Trong mắt trẻ - Ngữ văn 8 Tập 2 Cánh Diều

1.1.1. Tác giả

- Tác giả Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944) tại thành phố Lyon trong một gia đình quý tộc địa phương, ông là con thứ ba trong số năm người con của Bá tước Jean de Saint-Exupéry, một nhà buôn cổ phiếu. 

- Năm 1917, gia đình Saint-Exupéry xảy ra bi kịch đầu tiên khi người em út François qua đời vì viêm khớp, mười năm sau đó, căn bệnh lao phổi cũng cướp đi tính mạng của người chị Marie-Madeleine.

- Antoine de Saint-Exupéry học kiến trúc tại École des Beaux-Arts (Trường Mỹ thuật). Năm 1921, ông bắt đầu thực hiện nghĩa vụ quân sự và được điều đến Strasbourg để học nghề phi công.

- Sau khi tốt nghiệp một năm, Saint-Exupéry được đề nghị gia nhập không quân, nhưng do gia đình vợ chưa cưới phản đối, ông phải trở lại Paris để làm công việc bàn giấy.

Nhà văn Antoine de Saint-Exupéry (1900-1944)

1.1.2. Tác phẩm

a. Thể loại: 

Tác phẩm thuộc thể loại truyện đồng thoại.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

- Tác phẩm “Hoàng tử bé” đã được dùng để đặt cho một thiên thể: Hành tinh 2578 Xanh-tơ Ê-xu-pe-ri. “Hoàng tử bé” từng được bình chọn là tác phẩm văn học hay nhất thế kỉ XX của Pháp, được dịch ra hơn 250 thứ tiếng, đã phát hành hơn 200 triệu bản trên toàn thế giới và vẫn tiếp tục được in khoảng 2 triệu bản mỗi năm, được chuyển thể thành truyện tranh, phim… Ở Việt Nam hiện nay có khoảng 8 bản dịch tác phẩm “Hoàng tử bé”.

- Phần trích “Trong mắt trẻ” trong tác phẩm thuộc chương I và chương II.

c. Bố cục:

- Phần 1: Kỉ niệm vẽ tranh ngày bé của nhân vật “tôi”.

- Phần 2: Cuộc gặp gỡ của nhân vật “tôi” và Hoàng tử bé.

- Phần 3: Sau khi chia tay Hoàng tử bé.

d. Tóm tắt tác phẩm: 

Văn bản “Trong mắt trẻ” đề cập đến tầm quan trọng của các mối quan hệ và đưa ra cái nhìn sâu sắc của tác giả về tuổi tác và cách suy nghĩ. Câu chuyện được kết thúc đầy bí ẩn, kết truyện tập trung vào tình bạn đặc biệt giữa Hoàng tử bé và nhân vật chính. Tác giả muốn gửi tới thông điệp khi con người đối mặt với nỗi buồn khi mất đi người mình yêu thương.

1.2.1. Nhân vật “tôi” nhớ lại kỉ niệm vẽ tranh hồi nhỏ của mình

- Thời điểm: 6 tuổi.

- Bức tranh:

+ Nội dung: Vẽ về con trăn nuốt con mồi.

+ Cách nhìn nhận.

+ Nhân vật “tôi”: Con trăn đang ăn thịt con voi.

+ Người lớn: một cái mũ có gì đáng sợ.

=> Nhận xét: Trẻ em có trí tưởng tượng phong phú và bay bổng hơn người lớn.

Bức tranh do nhân vật "tôi" vẽ

1.2.2. Cuộc gặp gỡ định mệnh của nhân vật “tôi” và Hoàng tử bé

a. Hoàn cảnh gặp gỡ:

- Cô độc trên sa mạc rộng lớn

- Nước chỉ còn đủ dùng tám ngày

- Hành động: tự sửa máy bay để mong thoát khỏi nơi này.

=> Nhận xét: Nhân vật tôi dần cạn sức lực, hi vọng. Đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách.

b. Sự xuất hiện của Hoàng tử bé:

- Cách xuất hiện: đối lập hoàn toàn với những gì nhân vật “tôi” gặp phải

+ Ngoại hình đẹp đẽ, chẳng có gì là lạc đường hay mệt mỏi

+ Lời nói và phản ứng rất nhẹ nhàng

- Vai trò: Xuất hiện đúng lúc, trở thành điểm tựa tinh thần cho nhân vật “tôi”.

c. Cách nhìn nhận của Hoàng tử bé:

- Với bức tranh ngày bé của nhân vật “tôi”: thấy con voi bị trăn nuốt trong bụng, trăn nguy hiểm còn voi kềnh càng

- Với những bức tranh con cừu mà hoàng tử bé yêu cầu nhân vật “tôi” vẽ:

+ Bức vẽ cừu thứ 1: quan sát kĩ rồi cho rằng cừu bị bệnh

+ Bức vẽ cừu thứ 2: cho rằng là con cừu đực vì có sừng

+ Bức vẽ cừu thứ 3: cho rằng con cừu già quá, muốn cừu sống được lâu

+ Bức sau cùng: con cừu trong cái thùng và con cừu đang ngủ

=> Nhận xét: Với khả năng tưởng tượng bay bổng phong phú, hoàng tử bé đã có những cách nhìn nhận các bức vẽ và sự vật khác với người lớn, cậu nhận ra những điều người khác khó nhận ra như chỉ cần vài thay đổi nhỏ trong nét vẽ của nhân vật “tôi” cũng đủ biến con cừu này thành con cừu khác về trạng thái, giới tính, độ tuổi,…

1.2.3. Sau khi chia tay Hoàng tử bé

a. Tâm trạng:

- Buồn: “buồn lắm”, “những chiếc lục lạc lại biến hết cả thành nước mắt”, cho rằng nơi từng găp hoàng tử bé là “quang cảnh đẹp nhất và buồn nhấ thế gian”.

- Ngổn ngang nhiều cảm giác khó tả: lo lắng vì mình đã quên vẽ vòng da của rọ mõm cho con cừu nên nó có thể mất bông hoa; tuy nhiên vẫn hạnh phúc tin tưởng vào sự cẩn thận của cậu bé.

b. Mong muốn:

- Mong muốn: Được gặp lại hoàng tử bé: cứ nghĩ mãi về cậu, nơi cậu xuất hiện, những thứ nhỏ nhoi xung quanh cậu như con cừu và bông hoa,…

- Nguyên nhân:

+ Gặp hoàng tử bé là một kỉ niệm không thể quên trong đời

+ Hoàng tử bé như một tri kỉ với nhân vật “tôi”

+ Tấm gương phản ánh những giấc mộng ấu thơ chưa thành của nhân vật “tôi”.

1.3.1. Về nội dung

Tác phẩm thể hiện cái nhìn sáng tạo sâu sắc của những người trẻ, sự quan trọng của hội họa và trí tưởng tượng cùng với đó là sự đối mặt của con người đối với sự thật mất mát đi người thân yêu của mình. Nhưng qua đó cũng thể hiện rằng họ sẽ càng trân trọng và yêu quý người mình yêu hơn.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Sử dụng ngôi kể thứ nhất giúp cho người đọc nắm bắt tâm trạng nhân vật sâu sắc, sinh động, chân thật và gần gũi hơn.

- Lời kể, văn bản còn sử dụng các bức tranh tạo sự sinh động thu hút người xem.

- Bức tranh giúp người xem dễ hình hình dung về nội dung câu chuyện. 

Việc tái hiện sự khác nhau trong cách nhìn những bức tranh liên quan chặt chẽ đến ý nghĩa của đoạn trích. Em có đồng ý với quan điểm này không? Vì sao? (Trình bày thành một đoạn văn khoảng 8 - 10 dòng).

Lời giải chi tiết:

Em hoàn toàn đồng ý với nhận xét: "Việc tái hiện sự khác nhau trong cách nhìn những bức tranh liên quan chặt chẽ đến ý nghĩa của đoạn trích". Văn bản "Trong mắt trẻ" của tác giả Ăng-toan đơ Xanh-tơ Ê-xu-pe-ri đã đem đến cho chúng ta những sự thật thú vị về vấn đề góc nhìn. Ai trong chúng ta cũng từng là những đứa trẻ, với trí óc của trẻ nhỏ ta cảm nhận và khám phá mọi thứ xung quanh bằng tâm thế vô tư, hồn nhiên nhất đồng thời ta còn thấy rằng tác giả đã kín đáo lưu ý về cách tiếp nhận đối với một văn bản văn học qua việc tái hiện sự khác nhau trong cách nhìn những bức tranh. Khi cảm thụ một tác phẩm văn học, ta cần đọc, suy ngẫm về tác phẩm, đặt cái nhìn đa diện nhiều chiều để hiểu được ý nghĩa của tác phẩm có như vậy ta mới thành công trong việc tiếp nhận một tác phẩm văn học.

Học xong bài Trong mắt trẻ, các em cần nắm:

- Nhận biết được một số yếu tố hình thức (chi tiết tiêu biểu, cốt truyện, ngôn ngữ, nhân vật,...).

- Phân tích được nội dung (đề tài, chủ đề, thông điệp,...) mà nhà văn muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản.

Tác phẩm Trong mắt trẻ đề cập đến tầm quan trọng của các mối quan hệ và đưa ra cái nhìn sâu sắc của tác giả về tuổi tác và cách suy nghĩ, tác giả muốn gửi gắm đến chúng ta thông điệp: khi con người đối mặt với nỗi buồn khi mất đi người mình yêu thương. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:

• Soạn văn đầy đủ Trong mắt trẻ
• Soạn văn tóm tắt Trong mắt trẻ

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Qua tác phẩm Trong mắt trẻ, tác giả thể hiện cái nhìn sáng tạo sâu sắc của những người trẻ, sự quan trọng của hội họa và trí tưởng tượng cùng với đó là sự đối mặt của con người đối với sự thật mất mát đi người thân yêu của mình. Nhưng qua đó cũng thể hiện rằng họ sẽ càng trân trọng và yêu quý người mình yêu hơn. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: