Qua bài soạn giúp các em biết cách trình bày và diễn đạt một vấn đề bằng miệng trước tập thể về văn miêu tả.
1. Tóm tắt nội dung bài học
- Khái niệm văn miêu tả
- Loại văn nhằm giúp người đọc, người nghe hình dung những đặc điểm, tính chất nổi bật của một sự vật, sự việc, con người, phong cảnh,...;
- Làm cho những cái đó như hiện lên trước mắt người đọc, người nghe.
- Bố cục của bài văn tả người thường có 3 phần:
- Mở bài: Giới thiệu người được tả;
- Thân bài: Miêu tả chi tiết (ngoại hình, cử chỉ, hành động, lời nói,...;)
- Kết bài: Nhận xét và nêu cảm nghĩ của người viết.
2. Soạn bài Luyện nói về văn miêu tả
Câu 1. Đọc đoạn văn sau đây:
Xong bài giảng, chuyển sang viết tập. Thầy Ha-men đã chuẩn bị cho ngày hôm đó những tờ mẫu mới tinh, trên có viết bằng “chữ rông” thật đẹp: Pháp, An-dát, Pháp, An-dát. Những tờ mẫu treo trước bàn học trông như những lá cờ nhỏ bay phấp phới khắp xung quanh lớp. Ai nấy đều chăm chú hết sức, và cứ im phăng phắc! Chỉ nghe thấy tiếng ngòi bút sột soạt trên giấy. Có lúc những con bọ dừa bay vào nhưng chẳng ai để ý, ngay cả những trò nhỏ nhất cũng vậy, chúng đang cặm cụi vào vạch những nét sổ với một tấm lòng, một ý thức, như thể cái đó cũng là tiếng Pháp… Trên mái nhà trường, chim bồ câu gù thật khẽ […]
(A. Đô-đê)
Từ đoạn văn trên, em hãy tả lại bằng miệng quang cảnh lớp học trong Buổi học cuối cùng.
Gợi ý:
- Dàn bài:
- Lớp học chuyển sang tập viết.
- Cảnh lớp học:
- Những tờ mẫu mà thầy Ha-men đã chuẩn bị.
- Những tờ mẫu treo trước bài hoc trông như những lá cờ bay phấp phới chung quanh lớp học.
- Cảnh tập viết:
- Học sinh chăn chú viết, im phăng phắc.
- Tiếng ngòi bút sột soạt trên giấy.
- Những trò nhỏ nhất cặm cụi vạch những nét sổ.
- Trên mái tường, chim bồ câu gù thật khẽ.
- Đoạn văn tham khảo:
Lớp học chuyển sang giờ tập viết, thầy Ha- men đã chuẩn bị sẵn cho mọi người những mẫu chữ thật đẹp treo trước bàn học như những lá cờ nhỏ “Pháp, An Dát”. Cả lớp ai cũng đều chăm chú hết sức, không gian xung quanh im lặng như tờ. Những học trò nhỏ cặm cụi vạch những nét sổ với tấm lòng yêu mến tiếng Pháp. Trên những mái nhà lớp học, tiếng chim bồ câu gật gù khe khẽ…
Câu 2. Từ truyện Buổi học cuối cùng, em hãy tả lại bằng miệng cho các bạn nghe về hình ảnh thầy giáo Ha-men (chú ý làm nổi bật sự khác biệt của thầy so với buổi học thường ngày).
Hãy nói cho các bạn nghe về điều đó theo gợi ý sau:
a) Thầy Ha-men trong buổi học cuối cùng là một người thầy như thế nào?
b) Hôm đó thầy mặc có gì khác với mọi ngày lên lớp bình thường?
c) Giọng nói của thầy ra sao? Cử chỉ và thái độ của thầy như thế nào khi Phrăng đến muộn và không thuộc bài?
d) Nét mặt, lời nói và hành động của thầy vào cuối buổi học như thế nào?
Chú ý: Cần xem lại văn bản Buổi học cuối cùng, liệt kê nội dung trả lời của các câu hỏi trên, sau đó phát biểu theo các nội dung đã chuẩn bị. Chỉ ghi vắn tắt các ý và các chi tiết (gạch đầu dòng), tránh viết thành văn để đọc theo.
Gợi ý:
Tham khảo dàn bài sau:
- Mở bài: Giới thiệu thầy giáo Ha- men: Yêu nước, yêu tha thiết tiếng nói của dân tộc.
- Thân bài:
- Trang phục trang trọng khác ngày thường: áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục, diềm lá sen gấp nếp mịn màng, chiếc mũ lụa đen thêu.
- Cử chỉ, hành động:
- Thầy không đi lại trong lớp với cây thước cắp nách như ngày thường
- Chốc chốc đang giảng thầy đứng lặng im, đăm đăm nhìn đồ vật quanh mình.
- Nghe tiếng chuông nhà thờ điểm 12h, tiếng kèn của lính Phổ xâm lược, thầy tái nhợt, nghẹn ngào.
- Thầy nói nhiều về tiếng Pháp, thầy dạy bằng trái tim yêu nước cháy bỏng và tình yêu tha thiết.
- Thái độ, lời nói:
- Thái độ ân cần, âu yếm với học sinh, trò đến muộn, thầy không bộc lộ giận dữ mà chỉ bộc lộ yêu thương, trìu mến
- Thầy giảng bài trong sự xúc động nghẹn ngào, tuy nhiên thầy vẫn đủ kiên nhẫn dạy tới khi hết chương trình.
- Hình ảnh đầy xúc động của thầy vào cuối buổi học.
- Kết bài: Hình ảnh đáng khâm phục và đáng kính trọng cùa thầy khiến chúng ta cảm động,...
Câu 3*. Cho đề văn sau đây: Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, em theo mẹ đến chúc mừng thầy giáo cũ của mẹ, nay đã nghỉ hưu. Em hãy tả lại hình ảnh thầy giáo trong phút giây xúc động gặp lại người học trò của mình sau nhiều năm xa cách.
a) Lập dàn ý cho đề văn trên.
b) Thảo luận trong tổ và cử một đại diện trình bày trước lớp.
Gợi ý:
Tham khảo dàn ý:
- Mở bài: Nhân ngày 20-11 em theo mẹ đến chúc mừng thầy giáo cũ của mẹ.
- Thân bài:
- Thầy thực sự vui mừng, khuôn mặt rạng rỡ.
- Sự thay đổi về ngoại hình của thầy: khuôn mặt, làn da, mái tóc,...
- Nỗi vui mừng lắng lại trong tình thầy trò sâu nặng khi thầy cùng mẹ ôn những kí niệm xưa.
- Niềm tin ánh lên trong đôi mắt của thầy khi thầy tiễn hai mẹ con ra về ...
- Kết bài: Em nhớ mãi hình ảnh thầy giáo đáng kính của mẹ và mơ ước sau mình cũng trở thành cô (thầy) giáo.
Các em có thể tham khảo thêm bài giảng Luyện nói về văn miêu tả để củng cố hơn nội dung bài học.
3. Hỏi đáp về bài Luyện nói về văn miêu tả
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
