Bài soạn Đồ gốm gia dụng của người Việt thuộc sách Chân trời sáng tạo do HỌC247 biên soạn và tổng hợp dưới đây sẽ giới thiệu cho các em hiểu được lịch sử hình thành và phát triển của đồ gốm gia dụng. Đồng thời, để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Đồ gốm gia dụng của người Việt. Mời các em cùng tham khảo
1. Tóm tắt nội dung bài học
1.1. Nội dung
Bài viết “Đồ gốm gia dụng của người Việt” đem lại cho người đọc những tri thức bổ ích về lịch sử, công dụng của những chiếc bát truyền thống.
1.2. Nghệ thuật
Các thông tin trong văn bản được liên kết với nhau mạch lạc, cấu trúc logic, hình ảnh minh họa phong phú, có sự kết hợp với thái độ của tác giả.
2. Soạn bài Đồ gốm gia dụng của người Việt - Ngữ văn 11 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
2.1. Chuẩn bị đọc
Câu hỏi: Kể tên một số đồ gốm gia dụng trong gia đình bạn. Những đồ gồm ấy có thể "nói" với bạn về (những) điều gì?
Lời giải chi tiết:
- Một số đồ gốm gia dung trong gia đình em: bát đĩa, chén, cốc, thìa,.....
- Những đồ gốm ấy có thể “nói” với em về: quá trình hình thành và phát triển của các giai đoạn thành gồm, các giai đoạn lịch sử của nghề gốm.
2.2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1: Tìm trong đoạn văn ít nhất hai ý kiến/ quan điểm của tác giả và ít nhất hai dữ liệu.
Lời giải chi tiết:
- Ý kiến/ quan điểm của tác giả:
+ “Tiền thân của cái bát có lẽ do con người dùng….”
+ “hình như con người lại không ưa một sự mô phỏng thuần túy như thế…”
- Dữ liệu:
+ “Chỉ riêng cái bát ăn cơm mỗi thời mỗi khác và phản ánh những tập tục ăn ở khác nhau”.
+ “Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán có dạng như một lòng bàn tay, có hai cạnh để cầm và nó cũng giống như hình một chiếc thuyền thúng”.
Câu 2: Đoạn văn này trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV. Đó là xu hướng gì?
Lời giải chi tiết:
Đoạn văn trình bày một xu hướng riêng của đồ gốm gia dụng trong xã hội Việt Nam từ sau thế kỉ XV, đó là xu hướng dùng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ.
2.3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1: Chỉ ra bố cục của văn bản. Bạn đánh giá như thế nào về mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của văn bản?
Lời giải chi tiết:
* Bố cục của văn bản:
- Từ đầu → “tập tục ăn ở khác nhau”: Giới thiệu về vấn đề cần thuyết minh: Lịch sử phát triển và hình thành đồ gốm gia dụng của người Việt.
- Tiếp theo → “thế kỉ XVIII - XIX”: tiền thân của chiếc bát.
- Tiếp theo → “đất không tinh, nhưng giá rẻ”: Sự khác biệt của đồ gốm gia dụng thời Lý - Trần.
- Tiếp theo → Hết: Xu hướng chuộng đồ gốm gia dụng Trung Hoa và Nội phủ từ sau thế XV.
→ Nhận xét: Mối quan hệ giữa bố cục và nhan đề của bài viết: Bố cục được sắp xếp trình bày theo từng thời kỳ cụ thể, tác giả đi theo lộ trình thời gian từ xưa đến nay, giúp người đọc có những hiểu biết về lịch sử đồ gốm gia dụng của Việt Nam theo một tiến trình lịch sử cụ thể, dễ dàng tiếp cận thông tin.
Câu 2: Xác định cách trình bày thông tin của đoạn văn dưới đây và đánh giá hiệu quả của cách trình bày ấy.
a. Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có một lịch sử phát triển.... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII-XIX.
b. Đồ gốm dụng thời Lý - Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế.
Lời giải chi tiết:
a. Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có một lịch sử phát triển.... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII-XIX.
- Đoạn văn được trình bày theo lối diễn dịch.
→ Nhận xét: Hiệu quả của cách trình bày này giúp người viết dễ dàng đưa các thông tin, còn người đọc thì dễ dàng tìm hiểu về tiền thân của lịch sử đồ gốm gia dụng một cách đầy đủ, xúc tích, ngắn gọn nhất.
b. Đồ gốm dụng thời Lý - Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế.
- Đoạn văn được trình bày theo lối quy nạp.
→ Nhận xét: Hiệu quả của cách trình bày này giúp người viết dễ dàng bắt nối từ nội dung phần trên với nội dung phần kế tiếp, bài thuyết minh không bị ngắt quãng, tăng tính mạch lạc hơn. Đồng thời, người đọc tìm hiểu được lịch sử của đồ gốm gia dụng của thời Lý - Trần hiệu quả, không nhàm chán nhờ những dẫn chứng, lý lẽ đưa ra chứng minh cho câu mở đầu đoạn.
Câu 3: Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản này có gì đặc biệt? Nêu tác dụng của chúng đối với việc biểu đạt thông tin chính của văn bản.
Lời giải chi tiết:
Cách sử dụng các yếu tố hình thức của văn bản này đặc biệt ở chỗ: trong suốt văn bản có lồng ghép nhiều hình ảnh minh họa, giới thiệu cho người đọc về những sản phẩm đồ gốm gia dụng ở từng thời kỳ khác nhau.
→ Nhận xét: Tác dụng của chúng đối với việc biểu đạt thông tin chính của văn bản: Giúp người đọc dễ hình dung được hình dạng của các sản phẩm đồ gốm gia dụng, từ đó biến một bài thuyết minh khô khan thành một bài thuyết minh cuốn hút, sinh động, dễ truyền tải đối với người đọc.
Câu 4: Xác định thông tin cơ bản và thông tin chi tiết của đoạn văn "Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển .... cái bát chiết yêu duyên dáng thế kỉ XVIII -XIX". Chỉ ra mối liên hệ giữa các thông tin chi tiết và vai trò của chúng trong việc thể hiện thông tin chính của đoạn văn.
Lời giải chi tiết:
- Thông tin cơ bản:
+ “Đồ gốm sứ nhỏ dùng trong nhà có cả một lịch sử phát triển không giống như những đồ sành như nồi niêu, chum vại cả ngàn năm hầu như không thay đổi”.
- Thông tin chi tiết:
+ “Tiền thân của cái bát….”.
+ “Cái bát thuyền trong các mộ thời Hán….”.
+ “....những chiếc bát men đen, men ngọc thời Lý….”.
→ Mối liên hệ: thông tin chi tiết bổ sung ý nghĩa, làm rõ và làm sáng cho thông tin cơ bản.
Câu 5: Tác giả thể hiện thái độ như thế nào qua đoạn văn: "Đồ gốm gia dụng thời Lý ... Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế"? Dựa vào đâu bạn cho là như vậy?
Lời giải chi tiết:
Qua đoạn văn: "Đồ gốm gia dụng thời Lý ... Trần quá thanh nhã .... bức tranh trừu tượng với bốn hoặc sáu ghế", tác giả thể hiện thái độ trân trọng, ca ngợi, ngạc nhiên và khó tin về lịch sử đồ gốm thời Lý - Trần. Thông qua các chi tiết như “không thể tưởng tượng rằng có thời con người sống cao sang như thế”, “những chiếc chậu chiếc âu mà hôm nay chúng ta nâng niu như cổ vật quý hiếm thì ngày xưa chúng chỉ để rửa ráy chân tay mà thôi”.
Câu 6: Những thông tin cơ bản của văn bản này gợi cho bạn (những) suy nghĩ gì về văn hóa dân tộc.
Lời giải chi tiết:
Những thông tin cơ bản của văn bản này gợi cho em nhiều suy nghĩ về văn hóa dân tộc. Lịch sử văn hóa dân tộc của Việt Nam ta là cả một quá trình lịch sử hào hùng, vĩ đại. Văn hóa đồ gốm sứ xưa không chỉ mang giá trị lớn về mặt vật chất mà còn cả mặt tinh thần. Đồ gốm sứ xưa là những đồ vật tĩnh lặng, nhưng chúng lại hàm chứa nội dung văn hoá, mỹ thuật trang trí dân tộc phong phú. Đó chính là một phần “đời sống” của người Việt còn lại, là chất men tạo sự đam mê cho giới chơi đồ gốm sứ xưa ở Việt Nam cũng như trên thế giới.
Để hiểu hơn về nội dung bài học, các em có thể tham khảo thêm:
- Soạn văn tóm tắt Đồ gốm gia dụng của người Việt
3. Hỏi đáp về bài Đồ gốm gia dụng của người Việt - Ngữ văn 11 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
4. Một số văn mẫu bài Đồ gốm gia dụng của người Việt - Ngữ văn 11 Tập 1 Chân Trời Sáng Tạo
Qua văn bản Đồ gốm gia dụng của người Việt, tác giả đã ca ngợi một quá trình lịch sử hào hùng, vĩ đại khi phải trải qua nhiều khó khăn. Đồng thời, văn bản còn đề cao văn hóa dân tộc không chỉ mang giá trị to lớn về vật chất mà còn mang cả những giá trị to lớn về mặt tinh thần. Để cảm nhận được một cách sâu sắc về văn bản, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
