Soạn bài Thực hành Tiếng Việt (Bài 1) tóm tắt - Chân trời sáng tạo Ngữ văn 6

- Tìm hiểu về từ đơn và từ phức: 

+ Từ đơn là từ gồm có một tiếng.

+ Từ phức là từ gồm hai tiếng trở lên.

- Tìm hiểu về thành ngữ:

+ Thành ngữ là một tập hợp từ cố định, quen dùng. 

+ Đặc điểm: Nghĩa của thành ngữ không phải là phép cộng đơn giản nghĩa của các từ cấu tạo nên nó mà là nghĩa của cả tập hợp từ, thường có tính hình tượng và biểu cảm.

Câu 1: Tìm từ đơn, từ phức trong đoạn văn sau:

Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt. Tráng sĩ bước lên vỗ vào mông ngựa. Ngựa hí dài mấy tiếng vang dội. Tráng sĩ mặc áo giáp, cẩm roi, nhảy lên mình ngựa. 

(Thánh Gióng)

Gợi ý:

- Từ đơn trong đoạn văn trên là: vùng, dậy, một, cái, bỗng, biến, thành, một, mình, cao, hơn, trượng, bước, lên, vỗ, vào, ngựa, hí, dài, mấy, tiếng, mặc, cầm, roi, nhảy, lên, mình, ngựa.

- Từ phức trong đoạn văn trên là: chú bé, tráng sĩ, oai phong, lẫm liệt, vang dội, áo giáp.

Câu 2: Tìm từ ghép, từ láy trong đoạn văn sau:

Trong khi đó, người trong nhóm dự thi nhanh tay giã thóc, giần sàng thành gạo, lấy nước và bắt đầu thổi cơm. Những nồi cơm nho nhỏ treo dưới những cành cong hình cánh cung được cắm rất khéo léo từ dây lưng uốn về trước mặt. 

(Hội thổi cơm thi ở Đồng Vân)

Gợi ý:

- Các từ ghép là: giã thóc, giần sàng, bắt đầu, dự thi, nồi cơm, cánh cung, dây lưng.

- Các từ láy là: nho nhỏ, khéo léo.

Câu 3: Tạo ra từ ghép từ các tiếng dưới đây:

a. Ngựa

b. Sắt

c. Thi

d. Áo

Gợi ý:

a. Ngựa: ngựa vằn,...

b. Sắt: sắt thép,...

c. Thi: thi tài,...

d. Áo: áo vải,...

Câu 4: Tạo ra từ láy từ các tiếng dưới đây:

a. Nhỏ

b. Khoẻ

c. Óng

d. Dẻo

Gợi ý:

a. Nhỏ: nho nhỏ, nhỏ nhắn.

b. Khoẻ: khoẻ khoắn.

c. Óng: óng ánh.

d. Dẻo: dẻo dai.

Câu 5: Trong câu văn “Khi tiếng trống hiệu vừa dứt, bốn thanh niên của bốn đội thoăn thoắt leo lên thân cây chuối rất trơn vì đã bôi mỡ." Nếu thay từ “thoăn thoắt” bằng từ “nhanh chóng” thì có giúp người đọc hình dung động tác của người dự thi rõ hơn không? Vì sao? 

Gợi ý:

Từ “thoăn thoắt” giúp người đọc hình dung thao tác của người dự thi rõ hơn từ "nhanh chóng". Vì “thoăn thoắt” là từ láy miêu tả rất rõ nét sự khéo léo và tốc độ cực nhanh nên không thể thay thế bằng từ khác được.

Câu 6: Trong câu văn “Những nồi cơm nho nhỏ treo dưới những cành cong hình cánh cung được cắm rất khéo léo từ dây lưng uốn về trước mặt”, nếu dùng từ “khéo” thay cho từ “khéo léo” thì độ “khéo” của người dự thi sẽ giữ nguyên, tăng lên hay giảm xuống? Vì sao?

Gợi ý:

Nếu dùng từ “khéo” bằng từ “khéo léo” thì độ khéo của người dự thi sẽ giảm xuống. Vì từ “khéo léo” là từ láy miêu tả rất rõ nét sự khéo léo, có nghĩa tăng hơn so với từ “khéo”.

Câu 7: Tìm và ghép thành ngữ (cột A) với nghĩa của thành ngữ (cột B) trong bảng dưới đây sao cho phù hợp.

A. Thành ngữ	B. Nghĩa của thành ngữ
1. Chết như rạ	a) Nhận xét ai làm gì rất nhanh.
2. Mẹ tròn con vuông	b) Lòng oán giận và hận thù với ai đó rất sâu nặng.
3. Cầu được ước thấy	c) chết rất nhiều.
4. Oán nặng thù sâu	d) Điều mong ước trở thành hiện thực.
5. Nhanh như cắt	đ) Việc sinh nở thuận lợi, tốt đẹp
	e) Chỉ những người có hiểu biết hạn hẹp nhưng lại cho mình thông minh, tài giỏi.

Gợi ý:

1c, 2đ, 3d, 4b, 5a.

Câu 8: Đặt một câu miêu tả khí thế chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn có dùng thành ngữ chết như rạ.

Gợi ý:

Nghĩa quân Lam Sơn với sự đồng sức đồng lòng đã giành chiến thắng vẻ vang ở Chi Lăng khiến quân giặc chết như rạ.

Câu 9: Tìm thành ngữ có chứa các từ dưới đây:

a. Nước

b. Mật

c. Ngựa

d. Nhạt

Gợi ý:

a. Nước mặn đồng chua

b. Mật ngọt chết ruồi

c. Ngựa quen đường cũ

d. Nhạt như nước ốc.

Trên đây là bài Soạn văn 6 Thực hành Tiếng Việt (Bài 1) tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Thực hành Tiếng Việt (Bài 1).

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----