con người như:

- Đối với phát triển kinh tế:

+ Các biển và đại dương cung cấp nguồn tài nguyên phong phú như: sinh vật khoáng sản, ...

+ Là không gian để phát triển các ngành kinh tế, ...

- Đối với xã hội:

+ Các biển và đại dương tạo điều kiện thuận lợi cho giao lưu kinh tế, xã hội giữa các quốc gia trên thế giới, là nguổn sinh kế cho cộng đồng cư dân ven biển, ...

+ Ngoài ra, biển và đại dương còn có vai trò quan trọng đối với môi trường và hệ sinh thái.

Hình 13.5. Một số hoạt động kinh tế trên biển và đại dương

Bài tập 1: Biển và đại dương có ý nghĩa như thế nào đối với thực tiễn đời sống?

Hướng dẫn giải:

Biển và đại dương có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của con người như:

- Các biển và đại dương cung cấp nguồn tài nguyên phong phú như sinh vật, khoáng sản,...;

- Là không gian để phát triển các ngành kinh tế, ...

Bài tập 2: Nguyên nhân gây ra thuỷ triều là do đâu?

Hướng dẫn giải:

- Thuỷ triều là hiện tượng nước biển dâng cao và hạ thấp theo quy luật hằng ngày.

- Nguyên nhân chủ yếu sinh ra thuỷ triều là do lực hấp dẫn của Mặt Trăng và Mặt Trời cùng với lực li tâm của Trái Đất.

Bài tập 3: Hướng chảy của các dòng biển nóng trong đại Dương thế giới là gì?

Hướng dẫn giải:

- Dòng biển nóng xuất phát từ vùng vĩ độ thấp chảy về vùng vĩ độ cao.

- Dòng biển lạnh xuất phát từ vùng vĩ độ cao chảy về vùng vĩ độ thấp.

- Ở vùng gió mùa hoạt động thường xuyên, xuất hiện các dòng biển đổi chiều theo mùa.

Học xong bài này các em cần:

- Trình bày được tính chất của nước biển và đại dương.

- Giải thích được hiên tượng sóng biển và thuỷ triều.

- Trình bày được chuyển động của các dòng biển trong đại dương.

- Nêu được vai trò của biển và đại dương đối với phát triển kinh tế-xã hội.

- Phân tích được bản đồ và hình vẽ về thuỷ quyển.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lí 10 Chân trời sáng tạo Chương 5 Bài 13 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Dao động thuỷ triều trong tháng lớn nhất vào ngày nào?

  • A. Không trăng và có trăng
  • B. Trăng tròn và không trăng
  • C. Trăng khuyết và trăng tròn
  • D. Trăng khuyết và không trăng

• Câu 2:

  Nguyên nhân gây ra thuỷ triều là do đâu?

  • A. Sức hút của hành tinh ở thiên hà
  • B. Hoạt động của núi lửa, động đất
  • C. Hoạt động của các dòng biển lớn
  • D. Sức hút của Mặt Trăng, Mặt Trời

• Câu 3:

  Các dòng biển lạnh thường xuất phát ở khu vực nào?

  • A. Vĩ độ 50° - 60°
  • B. Vĩ độ 30° - 40°
  • C. Vùng cực
  • D. Vĩ độ 40° - 50⁰

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lí 10 Chân trời sáng tạo Chương 5 Bài 13 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 57 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi trang 57 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục II.1 trang 58 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi mục II.2 trang 58 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi trang 59 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Câu hỏi trang 60 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Luyện tập 1 trang 60 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Luyện tập 2 trang 60 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Vận dụng trang 60 SGK Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Giải Câu hỏi 1 trang 46 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Giải Câu hỏi 2 trang 48 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Giải Câu hỏi 3 trang 48 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Giải Câu hỏi 4 trang 49 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Giải Câu hỏi 5 trang 50 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Giải Câu hỏi 6 trang 50 SBT Địa lí 10 Chân trời sáng tạo - CTST

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!