Soạn bài Viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện - Ngữ Văn 6 Tập 2 Kết nối tri thức

- Xác định rõ người tường thuật tham gia hay chứng kiến sự kiện và sử dụng ngôi tường thuật phù hợp.

- Giới thiệu được sự kiện cần thuật lại, nêu được bối cảnh (không gian và thời gian).

- Thuật lại được diễn biến chính, sắp xếp các sự việc theo một trình tự hợp lí.

- Tập trung vào một số chi tiết tiêu biểu, hấp dẫn, thu hút được sự chú ý của người đọc.

- Nêu được cảm nghĩ, ý kiến của người viết về sự kiện.

Phân tích bằng cách trả lời các câu hỏi sau:

- Văn bản sử dụng ngôi kể thứ mấy?

- Phần mở đầu bài viết cần chú ý những gì?

- Những chi tiết giới thiệu về bối cảnh có gì đặc biệt?

- Trình tự tường thuật như thế nào?

- Trước khi viết cần chuẩn bị kĩ càng

- Thực hành viết bài

- Chỉnh sửa bài viết.

Câu hỏi: Em hãy nêu các bước chi tiết khi tiến hành viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện.

Trả lời:

a. Trước khi viết:

* Lựa chọn đề tài:

- Mục đích viết: Cung cấp thông tin xác thực, đầy đủ, mới mẻ, hữu ích cho người đọc về sự kiện.

- Người đọc: Thầy cô, bạn bè, người thân và những người quan tâm đến sự kiện được tường thuật trong bài viết.

- Có thể tham khảo một số đề tài sau:

+ Hội chợ sách.

+ Hội chợ hoa xuân ở thành phố, làng quê của em.

+ Lễ hội dân gian (hội Đền Hùng, hội Gióng, hội làng,...).

+ Hội khỏe Phù Đổng ở trường hoặc địa phương em.

* Tìm ý:

- Hồi tưởng và ghi lại vắn tắt những điều có thể giúp em hình dung rõ về sự kiện:

+ Thời gian, địa điểm diễn ra sự kiện.

+ Hoạt động chính (trình tự, kết quả của hoạt động).

+ Ý nghĩa của sự kiện.

- Sưu tầm các đồ vật có thể minh họa, gợi ấn tượng về sự kiện: vật lưu niệm, lô-gô, huy hiệu, tranh ảnh, đoạn phim ngắn,...

* Lập dàn ý:

- Mở bài: Giới thiệu lễ hội ghi lại những nét đẹp của phong tục truyền thống hoặc thể hiện khí thế sôi nổi của thời đại.

- Thân bài: Giới thiệu những đặc điểm của lễ hội theo kết cấu thời gian kết hợp với kết cấu logic:

+ Trình bày thời gian tổ chức lễ hội, địa điểm, nguồn gốc lễ hội:

• Thời gian cụ thể (thời gian ấy gắn với ý nghĩa lịch sử như thế nào).
• Địa điểm tổ chức lễ hội.
• Nguồn gốc, lí do tổ chức lễ hội (tôn vinh nét đẹp phong tục truyền thống hay thể hiện khí thế sôi nổi của thời đại).

+ Giới thiệu các công việc chuẩn bị cho lễ hội:

• Chuẩn bị các tiết mục biểu diễn.
• Chuẩn bị trang trí, tiến trình lễ hội (nếu là lễ hội truyền thống thì chuẩn bị cho việc rước kiệu, trang trí kiệu, chọn người,…).
• Chuẩn bị về địa điểm…

+ Giới thiệu diễn biến của lễ hội theo trình tự thời gian. Thường lễ hội có hai phần: phần lễ và phần hội.

+ Nếu là lễ hội tôn vinh nét đẹp phong tục truyền thống thì bao gồm: rước kiệu lễ Phật, dâng hương lễ vật, các hình thức diễn xướng dân gian, các đoàn khách thập phương.

+ Nếu là lễ hội thể hiện khí thế của thời đại: tuyên bố lí do; các đại biểu nêu ý nghĩa, cảm tưởng về lễ hội, các hoạt động biểu diễn (như đồng diễn, diễu hành, ca nhạc, các trò vui chơi,…)

+ Đánh giá về ý nghĩa lễ hội.

- Kết bài: Khẳng định lại ý nghĩa lễ hội.

b. Viết bài:

Khi viết bài, cần bám sát dàn ý đã lập. Ngoài ra, cần chú ý thêm:

- Chọn ngôi tường thuật phù hợp, thống nhất.

- Thuyết minh về sự kiện một cách chi tiết và có trình tự. Cần cung cấp cho người đọc các thông tin về bối cảnh, nhân vật tham gia, diễn biến của sự kiện (nên theo trình tự thời gian).

- Cần biểu lộ cảm xúc, đánh giá của em về sự kiện một cách ngắn gọn.

c. Chỉnh sửa bài viết:

Rà soát và chỉnh sửa bài viết của em theo gợi ý sau:

- Nếu chưa xác định người tường thuật, cần xác định rõ. Rà soát để thống nhất về ngôi tường thuật (đại từ nhân xưng)

- Nếu chưa giới thiệu được sự kiện và nêu được bối cảnh, cần bổ sung.

- Rà soát trình tự sự việc xem đã hợp lí chưa; nếu chưa thì cần sắp xếp lại sao cho hợp lí.

- Rà soát các chi tiết trong bài viết xem đã đầy đủ chưa, đã có những chi tiết hấp dẫn chưa. Nếu thiếu thì bổ sung.

- Cảm xúc, đánh giá có thể trình bày sau mỗi hoạt động được tường thuật hoặc ở phần kết bài. Nếu thiếu thì cần bổ sung.

- Rà soát lỗi chính tả và diễn đạt (dùng từ, đặt câu,...). Chỉnh sửa nếu phát hiện có lỗi.

Các em có thể tham khảo bài giảng Viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện để củng cố hơn nội dung bài học.

Câu hỏi: Em hãy viết một bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện mà em đã quan sát được.

Trả lời:

Người đi chợ nổi trên sông

Sớm mai đọng lại mảnh trăng hạ tuần

Thuyền ghe ngang dọc quây quần

Trăm quê bẹo dựng cột cần nhấp nhô.

Không chỉ là biểu tượng văn hóa đặc trưng vùng sông nước phương Nam, chợ nổi còn là một trong những điểm du lịch thú vị ở miền Tây mà du khách nên ghé thăm ít nhất một lần. Trong tất cả những chợ nổi lớn ở Tây Nam Bộ thì chợ nổi Cái Răng được xem là đặc sắc và sầm uất nhất. 

Cách trung tâm thành phố Hồ Chí Minh khoảng 180km, chợ nổi Cái Răng nằm trên nhánh sông Cái Răng thuộc quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ. Thuở xưa đường bộ và phương tiện lưu thông đường bộ cũng chưa phát triển như bây giờ, nhu cầu trao đổi hàng hóa thì ngày một tăng cao. Không thuận tiện để họp chợ trên cạn, bà con địa phương bắt đầu tụ tập buôn bán trên sông bằng các phương tiện như xuồng, ghe, tắc ráng và chợ nổi Cái Răng cũng được hình thành từ đó. Dù ngày nay mạng lưới giao thông đường bộ đã phát triển rất hiện đại nhưng chợ nổi Cái Răng vẫn tồn tại như một nét văn hóa không thể thiếu trong đời sống của người dân Cần Thơ.

Được biết, phiên chợ độc đáo này khi mới hình thành nằm ở vị trí giao nhau giữa bốn con sông Cần Thơ, Đầu Sấu, Cái Sơn, Cái Răng Bé, liền kề với chợ Cái Răng trên cạn hiện tại. Tuy nhiên do trở ngại về giao thông đường thủy, về sau chợ được dời qua khỏi cầu Cái Răng về phía Phong Điền, cách vị trí cũ khoảng 1km. Hiện nay, chợ nổi Cái Răng nằm ở phía hạ lưu sông Cần Thơ, cách cầu Cái Răng khoảng 600m với diện tích khá rộng lớn. Nằm trên trục đường thủy sông Hậu - kênh Xáng Xà No, chợ nổi Cái Răng rất thuận lợi cho việc giao thương, buôn bán giữa các địa phương lân cận và cả vùng sông nước Cửu Long. Giống như nhiều phiên chợ nổi khác ở miền Tây, chợ nổi Cái Răng họp rất sớm. Từ lúc 2 – 3 giờ sáng, chợ đã bắt đầu tấp nập ghe thuyền của các thương lái từ khắp nơi đến lấy hàng phân phối. Nếu có thể dậy sớm thì đây là thời gian khá lí tưởng để du khách thỏa thích tham quan và tìm hiểu. Tuy nhiên, lưu ý nếu đi chợ nổi vào lúc này thì trời còn khá tối không đủ ánh sáng để chúng ta có thể chụp được ảnh đẹp. Trời về sáng tầm 5 – 6 giờ là thời điểm hoàn hảo để chúng ta đến với chợ nổi Cái Răng. Mặt trời vừa ló rạng cũng là lúc các thương lái dần tản ra, nhường chỗ cho ghe đồ ăn, ghe bán trái cây miệt vườn và ghe chở khách du lịch. Tham quan chợ nổi Cái Răng vào lúc bình minh cũng là dịp để du khách ngắm nhìn những hoạt động của chợ được diễn ra một cách huyên náo và nhộn nhịp nhất. Đến khoảng 8h sáng thì chợ vãn, chỉ còn lác đác vài chiếc ghe nhỏ bán cà phê, khung cảnh cũng không còn tấp nập, hồ hởi nữa. Lưu ý với những người không thể thức dậy thật sớm thì 7h sáng là thời điểm cuối cùng mà chúng ta có thể tham quan chợ. Tuy nhiên, thực tế tầm khoảng 7h30 thì hầu như các ghe thuyền cũng không còn hàng, các tiểu thương bắt đầu tản dần ra trả lại không gian yên tĩnh và thanh bình cho khúc sông.

Những mặt hàng chủ lực được bày bán ở chợ nổi Cái Răng là nông sản, trái cây, thực phẩm tươi sống và hàng tiêu dùng. Hằng trăm ghe thuyền lớn nhỏ, chiếc nào chiếc nấy chất đầy hàng hóa xuôi ngược trên dòng sông là hình ảnh đặc trưng mà du khách sẽ được nhìn thấy khi đến đây. Từ dưa hấu, thơm cho đến cam, xoài… tất cả đều là những loại trái cây miệt vườn tươi ngon được người dân tự tay chăm bón thu hoạch rồi đem ra chợ bán. Ngoài ra tại đây còn có nhiều mặt hàng đặc sắc khác như xăng dầu, quần áo, mỹ phẩm, thuốc tây, bánh kẹo… Có thể nói hầu như những mặt hàng nào ở phố chợ trên cạn có thì chợ nổi cũng sẽ có. Ngày nay, chợ nổi Cái Răng không chỉ có các xuồng trái cây hay nông sản phẩm quen thuộc mà còn có thêm nhiều ghe thuyền bán nước uống, đồ ăn sáng nhằm phục vụ nhu cầu tham quan vui chơi của khách du lịch.

Nét nổi bật nhất trong việc mua bán ở chợ nổi Cái Răng nói riêng và các chợ nổi ở miền Tây nói chung là cách thức quảng cáo chào hàng. Người bán dùng một cây sào dài chống ngay trước mũi ghe của mình rồi treo tượng trưng lên đấy những nông sản mà mình muốn bán chẳng hạn như bán cam thì người bán treo lên vài quả cam, bán xoài thì treo vài trái xoài, bán chuối thì treo nải chuối, bán mía thì dựng lên bó mía. Cây sào này được người dân gọi là cây bẹo. Từ “bẹo” trong dân gian có nghĩa là chưng ra, là đưa ra để khêu gợi, chọc tức. Còn với các tiểu thương chợ nổi thì “bẹo” lại được hiểu là bài lên, bài ra để mời gọi người mua. Rất nhiều du khách đã thắc mắc là tại sao ở chợ nổi không quảng cáo bằng việc treo bảng hiệu. Đa phần các tiểu thương ở đây cho biết nếu treo bảng hiệu mà để quá cao thì sẽ vướng gió, để quá thấp thì khách hàng sẽ không thấy, còn với cây bẹo thì chỉ cần đứng từ xa nhìn vào là đã biết trên ghe bán những mặt hàng nào. Tóm lại cây bẹo là một hình thức quảng cáo vừa thông minh lại vừa độc đáo mà các phiên chợ trên cạn sẽ không bao giờ có được.Tuy nguyên tắc là “treo gì bán nấy” nhưng vẫn có ba trường hợp ngoại lệ mà nghe vào thì cực kì đặc biệt. Thứ nhất là "treo mà không bán", đó là quần áo đang được sử dụng. Đối với những người buôn bán ở chợ nổi thì ghe thuyền chính căn nhà của họ, mọi sinh hoạt đều diễn ra trên sông kể cả giặt giũ. Vì không gian nhỏ hẹp mà còn chứa rất nhiều hàng hóa nên những bộ quần áo sau khi giặt xong đều được treo lên cây bẹo để cho nhanh khô. Thứ hai là "bán mà không treo", đó là mặt hàng ăn uống giải khát. Các ghe thuyền bán hàng ăn uống thường thay đổi cách thức quảng cáo bằng việc bẹo âm thanh. Có người sẽ bấm kèn bằng tay, có người vừa chèo vừa dùng chân đạp kèn. Cách này sẽ thu hút được sự chú ý của khách hàng và người dân ở đây thì cũng mặc định khi nghe tiếng kèn thì biết ngay đây là ghe bán đồ ăn thức uống. Và trường hợp cuối cùng là "treo cái này bán cái khác", là hình thức quảng cáo cho việc bẹo lá bán ghe. Nếu nhìn thấy cây bẹo treo một tấm lá lợp nhà hoặc tàu lá dừa thì người ta sẽ hiểu rằng chính chiếc ghe có cắm cây bẹo là thứ mà chủ nhân của nó muốn bán. Hình ảnh cây bẹo giúp chúng ta phân biệt được ghe mua và ghe bán một cách dễ dàng. Hơn thế nữa, với tiếng sóng vỗ hòa cùng với âm thanh máy nổ của ghe xuồng thì việc treo cây bẹo lại trở thành hình thức quảng cáo hữu ích được các tiểu thương chợ nổi tích cực sử dụng.

Nếu đã một lần đến với chợ nổi Cái Răng, du khách sẽ không thể quên cái không khí đông vui, tấp nập, ghe xuồng lướt qua lướt lại rộn ràng cả khúc sông rộng. Trải nghiệm ngồi trên chiếc thuyền lắc lư bồng bềnh chao đảo theo những con sóng rồi lắng nghe âm thanh huyên náo người mua kẻ bán sẽ khiến cho chúng ta cảm thấy thật sự thích thú với văn hóa con người Nam Bộ.

(Sưu tầm)

Khi gặp bất cứ khó khăn gì trong việc tìm hiểu bài soạn này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.