Con muốn làm một cái cây - Ngữ văn 6 Tập 2 Chân trời sáng tạo

a. Tác giả, tác phẩm:

* Tác giả:

- Võ Thu Hương (1983)

- Quê quán: Huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.

- Là tác giả của thiếu nhi.

* Tác phẩm:

- Xuất xứ: Trích Góc nhỏ yêu thương (2018).

- Thể loại: Truyện ngắn.

b. Tìm hiểu từ khó:

- Bói quả: Cây ra quả lần đầu tiên.

- Cây ổi điếc: Cây trồng chỉ ra hoa mà không ra quả.

- Lũ sâu, sẻ: Chim sâu và chim sẻ.

- Thảo ăn: Có lồng tốt, hay chia sẻ, nhường nhịn cho người khác.

c. Đại ý:

- Trong văn bản "Con muốn làm một cái cây", tác giả đã khắc họa hình ảnh cậu bé Bum hồn nhiên, sống trong sự quan tâm của mọi người và gửi gắm đến mỗi chúng ta bài học về tình yêu thương trong gia đình.

d. Bố cục:

- Gồm 2 phần:

+ Phần 1 (Từ đầu đến "cười rất hiền lành"): Kí ức tuổi thơ bên ông và cây ổi.

+ Phần 2 (Còn lại): Cây ổi và đứa cháu ở thời điểm hiện tại.

a. Kí ức tuổi thơ của người cháu bên ông và cây ổi:

- Người ông yêu thương, hiền lành:

+ Ông nghĩ đến cây ổi khi mẹ mang bầu vì muốn đứa nhỏ trong bụng mẹ sau khi chào đời có nơi leo lẻo như ba.

+ Ông nghĩ đến cây ổi cũng vì ba Bum hồi nhỏ vô cùng thích ổi. 

• Có thể suốt ngày chuyển từ cành này qua cành nọ và ngồi hàng ngày trên chạc ba cây hóng gió và nghe lũ sâu, sẻ cãi nhau. 
• Ăn ổi từ khi trái còn bé, cứng ngắc, chát xít khi chuyển dần sang vị ngọt. Có khi rụng luôn răng vì gặm ổi.

+ Ông chăm bẵm cây ổi, cố ý bấm cho cây tỏa ra nhiều cành cao thấp vững chãi.

+ Ông bắc một chiếc ghế đẩu ra sân, rất gần cây ổi, ngồi đó nghe đài, đánh mắt nhìn trông chừng lũ trẻ, cười rất hiền lành.

- Cây ổi là tuổi thơ, được nuôi dưỡng bởi tình yêu:

+ Cây ổi được trồng vì ông nghĩ tới đứa cháu, tới người con.

+ Cây ổi có vẻ đẹp kì lạ vì cây tỏa nhiều cành cao thấp vững chãi.

+ Mặc dù nhiều năm không ra quả nhưng vẫn được chăm bẵm.

+ Đến khi ra quả, cây ổi là niềm tự hào của người cháu "Nó tự hào khoe thêm, ngày mới hai, ba tuổi nó đã biết cùng ông bắt sâu cho cây, vì thế cây mới có thể trưởng thành như vậy", "Dĩ nhiên là vì có tao mới có cây ổi đầy trái này cho tụi mày ăn".

- Người cháu với những kí ức gắn bó bên cây ổi:

+ Cây ổi đã có từ ngay lúc mẹ mang bầu người cháu.

+ Từ hai, ba tuổi, người cháu đã cùng ông  bắt sâu cho cây.

+ Khi lớn lên, cậu bé rất tự hào vì góp công chăm cây ổi, chia sẻ ổi cho mọi người.

+ Bum và bạn bè vui đùa, chuyền từ cành này qua cành khác.

b. Cây ổi và người cháu trong thời điểm hiện tại:

- Người ông: Đã mất nhưng vẫn còn trong tim cháu "Con muốn luôn bên đám bạn leo trèo mùa ổi chín và thấy ông con cười hiền lành bên gốc ổi...".

- Cây ổi nhà cũ cũng không còn:

+ Cây ổi trong sân nhà cũ đã không còn vì cha mẹ chuyển công tác.

+ Nhưng cây ổi vẫn luôn ở trong kí ức và trái tim của Bum.

+ Cây ổi mới ở cuối bài là minh chứng cho tình yêu của cha mẹ với Bum.

- Người cháu: Nỗi nhớ kỉ niệm tuổi thơ và ước mong thành một cái cây.

+ Sự cô đơn vì bố mẹ đều bận rộn:

• Mẹ nói không thể mang cây ổi theo vì nó đã già.
• Bố không thể đưa con về ghé thăm cây ổi, gặp lại đám bạn vì quá bận bịu.

+ Nỗi nhớ và khát vọng muốn làm cây ổi:

• Nhớ bao năm chẳng thể nói ra.
• Viết trong bài văn của mình "Con muốn làm một cái cây. Con muốn làm cây ổi trong sân nhà cũ của con. Con muốn luôn bên đám bạn leo trèo mùa ổi chín và thấy ông con ngồi cười hiền lành bên gốc cây...".
• Vui vẻ, hạnh phúc khi biết về tin cây ổi mới và gặp lại bạn cũ "cười toe toét mà mắt nó rưng rưng nước".

→ Nghệ thuật:

+ Kết cấu truyện lồng trong truyện.

+ Biện pháp tu từ: so sánh.

- Về nội dung: Con muốn làm một cái cây kể về Bum với những kí ức tuổi thơ bên cây ổi, gia đình và bạn bè. Đôi khi ước mơ của một con người chỉ đơn giản là được quan tâm, được sống với những điều mà mình yêu quý.

- Về nghệ thuật: Kết cấu truyện lồng trong truyện, kể kết hợp miêu tả và biểu cảm cùng biện pháp tu từ: so sánh.

Bài tập: Viết đoạn văn nêu cảm nhận của em về tình cảm gia đình được thể hiện qua truyện ngắn "Con muốn làm một cái cây".

a. Hướng dẫn giải:

- Cảm nhận của em về tình cảm gia đình có thể là: Yêu mến, cảm động,...

b. Lời giải chi tiết:

Tình cảm gia đình luôn là tình cảm thiêng liêng và cao cả nhất trong trái tim mỗi người. Nhà văn Võ Thu Hương đã thể hiện tình cảm cao quý ấy qua việc khắc họa một gia đình nhỏ đầy ắp tình yêu thương. Trong câu chuyện cậu bé muốn trở thành một cái cây vì cậu nhớ người ông nội hiền từ đã yêu thương và vun vén cây ổi cho cậu, để cậu có một tuổi thơ trọn vẹn, và cha mẹ cũng vì thương yêu con nên đã tìm cách để thực hiện ước mộng tưởng chừng nhỏ bé nhưng lại chan chứa tình yêu thương của cậu bé Bum. Có thể thấy, ngôi nhà của bé Bum tuy nhỏ bé nhưng lại ăm ắp tình yêu thương. Đó là tình yêu thương bao la của ông nội dành cho cháu, là sự biết ơn và nhớ mong của người cháu đối với ông, là cả những hành động của cha mẹ để làm cho cậu bé vui lòng. Tất cả được kết tinh lại thành giọt nước mắt hạnh phúc của cậu bé Bum trong đoạn cuối truyện. Có thể thấy, gia đình chính là điểm tựa tinh thần vô cùng vững chãi, là nơi mà bất cứ khi nào chúng ta cũng có thể tìm thấy niềm tin, hi vọng và sức mạnh để vượt qua những thử thách khó khăn trên đường đời. Nhà văn cũng muốn nhắn nhủ tới người đọc một chân lý không thể thay đổi đó là không có thứ gì có thể thay đổi được tình cảm gia đình, đó là tình cảm thiêng liêng và vĩnh hằng.

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Hiểu được nội dung, ý nghĩa câu chuyện Con muốn làm một cái cây.

+ Có thái độ yêu thương những người thân trong gia đình.

Bài học Con muốn làm một cái cây đã cho chúng ta thấy được những tình cảm gia đình vô cùng sâu sắc. Nhằm giúp các em cảm nhận rõ hơn về bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây:

• Soạn bài chi tiết Con muốn làm một cái cây
• Soạn bài tóm tắt Con muốn làm một cái cây

Trong quá trình tìm hiểu bài học này, nếu có bất cứ khó khăn gì các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.

Văn bản Con muốn làm một cái cây viết về đề tài tình yêu thương, sự chia sẻ từ những điều nhỏ bé, gần gũi xung quanh chúng ta. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu về văn bản Con muốn làm một cái cây: