Bức thư của thủ lĩnh da đỏ - Ngữ văn 8 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo

1.1.1. Tác giả

Xi-át-tơn: một thủ lĩnh người da đỏ.

1.1.2. Tác phẩm

a. Thể loại:

Tác phẩm Bức thư của thủ lĩnh da đỏ thuộc thể loại văn bản nghị luận.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Năm 1854, Tổng thống thứ 15 của nước Mĩ là Phreng -klin Pi-ơ-xơ tỏ ý muốn mua đất của người da đỏ.

- Thủ lĩnh Xi-át-tơn đã gửi bức thư trả lời. Bức thư của thủ lĩnh da đỏ là bức thư rất nổi tiếng, từng được nhiều người xem là một trong những văn bản hay nhất về thiên nhiên và môi trường.

c. Bố cục văn bản:

- Phần 1: Từ đầu đến "cha ông chúng tôi" - Những điều thiêng liêng trong ký ức người da đỏ.

- Phần 2: Tiếp đến "đều có sự ràng buộc" - Những lo âu của người da đỏ về đất đai, môi trường thiên nhiên sẽ bị tàn phá bởi người da trắng.

- Phần 3: Còn lại - Khẳng định về vai trò của đất đai môi trường đối với cuộc sống.

d. Tóm tắt tác phẩm:

Năm 1854, Tổng thống thứ 14 của nước Mỹ là Phreng-klin Pi-ơ-xơ tỏ ý muốn mua đất của người da đỏ. Thủ lĩnh Xi-át-tơn đã trả lời bằng "Bức thư của thủ lĩnh da đỏ". Đối với người da đỏ, đất đai, cùng với mọi vật liên quan với nó - bầu trời, không khí, dòng nước, động vật, thực vật là thiêng liêng. Người da đỏ và người da trắng có sự khác biệt trong cách sống, cách ứng xử với thiên nhiên. Chính vì vậy, nếu muốn người da đỏ bán mảnh đất này, thì người da trắng cần có thái độ, cách ứng xử đúng đắn với Đất và thiên nhiên.

1.2.1. Thái độ ứng xử của con người với thiên nhiên, đất đai, môi trường

a. Người da đỏ:

- Đất là thiêng, đất là bà mẹ.

- Chúng tôi không thể nào quên được mảnh đất tươi đẹp này.

- Chúng tôi là một phần tử của mẹ và mẹ cũng là một phần của chúng tôi.

- Hoa là chị, là em ... vũng nước, mõm đá, chú ngựa con ... tất cả đều chung một gia đình.

- Dòng sông, con suối là máu của tổ tiên, là anh em, ...

- Tiếng thì thầm của dòng nước là tiếng nói của cha ông.

- Không khí là quý giá...

- Đất đai giàu có được là do nhiều mạng sống bồi đắp nên.

- Đất là mẹ.

=> Nhận xét:

- Quan hệ gắn bó, biết ơn, hài hoà, thân yêu, thiêng liêng mà gần gũi ... như trong một gia đình, như với người anh, chị em ruột thịt, như với bà mẹ hiền minh, vĩ đại.

- Thái độ tình cảm và cách ứng xử rất rõ ràng bởi đó là quan hệ của họ, là mảnh đất bao đời gắn với nòi giống và sâu trong nguồn cội là tình yêu tha thiết, máu thịt của người da đỏ đối với đất nước, quê hương.

- Cách nói nhắc đi nhắc, nhắc lại trùng điệp để nhấn mạnh, khắc sâu tạo ấn tượng.

Người da đỏ sống hòa hợp, gắn bó với thiên nhiên

b. Người da trắng.

- Muốn dùng tiền bạc, đô la để mua đất.

- Khi chết, thường quên đi đất nước họ sinh ra.

- Không hiểu cách sống của người da đỏ.

- Kẻ xa lạ, trong đêm tối, họ lấy đi từ lòng đất những gì họ cần.

- Kẻ thù, kẻ chinh phục, lấn tới.

- Đối xử với đất và anh em bầu trời như những vật mua được, tước đoạt được và bán đi như những con cừu và những hạt kim cương.

- Thèm khát ngấu nghiến đất đai, để lại đằng sau những bãi hoang mạc.

- Xoá bỏ cuộc sống yên tĩnh, thanh khiết ...

- Huỷ diệt muông thú quý hiếm ...

=> Nhận xét: Chủ yếu nhằm vào việc khai thác, tận dụng vì lợi nhuận tối đa, bất chấp hậu quả trước mắt hay lâu dài. Đó cũng là mặt trái của chủ nghĩa tư bản đế quốc Mỹ trong quá trình phát triển của nó.

1.2.2. Một bức thư 

Một bức thư về chuyện mua bán đất trở thành một bài văn hay bậc nhất về vấn đề bảo vệ tài nguyên và môi trường.

- Xuất phát điểm của bức thư là tình yêu, quê hương, đất nước.

- Người ta không thấy người viết thư trả lời có bán hay không, lại càng không bàn về chuyện giá cả. Vấn đề được đặt ra chỉ như một giả thiết để tạo đà, tạo thế cho việc trình bày quan điểm và bộc lộ tình cảm.

- Tác giả không chỉ đề cập đến vấn đề về đất nước mà tất cả những hiện tượng có liên quan tới đất: Thiên nhiên, môi trường - vấn đề toàn trái đất đang quan tâm.

- Phản đối sự huỷ hoại môi trường của người da trắng.

- Xuất phát từ lòng yêu quê hương đất nước, bỗng trở thành một văn bản có giá trị hay nhất về vấn đề bảo vệ thiên nhiên và môi trường.

1.3.1. Về nội dung

Qua bức thư trả lời yêu cầu mua đất của Tổng thống Mĩ Phreng-klin, thủ lĩnh người da đỏ Xi-át-tơn, tác giả đã đặt ra một vấn đề có ý nghĩa toàn nhân loại: Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của mình.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Giọng điệu khi tha thiết, nhẹ nhàng, khi đanh thép, mạnh mẽ.

- Kết hợp linh hoạt nghệ thuật so sánh, nhân hóa, điệp ngữ, biện pháp đối lập tương phản để khẳng định vấn đề.

- Cách lập luận chặt chẽ, giàu sức thuyết phục.

Theo em, con người cần ứng xử như thế nào với tài nguyên thiên nhiên và sự sống của muôn loài? Trình bày ý kiến của em về vấn đề này bằng một đoạn văn khoảng 150 chữ.

Lời giải chi tiết:

Thiên nhiên có vai trò rất quan trọng đối với tất cả con người cũng như tất cả những sinh vật sống trên trái đất. Để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trường sống đòi hỏi toàn xã hội và nhất là mỗi người chúng ta phải nâng cao nhận thức để cùng hiểu biết về môi trường sống xung quanh mình. Bảo vệ sự sống của chúng ta, nhất thiết cần hạn chế tối đa việc sử dụng túi nilon. Mỗi nhà nên phân loại rác, đối với những rác thải như chai nhựa, giấy, túi nilon... gom lại bán phế liệu để tái sử dụng, vừa góp phần tiết kiệm được nguồn tài nguyên thiên nhiên, vừa bảo vệ môi trường sinh thái. Cần thường xuyên tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc: không săn bắt động vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng; không khai thác, đánh bắt cá và thủy sản bằng xung điện vì sẽ làm cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên. Mỗi người nên trồng nhiều cây xanh xung quanh nhà mình để được tận hưởng không khí trong lành do cây tạo ra. Mặt khác, không nên bẻ cành, ngắt phá cây xanh; lên án, phê phán những trường hợp không biết giữ gìn và bảo vệ cây xanh nơi công cộng. Cần có những biện pháp để xử lý ngay tình trạng ô nhiễm nguồn nước thải từ các khu đô thị lớn, khu công nghiệp tập trung, những nơi xả nước thải nhiều... để khắc phục được tình trạng ô nhiễm nguồn nước, góp phần lấy lại được sự trong sạch cho môi trường sống.

Học xong bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ, các em cần:

- Phân biệt được bằng chứng khách quan (có thể kiểm chứng được) với ý kiến, đánh giá chủ quan của người viết.

- Nhận biết được luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu trong văn bản.

- Liên hệ được nội dung nêu trong văn bản với những vấn đề của xã hội đương đại.

Tác phẩm Bức thư của thủ lĩnh da đỏ là câu trả lời yêu cầu mua đất của Tổng thống Mĩ Phreng-klin, thủ lĩnh người da đỏ Xi-át-tơn,tác giả đã đặt ra một vấn đề có ý nghĩa toàn nhân loại: Con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của mình. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn:

• Soạn bài đầy đủ Bức thư của thủ lĩnh da đỏ
• Soạn bài tóm tắt Bức thư của thủ lĩnh da đỏ

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Qua tác phẩm Bức thư của thủ lĩnh da đỏ, ta cũng hiểu hơn về tình yêu, sự gắn bó sâu sắc đối với mảnh đất quê hương ruột thịt của người thủ lĩnh da đỏ, niềm tự hào về những vẻ đẹp bình dị nhưng rất đỗi nên thơ, tuyệt vời của đất mẹ. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: