Soạn bài Cây khế tóm tắt - Kết nối tri thức Ngữ văn 6

- Phần 1 (Từ đầu đến lại với em nữa): Giới thiệu về nhân vật người em và cách phân chia tài sản của hai anh em.

- Phần 2 (Tiếp đến trở nên giàu có): Chuyện ăn khế trả vàng của người em.

- Phần 3 (Còn lại): Âm mưu của người anh và sự trừng phạt.

- Sử dụng thể loại truyện cổ tích với những chi tiết hoang đường, kì ảo.

- Cái kết xây dựng có hậu phù hợp với thể loại truyện cổ tích.

Câu hỏi: Hẳn nhiều em có ước muốn được đặt chân đến một hòn đảo ngoài khơi xa lắc, chưa ai biết đến và thường hình dung ở đó có nhiều điều thú vị. Hãy tưởng tượng em đang ở vào tình huống đó. Em có thể chia sẻ với các bạn những điều kì diệu mà em được chứng kiến.

Gợi ý:

- Em đang ở một hòn đảo ngoài khơi xa lắc, cách xa đất liền. Ngay trước mắt là những bãi cát vắng vẻ, tĩnh lặng chỉ có những bụi cây nhỏ mọc thưa thớt. Cảm giác vô cùng hoang sơ. Nước biển có độ mặn cao, trong suốt, nhìn rõ cả cát dưới đáy. Phía trước trông ra biển cả mênh mông, phía sau và 2 bên là vách núi như bức tường thành. Muốn đến được hòn đảo phải vượt núi hoặc chui qua đường hầm. Ở đây con người sẽ xây dựng những "thủy cung", có thể trực tiếp quan sát các đàn cá heo, tôm hùm, rùa biển, mực ống, cá mập lượn lờ bên những cụm san hô đầy màu sắc.

Câu 1. Thời gian, địa điểm diễn ra câu chuyện có gì đặc biệt?

Gợi ý:

- Thời gian: ngày xửa ngày xưa

- Địa điểm: ở một nhà kia

=> Thời gian, không gian phiếm chỉ, không xác định.

Câu 2. Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Gợi ý:

- Chim ăn nhiều thì cây sẽ nhanh hết quả, làm giảm đi thu nhập của gia đình.

- Chim sẽ báo đáp lại vợ chồng người em vì họ đã cho chim ăn khế chín.

Câu 3. Một hang lớn đầy vàng, kim cương, thủy tinh, hổ phách trông thế nào?

Gợi ý:

- Một hang lớn đầy vàng, kim cương, thủy tinh, hổ phách, … ánh sáng làm cho báu vật trong hang đều lấp lánh, lung linh đầy mê hoặc.

Câu 4. Cái túi của vợ chồng người anh sẽ gây ra điều gì?

Gợi ý:

- Túi quá nặng nên chú chim không thể bay về nhà được.

Câu 1. Cây khế kể về chuyện gì? Em thích nhất chi tiết nào trong chuyện?

Gợi ý:

- Cây khế kể về chuyện người em hiền lành có cây khế được chim ăn, báo ân bằng việc trả vàng còn người anh tham lam đem đổi gia sản lấy cây khế của em để rồi cuối cùng chết vì lấy quá nhiều vàng. 

- Em thích nhất chi tiết con chim cất lời đáp trả người em, vì điều đó cho thấy sự ân tình, ơn nghĩa trong con vật và cũng chứa đựng nhiều màu sắc thần kì. 

Câu 2. Hãy tóm tắt chuyện Cây khế.

Gợi ý:

Ngày xưa ở một nhà kia có hai anh em, cha mẹ mất sớm để lại cho một khối gia tài. Vợ chồng người anh tham lam giành hết chỉ chừa lại cho người em một gian nhà lụp xụp, trước cửa có một cây khế ngọt. Vợ chồng người em chăm chỉ làm ăn và chăm sóc cây khế chu đáo. Đến mùa khế ra rất nhiều quả. Bỗng một hôm có con chim lạ đến ăn khế. Vợ chồng người em than thở và chim lạ liền bảo người em may túi ba gang để chim trả ơn. Hôm sau, chim đưa người em ra đảo lấy vàng và trở về. Từ đó, người em trở nên giàu có. Người anh hay tin, lân la đến dò hỏi và đổi cả gia tài của mình để lấy túp lều cùng cây khế. Đến mùa khế chín, chim đại bàng lại đến và cũng ngỏ ý sẽ trả ơn. Người anh vì tham lam nên đã may túi to để dựng được nhiều vàng. Trên đường đi lấy vàng về vì quá nặng nên người anh đã bị rơi xuống biển và chết.

Câu 3. Truyện cổ tích thường mở đầu bằng những từ ngữ quen thuộc chỉ thời gian trong quá khứ, không gian không xác định. Em hãy tìm các từ ngữ đó trong truyện cây khế.

Gợi ý:

- Từ ngữ chỉ thời gian: ngày xửa ngày xưa.

- Từ ngữ chỉ không gian: ở một nhà kia.

Câu 4. Con chim đưa hai anh em ra đảo hoang có phải là con vật kỳ ảo không? Vì sao?

Gợi ý:

- Con chim đưa hai anh em ra đảo hoang là con vật kỳ ảo.

- Chim đến ăn khế và biết nói, biết trả ơn cho con người, biết chở con người đến chỗ lấy vàng.

- Tác giả dân gian xây dựng tình huống truyện cùng với yếu tố kỳ ảo chim thần để thể hiện sự trả ơn đối với người tốt.

Câu 5. Trong lời kể của truyện cổ tích, tác giả dân gian thường xen vào những câu có dáng dấp ca dao, tục ngữ, lời có vần dễ thuộc, dễ nhớ. Trong truyện này, có câu nói nào như thế? Nhân vật nào đã nói câu nói đó?

Gợi ý:

- Câu nói của con chim lớn: “Ăn một quả, trả cục vàng, may túi ba gang, mang đi mà đựng!” là câu có vần, dễ thuộc, dễ nhớ.

- Sau khi soạn bài Cây khế - Kết nối tri thức, liên hệ với thực tế hiện nay có thể thấy người dân thường sử dụng những câu như: “ăn một quả, trả cục vàng” hay “ăn khế, trả vàng” để chỉ một việc làm được trả công xứng đáng và kết cục tốt đẹp.

Câu 6. Đảo xa nơi con chim đưa người em đến có điều gì kì diệu? Điều kì diệu này đã giúp gì cho cuộc sống của người em sau đó?

Gợi ý:

- Đảo nơi xa có điều kì diệu: chim bay mãi, bay mãi, qua bao nhiêu là miền, hết đổng ruộng đến rừng xanh, hết rừng xanh đến biển cả, ra tới giữa biển,... → Cuộc sống của người em đã trở nên giàu có hơn.

Câu 7. Trong truyện, hai nhân vật người anh và người em luôn đối lập nhau về hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập giữa họ và nêu nhận xét về đặc điểm của hai nhân vật này.

Gợi ý:

Trong truyện, hai nhân vật người anh và người em luôn đối lập nhau về hành động:

- Người anh: 

+ Ích kỉ và keo kiệt.

+ Tham lam khi may túi 12 gang để đi cùng chim lấy vàng.

=> Cái chết của người anh là lời cảnh báo cho những kẻ tham lam, chỉ muốn ăn mà không muốn làm, cạn tình cạn nghĩa.

- Người em:

+ Hiền lành, tốt bụng và nhường hết nhà cửa ruộng vườn cho anh.

+ Khi chim ăn khế, người em nhường cho chim ăn mà không hề đánh đuổi.

+ Vì tốt bụng, thật thà nên người em đã chia sẻ câu chuyện của mình với mọi người và đặc biệt là anh trai của mình.

+ Khi anh trai nổi lòng tham muốn đổi gia tài của mình để lấy cây khế ngọt, người em cũng sẵn sàng chia sẻ.

=> Hai vợ chồng người em được sống hạnh phúc, đầy đủ hơn.

Câu 8. Từ những kết cục khác nhau đối với người anh và người em, tác giả dân gian muốn gửi gắm bài học gì trong truyện này?

Gợi ý:

- Tác giả dân gian muốn gửi gắm bài học:

+ Chăm chỉ làm lụng mới có thành quả tốt.

+ Người hiền lành, tốt bụng sẽ được đền đáp xứng đáng.

+ Kẻ tham lam, lười biếng sẽ chịu hậu quả.

Câu 9. Tưởng tượng ra một kết thúc khác cho chuyện Cây khế. Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể về kết thúc đó.

Gợi ý:

Lúc ấy, thấy không ổn, chim liền bảo: “Anh hay mau bỏ hết vàng đi thì may ra chúng ta mới bay trở về nhà được”. Người anh không hề muốn nhưng nghĩ đến tính mạng, anh liền thả túi vàng xuống biển. Ngay lập tức, chim lấy được thăng bằng và bay thẳng về đất liền. Một chuyến đi không thu được gì, người anh đành sống trong căn lều nghèo ấy.

Trên đây là bài Soạn văn 6 Cây khế tóm tắt. Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài soạn chi tiết Cây khế

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----