Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 112 - Ngữ văn 11 Tập 1 Kết Nối Tri Thức

- Dựa vào ngữ cảnh để bổ sung chủ ngữ phù hợp.

- Lược bỏ quan hệ từ ở đầu câu để bộ phận đứng sau đó trở thành chủ ngữ.

- Thêm từ "là" để biến thành phần chêm xen thành vị ngữ.

- Giữ nguyên thành phần chêm xen, dựa vào ngữ cảnh để bổ sung vị ngữ phù hợp.

Dựa vào ngữ cảnh, bổ sung thành phần nòng cốt để hoàn thành câu.

Câu 1: Trong những trường hợp sau, trường hợp nào mắc lỗi về thành phần câu? Phát hiện và đề xuất phương án sửa lỗi cho những trường hợp đó.

a. Bằng những khảo sát đáng tin cậy đã chỉ ra rằng, các con sông lớn đang dần dần khô cạn.

b. Rất thú vị truyện ngắn sử dụng các yếu tố kì ảo, lạ lùng.

c. Những con người vị tha giàu đức hi sinh ấy.

d. Theo báo Tuổi trẻ cho biết, tình trạng ùn ứ nông sản của nông dân miền Tây đã bước đầu được giải quyết.

e. Chữ người tử tù, một tác phẩm được sáng tác bằng bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân.

g. Với những tin tức lan truyền trên mạng xã hội không phải bao giờ cùng chính xác.

h. Khổ thơ chỉ có một câu, rất đặc biệt.

Lời giải chi tiết:

a. Lỗi: thiếu chủ ngữ

=> Sửa lại: Bằng những khảo sát đáng tin cậy này, người ta đã chỉ ra rằng, các con sông lớn đang dần dần khô cạn.

 b. Lỗi: sắp xếp sai vị trí thành phần câu

=> Sửa lại: Truyện ngắn rất thú vị bởi việc sử dụng các yếu tố kỳ ảo, lạ lùng.

c. Lỗi: thiếu chủ ngữ

=> Sửa lại: Họ là những con người vị tha giàu đức hy sinh.

d. Lỗi: thiếu chủ ngữ

=> Sửa lại: Báo Tuổi trẻ cho biết tình trạng ùn ứ nông sản của nông dân miền Tây đã bước đầu được giải quyết.

e. Lỗi: thiếu vị ngữ

=> Sửa lại: Chữ người tử tù, một tác phẩm được sáng tác bằng bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân, được mọi người biết đến một cách rộng rãi.

g. Lỗi: thiếu chủ ngữ

=> Sửa lại: Tin tức lan truyền trên mạng xã hội không phải bao giờ cũng chính xác.

h. Lỗi: thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ

=> Sửa lại: Khổ thơ chỉ có một câu, rất đặc biệt, mọi người đều thích nó.  

 

Câu 2: Phát hiện lỗi về thành phần câu ở các trường hợp sau và sửa lại:

a. Truyện ngắn, thể loại linh hoạt ấy.

b. Đã vẽ bức tranh tường hoành tráng này một nhóm họa sĩ đến từ thành phố.

c. Số đỏ không chỉ là một tác phẩm trào phúng đặc sắc vào bậc nhất trong văn học Việt Nam trước 1945.

d. Văn bản nghị luận, loại văn bản được viết ra với mục đích thuyết phục người đọc.

Lời giải chi tiết:

a. Lỗi: thiếu vị ngữ

=> Sửa lại: Truyện ngắn, thể loại linh hoạt ấy, đều mang theo đầy ẩn ý.

b. Lỗi: sắp xếp sai vị trí thành phần câu

=> Sửa lại: Một nhóm họa sĩ đến từ thành phố đã vẽ bức tranh tường hoành tráng này.

c. Lỗi: thiếu vế câu

=> Sửa lại: Số đỏ không chỉ là một tác phẩm trào phúng đặc sắc vào bậc nhất trong văn học Việt Nam trước 1945 mà nó còn thể hiện giá trị phê phán sâu sắc về thời cuộc. 

d. Lỗi: thiếu vị ngữ

=> Sửa lại: Văn bản nghị luận, loại văn bản được viết ra với mục đích thuyết phục người đọc, đã được tác giả vận dụng sáng tạo trong tác phẩm của mình. 

 

Câu 3: Vì sao những câu sau đây (lấy từ một số văn bản văn học) mặc dù không đầy đủ thành phần câu nhưng vẫn không bị xem là câu sai?

a. Huân cảm tưởng như mình đã bị thuổng văn. Bị đạo ý.

(Nguyễn Trương Quý, Câu chuyện bắt đầu từ tầng 10)

b. Mắt mèo hoang. Em thích mẹ nói em có con mắt mèo hoang và dã thú.

(Nguyễn Ngọc Thuần, Một thiên nằm mộng)

c. Đó là người cảm của quán rượu. Anh Ba Hoành!

(Nguyễn Quang Sáng, Quán rượu của người câm)

Lời giải chi tiết:

Những câu in đậm trên, dù không đầy đủ thành phần câu nhưng vẫn không bị xem là câu sai bởi người viết đều mang theo mục đích riêng của mình. Như câu “bị đạo ý”, đây là câu rút gọn nhằm giải thích cho ý câu trước của tác giả. Hay câu “Mắt mèo hoang” bạn đầu nghe ta sẽ thấy rất vô lý nhưng khi đọc câu tiếp theo, ta sẽ thấy nó rất phù hợp, tác giả đảo hình ảnh đó lên trước nhằm nhấn mạnh và gây chú ý với người đọc. Câu cuối cũng vậy “Anh Ba Hoành!” được đặt thành câu riêng nhằm nhấn mạnh nhân vật mà vế đằng trước đang muốn nói đến – một người câm của quán rượu. 

→ Nhận xét: Đôi khi sự không đầy đủ về thành phần trong câu sẽ giúp cho mục đích truyền tải của người viết được rõ ràng hơn là câu đầy đủ. Sự nhấn mạnh về ý thay vì giải thích ra sẽ luôn tạo được ấn tượng với người đọc hơn.

Ngoài ra, để củng cố và nâng cao kiến thức bài học được tốt hơn mời các em xem thêm: 

• Soạn văn tóm tắt Thực hành tiếng Việt trang 112

Câu hỏi: Xác định lỗi thành phần câu trong các trường hợp sau và nêu cách sửa:

a. Qua văn bản “Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự” cho thấy ngay cả khi bị thực dân Pháp giam lỏng ở Huế, cụ Phan Bội Châu vẫn luôn được thanh niên học sinh và các tầng lớp nhân dân ta rất mực yêu mến và ngưỡng mộ.

b. Lòng tin của cụ Phan Bội Châu vào lớp thanh niên học sinh như Tuấn, Quỳnh sẽ tiếp bước các chí sĩ ái quốc như cụ.

c. Bằng tình cảm yêu nước, khát vọng duy tân và sự bôn ba tranh đấu cho mục tiêu dân tộc tự cường của cụ Phan Bội Châu đã trở thành tấm gương cao đẹp cho đồng bào khắp ba miền Bắc Trung Nam và thế hệ thanh niên học sinh đương thời noi theo.

 

Lời giải chi tiết:

a. Lỗi thành phần câu: Thiếu thành phần chủ ngữ.

=> Cách sửa: Qua văn bản “Ngôi nhà tranh của cụ Phan Bội Châu ở Bến Ngự” tác giả cho thấy ngay

b. Lỗi thành phần câu: Thiếu thành phần vị ngữ.

=> Cách sửa: Lòng tin của cụ Phan Bội Châu vào lớp thanh niên học sinh như Tuấn , Quỳnh sẽ tiếp bước các chí sĩ ái quốc như cụ, luôn kiên cường, bất khuất và cháy bỏng khát vọng.

c. Lỗi thành phần câu: Thiếu thành phần chủ ngữ

=> Cách sửa: Bằng tình cảm yêu nước, khát vọng duy tân và sự bôn ba tranh đấu cho mục tiêu dân tộc tự cường của cụ Phan Bội Châu, cụ đã trở thành tấm gương cao đẹp cho đồng bào khắp ba miền Bắc Trung Nam và thế hệ thanh niên học sinh đương thời noi theo.

Khi có vấn đề khó hiểu về bài soạn này cần giải đáp, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.