Giá trị hiện thực qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh của Lê Hữu Trác

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn ý chi tiết

a. Mở bài

• Giới thiệu khái quát về tác giả Lê Hữu Trác và đoạn trích "Vào phủ chúa Trịnh"
• Dẫn dắt vào vấn đề: giá trị hiện thực (nêu khái quát)

• Giới thiệu khái quát:
  • Thể loại: Kí sự là một thể kí, ghi chép những sự việc, câu chuyện có thật và tương đối hoàn chỉnh
  • Đoạn trích "Vào phủ chúa Trịnh" nằm ở phần đầu tác phẩm kể về việc Lê Hữu Trác tới kinh đô, được dẫn vào phủ chúa để bắt mạch, kê đơn cho Trịnh Cán.
• Phân tích giá trị hiện thực:
  • Giá trị hiện thực của đoạn trích được thể hiện rất rõ qua những chi tiết hình ảnh mà tác giả đã ghi lại trong đoạn trích.
    • Quang cảnh và cung cách sinh hoạt: cực kì xa hoa, tráng lệ không đâu sánh bằng
    • Khi vào phủ phải qua nhiều lần cửa với những hành lang quanh co nối tiếp nhau, mỗi cửa đều có vệ sĩ canh gác
    • Khuông viên phủ chúa rộng. Trong vườn, cây cối um tùm, chim kêu ríu rít, danh hoa đua thắm, thoang thoảng mùi hương
    • Đại đường: nghi trượng thếp vàng, sập thếp vàng, võng điều....→ uy nghi, sang trọng với những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy.
    • Đến nội cung phải qua năm, sáu trướng gấm
    • Cung cách sinh hoạt: nghi lễ, khuôn phép, cách nói năng của người hầu kẻ hạ.... → cao sang, uy quyền tột đỉnh
  • Tác giả đã tái diễn một cách chân thực nhất hiện thực của cuộc sống của chúa Nguyễn: một cộc sống xa hoa, lộng lẫy, một cuộc sống đầy quyền uy và giàu sang.
  • Một số chi tiết hình ảnh thế hiện rất đắt giá trị hiện thực
    • Thế tử - một đứa bé chừng năm, 6 tuổi ngồi chễm chệ trên sập vàng cho thầy thầy thuốc - một cụ già quỳ lạy để rồi thế tử cười và ban cho lời khen "ông này lạy khéo" → là một chi tiết vừa chân thực vừa hài hước kín đáo: nói lên quyền uy tối thương của đấng con trời, cháu trời và thân phận nhỏ nhoi, thấp bé của người thầy thuốc. Qua chi tiết đó ta thấy được nhân cách của thế tử cũng như lí giải được phần nào sự lầm than và khổ cực của nhân dân bấy giờ.
    • Chi tiết tả cảnh bước vào nơi ở của thế tử: "Ở trong tối ôm, không thấy có cửa ngõ gì cả, Đi qua độ năm, sáu lần trướng gấm như vậy"  → mặc dù được bao bọc trong nhung lụa nhưng thiếu sinh khí và gió trời
    • Chi tiết bữa cơm sáng với đầy đủ các món ngon vật lạ, đồ dùng: mâm vàng chén bạc → sự xa hoa quá mức >< sự lầm than cực khổ của nhân dân lúc bấy giờ khi triều đình phong kiến mục rỗng và thối nát.
    • Tất cả đồ vật đều được sơn son thếp vàng: chi tiết này ẩn dụ cho quyền lực tột đỉnh của chúa Trịnh. Bởi theo quan niệm ngày xưa hai màu vàng và đỏ là hai màu mà chỉ người có quyền lực cao nhất của mỗi nước mới được sử dụng.

c. Kết bài

• Nêu nhận xét, đánh giá khái quát lại vấn đề
• Nhấn mạnh và mở rộng vấn đề

Bài văn mẫu

​Đề bài: Giá trị hiện thực sâu sắc qua đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh của Lê Hữu Trác

Gợi ý làm bài​

Lê Hữu Trác (1724 – 1791) tên hiệu là Hải Thượng Lãn ông, quê ở làng Liêu Xá, huyện Đường Hào, phủ Thượng Hồng, trấn Hải Dương, nay thuộc huyện Yên Mĩ, tĩnh Hưng Yên ông là một danh y lừng lẫy trong lịch sử y học Việt Nam. Ý nguyện lớn nhất của ông là đem tài năng và tâm huyết của mình để cứu người, giúp đời. Danh lợi, phú quý không thể làm cho ông xa rời lí tưởng cao đẹp đó. Sự nghiệp của ông được tập hợp trong bộ Hải Thượng y tông tâm lĩnh gồm 66 quyển, biên soạn trong gần 40 năm, là một công trình nghiên cứu y học xuất sắc nhất thời trung đại ở nước ta.

Thượng kinh kí sự nguyên văn bằng chữ Hán, được Lê Hữu Trác viết năm 1782, nội dung ghi lại những điều mà tác giả tai nghe mắt thấy trong những lần được vời ra kinh đô Thăng Long chữa bệnh cho cha con chúa Trịnh Sâm. Qua những trang viết sinh động và sắc sảo, tác giả đã phản ánh chân thực cuộc sống xa hoa của tầng lớp vụa chúa phòng kiến, đồng thời kín đáo bày tỏ thái độ thờ ơ, coi thường danh lợi của mình.

---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---

“Vào phủ chúa Trịnh” trở thành một quá trình tiếp cận sự thật đời sống xa hoa vương giả hơn là thăm bệnh, chữa bệnh. Thăm bệnh, chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán tưởng chỉ như một cái cớ, một dịp may giúp người viết kí hoàn thiện bức tranh về cuộc sống thâm nghiêm, giàu sang đầy uy quyền.

Lê Hữu Trác tổ chức điểm nhìn trần thuật linh hoạt. Có đoạn sự việc được kể theo quan sát của nhân vật xưng tôi. Có đoạn nhà văn để cho nhân vật quan truyền chỉ miêu tả,giới thiệu. Người đọc có cảm tưởng không chỉ có Lê Hữu Trác dẫn ta vào phủ chúa để tự do quan sát ngắm nhìn mà cả những kẻ hầu cận chúa cũng đưa ta thâm nhập, khám phá sự thật ở “Đông cung”. Những đoạn nhân vật tôi độc thoại toát lên cái nhìn sắc sảo và sự cảm nhận tinh tế. Những đoạn kể tả, cho thấy nhân vật tôi bao quát được một không gian rộng lớn, nắm bắt được thần thái, bản chất của sự vật hiện tượng.

Học 247 mong rằng, tài liệu trên sẽ hỗ trợ các em thật tốt trong quá trình tìm hiểu, học tập và củng cố kiến thức về đoạn trích Vào phủ Chúa Trịnh cũng như quá trình học tập môn Ngữ văn lớp 11. Chúc các em có thêm nhiều kiến thức hay và bổ ích từ tài liệu.

--MOD Ngữ văn HOC247 (tổng hợp và biên soạn)