Cây sồi mùa đông - Ngữ văn 8 Tập 2 Chân Trời Sáng Tạo

1.1.1. Tác giả

- Iu-ri Na-ghi-bin (1920 – 1994), sinh tại Mát-xcơ-va, Nga.

- Truyện ngắn đầu tay Dvoinaya Oshibka ("Sai lầm kép"), xuất hiện trên Tạp chí Ngọn lửa nhỏ 1940.

- Sau khi hồi phục, Na-gi-bin làm phóng viên tờ báo Trud (Lao động) có mặt ở Stalingrad, Leningrad, giải phóng Minsk, Vilnus, and Kaunas.

- Hai tập truyện chiến tranh: Bolshoye Serdtse ("Trái tim lớn") và Zerno Zhizni ("Hạt của Đời") - xuất hiện 1944 và 1948.

- Những năm 1950 là thời kỳ sáng tạo sung sức của ông, ông cho ra đời những tập truyện như Chelovek i Doroga ("Con người và con đường"), Dalyokoye i Blizkoye ("Xa và gần"), và Rannei Vesny ("Xuân sớm").

- Năm 1962 xuất bản hai tập truyện: Chistiye Prudi, tập truyện về thời thơ ấu những năm 1920 và đầu những năm 1930; and Druzya Moi, Liudi ("Các bạn tôi, Những con người").

- Năm 1963 ông cho xuất bản tập Pogonya Meshcherskiye Byli ("Săn bắn).

- Năm 1966 cho ra đời tập Zelenaya Ptitsa's Krasnoi Golovoi ("Con chim xanh đầu đỏ").

- Những năm 1980 ông xuất bản loạt truyện về các nghệ sĩ lớn của thế giới như Goethe, Bach, Tiutchev, Leskov...

- Ông còn là tác giả tập du ký về chuyến đi Mỹ cúa ông, nhan đề Letaiushchiye Tarelochki ("Đĩa bay") …

Nhà văn Yuri Nagibin (1920 – 1994)

1.1.2. Tác phẩm

a. Thể loại:

Tác phẩm Cây sồi mùa đông thuộc thể loại truyện ngắn.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

Đoạn trích được trích trong truyện ngắn Cây sồi mùa đông.

c. Bố cục văn bản:

- Phần 1: Từ đầu đến “thường đi học muộn”: Cậu bé Xa -vu-skin lấy ví dụ về danh từ cây sồi mùa đông.

- Phần 2: Tiếp đến “chỉ cúi đầu xuống”: Cô giáo An-na Va-xi-li-ep-na cùng cậu học trò tham quan cây sồi mùa đông.

- Phần 3: Còn lại: Chúng ta hiểu ra rằng kiến thức chúng ta có không bao giờ là đủ cả, chúng ta cần phải học hỏi thêm nhiều từ những người xung quanh.

d. Tóm tắt tác phẩm:

Đoạn trích Cây sồi mùa đông kể về câu chuyện của cô giáo An-na Va-xi-li-ep-na và học trò của cô, Va-xu-skin. Cậu bé luôn đi học muộn và trả lời câu hỏi sai. Cô quyết định yêu cầu cậu đưa mình về gặp mẹ của cậu để tìm hiểu về tình trạng này và đã nhận ra sự thật và thấy được vẻ đẹp trẻ thơ trong sáng, nhân hậu, yêu thiên nhiên và sự sống. Từ đó, cô đã tự phê phán những bài giảng khô khan, chưa hiểu hết vẻ đẹp của tiếng mẹ đẻ cũng như vẻ đẹp muôn màu của cuộc sống.

1.2.1. Tình cảm của cậu bé Sa-vu-skin đã dành cho cây sồi và loài vật trong khu rừng

- Cách giới thiệu về cây sồi: hết sức yêu thương, tự nhiên như giới thiệu một người quen cũ với cô giáo.

- Hành động cố gắng vần một mảng tuyết để tìm con nhím,ân cần chăm sóc và trò chuyện với con nhím.

- Hành động bới tuyết đưa cô giáo đi thăm hỏi thế giới bé nhỏ dưới gốc cây sồi mùa đông.

- Cảm giác buồn, cúi đầu khi cô giáo bảo chú bé phải đi học bằng đường nhựa, không được đi tắt qua rừng...

- Lời cậu bé dặn cô giáo An-na Va-xi-li-ép-na khi gặp các con thú có sừng trên đường về: cô chỉ cần giơ gậy làm nó sợ thôi,không nên đánh nó, nó sẽ “giận và bỏ rừng đi biệt mất”.

=> Nhận xét tính cách cậu bé: Tâm hồn trong sáng,hài hòa với thiên nhiên, có tâm lòng nhân hậu,tinh tế,biết quan tâm lo lắng cho người khác.

1.2.2. Điều kì diệu trong khu rừng

- Ở phần cuối truyện cô An-na “bỗng nhiên hiểu rằng cái kì diệu nhất trong khu rừng này không phải là cây sồi mùa đông” và gọi Sa-vu-skin là “chú bé công dân tuyệt diệu và bí ẩn của thế giới tương lai”.

- Tâm hồn chú bé chứa đựng một tình yêu rộng lớn,thuần khiết: Tuy nhiên vẻ đẹp của thế giới tâm hồn bên trong chú bé lại không dễ nhận thấy, nó là một “bí ẩn”, một thách thức cho những nhà sư phạm trong quá trình muốn thấu hiểu học sinh.

- Cây sồi chứa đựng cuộc sống kì diệu của tự nhiên:

+ Chú bé Sa-vu-skin chưa đựng sức mạnh của tương lai một dân tộc, chú bé chính là thế hệ sẽ phát triển đất nước.

+ Những công dân bí ẩn vì thế giới trí tuệ của các em cần được khơi gợi bằng sức mạnh của giáo dục.

1.2.3. Thông điệp và những lưu ý khi đọc văn bản truyện

- Thông điệp của văn bản:

+ Sức mạnh của giáo dục là nuôi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn của HS.

+ Con người cần sống hài hòa với thiên nhiên.

- Những lưu ý khi đọc văn bản thuộc thể loại truyện:

+ Xác định đề tài, cốt truyện,bối cảnh.

+ Phân tích tính cách của nhân vật và ý nghĩa của các chi tiết tiêu biểu.

+ Xác định chủ đề và nêu căn cứ để xác định chủ đề.

+ Xác định tư tưởng của tác phẩm.

+ Tìm hiểu thông điệp mà nhà văn muốn gửi đến người đọc.

1.3.1. Về nội dung

Câu chuyện Cây sồi mùa đông miêu tả bức tranh đẹp đẽ của thiên nhiên mùa đông thông qua con đường đi học của Xa-vu-skin. Lần nào đi học cậu cũng đi học muộn mặc dù nhà của cậu bé cách trường không xa. Cũng vì thế mà cô giáo An-na Va-xi-li-ep-na đã có những phát hiện vô cùng thú vị trong khu rừng bí ẩn này.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Truyện sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hoá

- Sử dụng từ ngữ miêu tả giàu tính tượng hình, tượng thanh.

- Sử dụng cốt truyện đặc sắc, thú vị, giàu tính nhân văn.

Thông điệp mà nhà văn muốn gửi đến người đọc qua câu chuyện về cậu bé Xa-vu-skin là gì?

Lời giải chi tiết:

Qua câu chuyện về cậu bé Xa-vu-skin đã cho chúng ta hiểu ra rằng những kiến thức mà chúng ta có không bao giờ là đủ cả, chúng ta cần phải học hỏi thêm từ nhiều khía cạnh khác trong cuộc sống và cũng như từ nhiều người khác. Mỗi người chúng ta gặp trong đời đều sẽ có ít nhất một thứ mà chúng ta có thể học tập từ họ. Cần lắng nghe, nuôi dưỡng tình yêu thiên nhiên cho trẻ từ khi chúng rất nhỏ. Đặc biệt cần thay đổi cách học và cách dạy, gắn liền với thực tiễn, trải nghiệm.

Học xong bài Cây sồi mùa đông, các em cần:

- Nhận biết và phân tích được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật.

- Phân tích được một số căn cứ để xác định chủ đề.

- Nhận xét được nội dung phản ánh và cách nhìn cuộc sống, con người của tác giả trong văn bản văn học.

Tác phẩm Cây sồi mùa đông kể về câu chuyện của cô giáo An-na Va-xi-li-ep-na và học trò của cô, Va-xu-skin. Cậu bé luôn đi học muộn và trả lời câu hỏi sai, khiến cô giáo nghi ngờ về tài năng của học sinh. Cô quyết định yêu cầu cậu đưa mình về gặp mẹ của cậu để tìm hiểu về tình trạng này. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn:

• Soạn văn đầy đủ Cây sồi mùa đông
• Soạn văn tóm tắt Cây sồi mùa đông

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Qua tác phẩm Cây sồi mùa đông, chúng ta nhận thấy rằng việc giáo dục không chỉ đơn thuần là truyền đạt kiến thức mà còn là việc xây dựng, bồi dưỡng và nuôi dưỡng tâm hồn của các bạn học trò. Cậu học trò nhỏ đã đóng vai trò không nhỏ trong việc giúp cô giáo bổ khuyết những kiến thức về cuộc sống thực tế. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: