Sinh học 10 Kết nối tri thức Ôn tập chương 5: Chu kì tế bào và phân bào

Bài 16: Chu kì tế bào và nguyên phân

a. Chu kì tế bào

Hình 16.1. Các giai đoạn trong chu kì tế bào.

- Chu kì tế bào là khoảng thời gian từ khi tế bào được sinh ra, lớn lên và phân chia thành hai tế bào con.

- Chu kì tế bào gồm kì trung gian, quá trình phân chia vật chất di truyền và phân chia tế bào chất thành hai tế bào con.

- Chu kì tế bào được kiểm soát nghiêm ngặt bởi hệ thống kiểm soát chu kì tế bào.

b. Nguyên phân

Nguyên phân là một hình thức phân bào ở tế bào nhân thực gồm giai đoạn phân chia nhân (các kì: kì đầu, kì giữa, kì sau và kì cuối) và phân chia tế bào chất. Ở cơ thể đa bào, nguyên phân giúp tái sinh các tế bào bị tổn thương, tạo các tế bào thay thế tế bào già, giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển.

Bài 17: Giảm phân

- Giảm phân gồm hai lần phân bào liên tiếp nhưng chỉ có một lần nhân đôi DNA.

- Từ một tế bào qua giảm phân tạo ra bốn tế bào con có bộ NST giảm đi một nửa chứa các tổ hợp NST khác nhau

Giảm phân I

Giảm phân 2

Kết thúc giảm phân II, từ một tế bào, qua hai lần giảm phân tạo ra bốn tế bào con với số lượng NST giảm đi một nửa. Sau giảm phân II, các tế bào con sẽ biến đổi thành các giao tử

Bài 19: Công nghệ tế bào

a. Công nghệ động vật

Công nghệ tế bào động vật là quy trình công nghệ nuôi cấy các loại tế bào động vật và tế bào người trong môi trường nhân tạo để tạo ra một lượng lớn tế bào nhằm mục đích nghiên cứu và ứng dụng trong thực tế.

Hình 19.1. Quy trình nhân bản vô tính động vật (cừu)

b. Công nghệ thực vật

Công nghệ tế bào thực vật là quy trình công nghệ nuôi cấy các tế bào, mô thực vật ở điều kiện vô trùng để tạo ra các cây có kiểu gene giống nhau nhằm mục đích nhân giống.

Bài tập 1

Một loài sinh vật vừa có khả năng sinh sản vô tính vừa có khả năng sinh sản hữu tính. Hãy cho biết: Trong điều kiện nào chúng sẽ sinh sản vô tính và trong điều kiện nào chúng sẽ sinh sản hữu tính? Giải thích.

Phương pháp giải:

Nắm khái niệm về sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính

Lời giải chi tiết:

Một loài vừa có khả năng sinh sản vô tính, vừa có khả năng sinh sản hữu tính:

* Trong điều kiện loài đó có nguyên phân là cơ chế của sinh sản thì loài đó sinh sản vô tính

* Loài sinh sản hữu tính khi loài có giao tử được kết hợp với giao tử cái tạo thành hợp tử, từ hợp tử phát triển thành cơ thể hoàn chỉnh

Việc duy trì cả hai hình thức sinh sản có ý nghĩa làm tăng khả năng sinh sản của loài 

Bài tập 2

Hãy nêu các tác nhân gây ung thư và cách phòng tránh bệnh ung thư

Phương pháp giải:

Tác nhân gây ung thư bao gồm các tác nhân gây đột biến ở bên ngoài cơ thể và tác nhân bên trong cơ thể.

Lời giải chi tiết:

*Các tác nhân gây ung thư:

- Tác nhân gây đột biến ở môi trường bên ngoài cơ thể như khói thuốc lá, các độc tố của vi sinh vật có trong các thực phẩm bị mốc, tia tử ngoại, nhiều loại hóa chất như chất độc da cam, tia phóng xạ,...

- Tác nhân gây bên trong cơ thể như một số loại virus gây bệnh mãn tính (virus viêm gan B, virus gây viêm tử cung); các gốc tự do trong tế bào, sản phẩm của quá trình chuyển hóa và các chất độc hại mà cơ thể hấp thụ qua thức ăn hoặc từ các vi sinh vật sống kí sinh trong cơ thể.

*Cách phòng tránh bệnh ung thư

-Hạn chế tiếp xúc với các nguồn chứa tác nhân gây ung thư

-Tích cực rèn luyện thể dục thể thao

-Thường xuyên thăm khám sức khỏe định kì để tầm soát phát hiện sớm khối u, chữa trị triệt để những bệnh viêm nhiễm mãn tính do virus và các loại vi sinh vật

Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:

- Nếu được khái niệm chu kì tế bào. Dựa vào sơ đồ, trình bày được các giai đoạn và mối quan hệ giữa các giai đoạn trong chu kì tế bào của sinh vật nhân thực.

- Dựa vào cơ chế nhân đôi và phân chia của NST để giải thích được quá trình nguyên phân là cơ chế sinh sản của tế bào.

- Dựa vào cơ chế nhân đôi và phân li của NST để giải thích được quá trình giảm phân. thụ tinh cùng với nguyên phân là cơ sở của sinh sản hữu tính ở sinh vật.

- Lập được bảng so sánh quá trình nguyên phân và quá trình giảm phân.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 10 Kết nối tri thức Ôn tập Chương 5 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Xác định: Chất nào là chất ức chế quá trình apoptosis?

  • A. Caspase
  • B. IAP
  • C. SMAC
  • D. DIABLO

• Câu 2:

  Cho biết: Điều nào đúng về Rb trong chu kỳ tế bào?

  • A. Sự phosphoryl hóa Rb sẽ dẫn đến sự bất hoạt của nó
  • B. Sự phosphoryl hóa Rb cũng sẽ dẫn đến sự bất hoạt của E2F
  • C. Sự phosphoryl hóa của E2F sẽ thúc đẩy sự tiến triển của chu kỳ tế bào
  • D. E2F bị ảnh hưởng trực tiếp bởi Rb

• Câu 3:

  Chọn ý đúng: Trạng thái ... ngụ ý sự thoát ra của các tế bào khỏi chu kỳ tế bào S G1 G2 G0

  • A. S
  • B. G1
  • C. G2
  • D. G0

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 10 Kết nối tri thức Ôn tập Chương 5 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Giải bài 1 trang 57 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 2 trang 57 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 3 trang 57 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 4 trang 57 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 5 trang 58 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 6 trang 58 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 7 trang 58 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 8 trang 58 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 9 trang 58 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 10 trang 59 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 11 trang 59 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 12 trang 59 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 13 trang 59 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 14 trang 60 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 15 trang 60 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 16 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 17 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 18 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 19 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 20 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 21 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 22 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 23 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Giải bài 24 trang 61 SBT Sinh học 10 Kết nối tri thức - KNTT

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!