Soạn bài Củng cố, mở rộng Bài 4 - Ngữ văn 11 Tập 1 Kết Nối Tri Thức

- Truyện thơ thuộc loại hình tự sự, có cốt truyện, câu chuyện, nhân vật, lời kể, nhưng lại được thể hiện dưới hình thức thơ. Với dung lượng tương đối lớn, truyện thơ có thể bao quát được nhiều sự kiện, con người, chi tiết cụ thể, sinh động của đời sống thường nhật.

- Truyện thơ dân gian do tầng lớp bình dân hoặc các trí thức sống gần gũi với tầng lớp bình dân sáng tác; lưu hành chủ yếu bằng con đường truyền miệng nhưng cũng có khi thông qua các văn bản viết.

Thơ trữ tình ưu tiên hàng đầu cho việc thể hiện cảm xúc, tâm trạng của nhân vật trữ tình.

- Nêu được vấn đề nghị luận.

- Triển khai hệ thống luận điểm chặt chẽ, phù hợp.

- Nêu được ý kiến về vấn đề bàn luận.

- Rút ra được bài học cho bản thân.

Câu 1: Chỉ ra các điểm tương đồng, khác biệt giữa truyện thơ và thơ trữ tình. Kể tên các bài thơ trữ tình giàu yếu tố tự sự mà bạn biết, ngoài các bài có trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11.

Lời giải chi tiết:

* Giống nhau:

- Hình thức: theo thể thơ với các khổ và các dòng thơ ngắn

- Nội dung: truyền tải tâm tư, nguyện vọng của người viết

* Khác nhau:

* Thơ trữ tình giàu yếu tố tự sự mà em biết: Bên kia sông Đuống của Hoàng Cầm, Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử, Một mùa đông của Lưu Trọng Lư… 

 

Câu 2: Tìm đọc thêm các truyện thơ dân gian nổi tiếng được in trong một số sách thuộc loại hợp tuyển, tổng tập (ví dụ: Tổng tập văn học Việt Nam, tập 40 và tập 41, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2000). Ghi lại phần tóm tắt nội dung các truyện thơ dân gian đã đọc cùng một số câu, đoạn thơ bạn cho là đặc sắc. 

Lời giải chi tiết:

* Truyện Lục Vân Tiên

Tác phẩm kể về cuộc đời đầy bất hạnh của chàng Lục Vân Tiên và nổi bật trên đó là câu chuyện tình yêu đầy nước mắt giữa chàng và nàng Kiều Nguyệt Nga – người con gái xinh đẹp với tấm lòng thủy chung son sắt. 

* Tống Trân Cúc Hoa

Truyện thơ kể về mối tình cảm động giữa Tống Trân Và Cúc Hoa. Chàng sinh ra vốn bất hạnh được Cúc Hoa yêu thương hết mực. Sau này Tống Trân đỗ Trạng nguyện và nhiều lần được ngỏ ý sẽ gả công chúa cho nhưng chàng đều từ chối. Cuối cùng, chàng bị đẩy phải đi xứ sang nước khác. Trải qua biết bao khó khăn, thử thách, cuối cùng Tống Trân và Cúc Hoa đã gặp lại nhau và sống bên nhau thật hạnh phúc. 

* Truyện Kiều

Truyện thơ kể về cuộc đời bất hạnh, lưu lạc của nhân vật Thúy Kiều từ khi gia đình gặp biến. Trải qua biết bao năm tháng lưu lạc có hạnh phúc, khổ đau lẫn lộn cuối cùng nàng đã quay về và đoàn tụ được với gia đình và người mình yêu. Nhưng nhận thấy bản thân không còn xứng đáng với chàng, nàng đã chủ động để cả hai được làm tri kỷ suốt đời. 

 

Câu 3: Lập dàn ý chi tiết cho bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội (tự chọn) theo những gợi ý ở phần Viết. 

Lời giải chi tiết:

Đề bài: Tôn trọng sự khác biệt.

a. Mở bài: Giới thiệu vào vấn đề bàn luận tôn trọng sự khác biệt của người khác.

b. Thân bài

* Giải thích thế nào là tôn trọng sự khác biệt

- Sự khác biệt: là sự khác nhau về lối tư duy, suy nghĩ, tính cách của mọi người với người khác

- Tôn trọng sự khác biệt chính là hành vi, thái độ chấp nhận sự khác biệt của người khác, nhận ra điều tốt trong đó để học tập hoàn thiện bản thân mình. 

* Sự cần thiết phải tôn trọng người khác

- Mỗi người đều có suy nghĩ, cách nhìn nhận khác nhau về bất kỳ những vấn đề nào trong cuộc sống. Chúng ta tôn trọng quan điểm của họ chính là tôn trọng sự khác biệt trong họ. 

- Tôn trọng sự khác biệt sẽ giúp họ tự tin vào bản thân mình hơn, lạc quan hơn vào cuộc sống hiện tại

- Giúp chúng ta học được cách lắng nghe, đồng cảm với câu chuyện của người khác, và dần hoàn thiện bản thân mình hơn. 

- Nhận được sự quý trọng, tin tưởng và yêu thương từ mọi người xung quanh. 

* Dẫn chứng cụ thể

* Phê phán những người có những hành vi không biết tôn trọng người khác

c. Kết bài

- Kết luận lại vấn đề

- Liên hệ với bản thân: phải biết tôn trọng quan điểm, sự khác biệt của người khác… 

 

Câu 4: Nếu được giao nhiệm vụ điều hành cuộc thảo luận trên lớp về một vấn đề đời sống, bạn sẽ nêu yêu cầu gì đối với những người tham gia để đảm bảo cho cuộc thảo luận đạt kết quả mong muốn?

Lời giải chi tiết:

Nếu được giao nhiệm vụ điều hành cuộc thảo luận trên lớp về một vấn đề đời sống, em sẽ nêu yêu cầu sau trước khi cuộc thảo luận diễn ra:

- Mọi người đều cần phải đóng góp ý kiến để bài thảo luận đạt hiệu quả cao nhất

- Các thành viên khác cần lắng nghe quan điểm của bạn mình và đưa ra suy nghĩ của bản thân về quan điểm đó.

- Nghiêm cấm các hành vi công kích, áp đặt lên quan điểm của nhau. 

- Đóng góp của mọi người đều sẽ được ghi nhận một cách công bằng, văn minh.

Nhằm giúp các em hiểu hơn về bài soạn này, các em có thể tham khảo thêm:

• Soạn văn tóm tắt Củng cố, mở rộng Bài 4

Khi có vấn đề khó hiểu về bài soạn này cần giải đáp, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.