Qua bài giảng Tập làm văn: Luyện tập xây dựng cốt truyện, giúp các em thực hành tưởng tượng và tạo lập một cốt truyện đơn giản theo gợi ý khi đã cho sẵn nhân vật, chủ đề câu chuyện.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Đề bài
Hãy tưởng tượng và kể lại vắn tắt một câu chuyện có ba nhân vật: bà mẹ ốm, người con bằng tuổi em và một bà tiên.
Câu 1. Câu chuyện với ba nhân vật như trên có thể là một câu chuyện về sự hiếu thảo. Muốn kể về người con hiếu thảo, em cần tưởng tượng:
- Bà mẹ ốm như thế nào?
- Người con chăm sóc mẹ như thế nào?
- Để chữa khỏi bệnh cho mẹ, người con gặp khó khăn gì?
- Phải tìm một loại thuốc rất hiếm.
- Bà tiên giúp hai mẹ con như thế nào?
- Cách 1: Cảm động về tình mẹ con, bà tiên bỗng hiện ra giúp.
- Cách 2: Người con vượt qua rất nhiều khó khăn đi tìm bà tiên.
Câu 2. Câu chuyện với ba nhân vật như trên cũng có thể là một câu chuyện về tính trung thực. Những điều em cần tưởng tượng về tính trung thựclà:
- Bà mẹ ốm như thế nào?
- Người mẹ ốm rất nặng/ ốm bệt giường/ ốm khó mà qua khỏi.
- Người con chăm sóc mẹ như thế nào?
- Người con thương mẹ, chăm sóc tận tuỵ bên mẹ ngày đêm.
- Người con dỗ mẹ ăn từng thìa cháo
- Người con đi xin thuốc lá về nấu cho mẹ uống.
- Để chữa khỏi bệnh cho mẹ, người con gặp khó khăn gì?
- Người con phải vào tận rừng sâu tìm một loại thuốc quý
- Người con phải tìm một bà tiên già sống trên ngọn núi cao.
- Người con phải trèo đèo, lội suối tìm loại thuốc quý
- Người con phải cho thần Đêm Tối đôi mắt của mình
- Bà tiên làm cách nào để biết người con là người trung thực?
- Bà tiên giả vờ đánh rơi túi vàng bạc châu báu để thử lòng người con.
→ Người con không gian tham nên được bà tiên giúp đỡ
- Bà tiên đã giúp người con trung thực như thế nào?
- Bà tiên cảm động trước tấm lòng hiếu thảo của người con và hiện ra giúp cậu ./ Bà tiên hiền lành mở cửa đón cậu, cho thuốc quý rồi phẩy tay trong mắt cậu đã về đến nhà ./ Bà tiên cảm động cho cậu bé thuốc và bắt thần Đêm Tối trả lại đôi mắt cho cậu
Gợi ý làm bài
Thuở xưa, không rõ vào thời nào có một gia đình chỉ có hai mẹ con. Người mẹ đã ngoài năm mươi, còn cô con gái chỉ độ chín, mười tuổi. Tuổi già con thơ, họ không làm được gì nhiều, chỉ đủ đắp qua ngày. Tuy nghèo nhưng họ sống phúc đức, nên được bà con lối xóm thương yêu quý mến.
Một ngày nọ, sau buổi đi làm đồng về, người mẹ nhuốm bệnh nằm liệt giường. Bà con lối xóm đến thăm nom giúp đỡ tiền bạc, thuốc thang chạy chữa cho bà nhưng bệnh ngày nặng thêm. Hàng ngày cô bé tức trực bên giường bệnh không rời một bước. Nhiều lúc cô bé phải nhịn ăn nhường phần cho mẹ. Tuy vất vả thiếu thốn đủ đường nhưng cô bé không bao giờ than vãn một điều gì. Rồi một hôm do mệt quá, cô bé thiếp đi lúc nào không biết. Trong giấc chiêm bao, cô bé nghe một tiếng nói thì thào bên tai:
- Cháu muốn cứu mẹ thì hãy vượt qua chín ngọn đồi ở phía tây. Đến đó có một ngôi nhà bên vệ đường. Cháu cứ vào nhà gõ cửa, sẽ có người giúp cháu chữa khỏi bệnh cho mẹ
Cô bé tỉnh dậy, mong trời mau sáng để thực hiện lời dặn của ai đó trong giấc chiêm bao. Trời vửa hửng sáng, cô bé vội chạy sang nhà hàng xóm nhờ họ trông hộ mẹ cho mình rồi tạm biệt mẹ già ra đi. Sau bảy ngày trèo đèo lội suối, vượt qua bao nhiêu khó khăn cô bé đã đến được nhà bên vệ đường. Vừa mới gõ cửa thì một bà lão tóc trắng như cước, đôi mắt hiền từ phúc hậu, tay chống gậy trúc bước ra, nói:
- Ta đợi cháu ở đây đã mấy ngày rồi. Ta rất quý tấm lòng hiếu thảo của cháu. Đây là một lọ thuốc thần, cháu hãy cầm lấy mang về chữa bệnh cho mẹ. Cháu chỉ cần cho mẹ uống một viên thôi, mẹ cháu sẽ khỏi bệnh. Số còn lại tùy ý cháu sử dụng.
- Bà ơi ! Cháu cảm ơn bà nhiều lắm – Cô bé nói
- Thôi, cháu hay mau trở về. Mẹ cháu và dân làng đang mong đấy – Bà lão nói xong thì biến mất. Cô bé vội vã lên đường trở về nhà. Sau khi chữa khỏi bệnh cho mẹ, cô bé còn dùng số thuốc còn lại, cứu sống không biết bao nhiêu mạng người Từ đó, cuộc sống của hai mẹ con bà thật đầm ấm, hạnh phúc. Họ sống trong tình yêu thương đùm bọc của dân làng.
- Thông qua bài giảng Tập làm văn: Luyện tập xấy dựng cốt truyện, các em cần nắm được:
- Tưởng tượng và tạo lập một cốt truyện đơn giản theo gợi ý đã cho sẵn.
- Kể lại câu chuyện theo cốt truyện một cách hấp dẫn, sinh động.
- Ngoài ra, các em có thể xem thêm bài giảng Tập đọc: Những hạt thóc giống cho tiết học tiếp theo.