Lịch sử và Địa lí 6 Chân trời sáng tạo Bài 6: Ai Cập cổ đại

- Vị trí địa lí:

+ Ai Cập nằm ở đông bắc châu Phi, là vùng đất dài nằm dọc hai bên bờ sông Nin.

+ Phía Bắc là vùng Hạ Ai Cập, nơi sông Nin đổ ra Địa Trung Hải.

+ Phía nam là vùng Thượng Ai Cập, nơi sông Nin với nhiều đồi núi và đồi cát

+ Phía đông và phía tây là sa mạc.

Lược đồ Ai Cặp cổ đại 3000 năm TCN - 30 năm TCN

- Sông Nin mang đến nguồn nước, nguồn lương thực dồi dào cho Ai Cập cổ đại. Vào tháng 7, mực nước sông Nin lên cao, tháng 10 nước sông rút tao nên những lớp đất phù sa màu đen. Người Ai Cập cổ đại nhanh chóng gieo trồng lúa mì. Tháng 3, người dân thu hoạch đảm bảo nguồn lương thực.

- Cư dân thuộc thổ dân châu Phi kết hợp với tộc người Ha-mít từ Tây Á xâm nhập vào lưu vực sông Nin. Họ sống theo từng công xã (còn được gọi lag Nôm). Khoảng năm 3200 TCN, vua Na-mơ (hay Mê-nét) theo truyền thuyết đã thống nhất các Nôm thành một vương quốc.

- Quá trình thống nhất đất nước bằng chiến tranh được thê hiện ở chi tiết chim ưng thần bảo hộ của các vua pharaong dưới con chim ưng là là danh sách những nước bị vua Na-mơ đánh bại, bên dưới là hình ảnh tù binh, mặt bên kia là hình ảnh quân đội xếp hàng, cho thấy việc thống nhất đất nước là dùng biện pháp chiến tranh.

- Chữ viết: Người Ai Cập dùng hình vẽ để biểu đạt ý niệm, suy nghĩ, về sau cải tiến theo hướng đơn giản hóa, chỉ lấy một phần điển hình của sự vật để tạo thành chữ. Họ chủ yếu dùng giấy pa-pi-rút.

- Toán học: Hàng năm, do nước sông Nin, người Ai Cập phải đo đạc lại các thửa ruộng nên họ rất giỏi, nền tảng để xây dựng Kim tự tháp.

- Kiến trúc và điêu khắc:

+ Công trình nổi tiếng nhất của người Ai Cập chính là các kim tự tháp, nổi tiếng là Kim tự tháp Kê-ốp.

+ Nhiều tác phẩm được coi như báu vật của nhân loại như: tượng bán thân nữ hoàng Nê-phéc-ti-ti, phiến đá Na-mơ,…

- Y học: nổi bật với kĩ thuật ướp xác.

Câu 1

Sông Nin đem lại những thuận lợi gì cho người Ai Cập cổ đại?

Phương pháp giải:

Đọc thông tin trong mục I: Điều kiện tự nhiên

Hướng dẫn giải:

Sông Nin mang đến nguồn nước thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp của Ai Cập cổ đại. Hằng năm, vào tháng 7, mực nước sông Nin lên cao, nước lũ tràn lên hai bên bờ, đem đến một lượng lớn thủy sản và phù sa. Tháng 10 nước sông Nin bắt đầu rút tao nên những lớp đất phù sa màu đen. Người Ai Cập cổ đại nhanh chóng gieo trồng lúa mì. Đến tháng 3 năm sau, người dân thu hoạch và trích trữ lúa mì đảm bảo nguồn lương thực.

Câu 2

Quan sát lược đồ 6.1 và 6.3, em hãy cho biết chữ nào trong hai chữ tượng hình dưới đây được dùng để diễn tả hoạt động đi thuyền từ Thượng Ai Cập xuống Hạ Ai Cập?

Phương pháp giải:

Quan sát hình ảnh và đọc thông tin trong SGK

Hướng dẫn giải:

- Qua hình 6.1 và 6.3,  chữ tượng hình dùng để diễn tả hoạt động đi thuyền xuôi từ Thượng Ai Cập về Hạ Ai Cập là hình 1 bởi vì:

Hình 1 là chữ tượng hình miêu tả hoạt động đi thuyền xuôi từ Thượng Ai Cập về Hạ Ai Cập theo chiều từ Nam đến Bắc, Nên chỉ cần xuôi dòng, hàng hóa sẽ được vận chuyển dễ dàng.

Hình 2 là chữ tượng hình miêu tả hoạt động đi ngược từ Hạ Ai Cập về Thượng Ai Cập lúc này người Ai Cập cần phải dùng buồm để tận dụng sức gió thổi từ biển vào, sức gió sẽ đẩy thuyền đi từ Hạ Ai Cập về Thượng Ai Cập dễ dàng hơn

Dựa vào hình 6.4 và thông tin phần II, em hãy:

6.4. Phiến đá Na-mơ, 64cm x 42cm, khắc tên vua Na-mơ, Thượng Ai Cập

Câu 1

- Trình bày quá trình thành lập nhà nước Ai Cập.

Phương pháp giải:

Quan sát hình 6.4 và đọc kiến thức quá trình thành lập nhà nước Ai Cập

Hướng dẫn giải:

Cư dân Ai Cập cổ đại cư trú ở vùng lưu vực sông Nin. Họ sống theo từng công xã, gọi là Nôm. Từ thiên niên kỉ IV TCN, các Nôm miền Bắc hợp thành Hạ Ai Cập, các Nôm miền Nam hợp thành Thượng Ai Cập. Khoảng 3000 năm TCN, vua Na-mơ (Namer), hay vua Mê- đét (Menes) theo huyền thoại đã thống nhất Thượng và Hạ Ai cập. Nhà nước Ai Cập ra đời. 

Phiến đá Na-ma có 2 mặt, một mặt là hình ảnh vua Nơ-ma đội vương miện Thượng Ai Cập (màu trắng) và mặt còn lại đội vương miện Hạ Ai Cập (màu đỏ). Đây là phiến đá biểu trưng cho sự thống nhất Thượng và Hạ Ai Cập trong quá trình hình thành nhà nước Ai Cập cổ đại. 

Câu 2

Quá trình thống nhất nhà nước Ai Cập bằng chiến tranh được thể hiện qua những chi tiết nào của phiến đá Na-mơ?

Phương pháp giải:

Quan sát hình 6.4 và kiến thức quá trình thành lập nhà nước Ai Cập

Hướng dẫn giải:

- Quá trình thống nhất đất nước bằng chiến tranh được thê hiện ở chi tiết chim ưng thần bảo hộ của các vua pharaong dưới con chim ưng là là danh sách những nước bị vua Na-mơ đánh bại, bên dưới là hình ảnh tù binh, mặt bên kia là hình ảnh quân đội xếp hàng, cho thấy việc thống nhất đất nước là dùng biện pháp chiến tranh.

Câu 1

Trong các thành tựu văn hóa của người Ai Cập, em ấn tượng với thành tựu nào nhất? Tại sao?

Phương pháp giải:

Xem lại nội dung thành tựu văn hóa

Hướng dẫn giải:

- Trong các thành tựu văn hóa của người Ai Cập, em ấn tượng nhất đối với công trình Kim tự tháp Ai Cập vì đây là 1 trong 7 kì quan của thế giới cổ đại, với những điều kì bí mà đến nay con người vẫn chưa lí giải được

Câu 2

Tại sao hình học lại phát triển ở Ai Cập cổ đại?

Phương pháp giải:

Liên hệ toán học

Hướng dẫn giải:

- Hằng năm, nước sông Nin dâng cao khiến ranh giới của các thửa ruộng bị xóa nhòa, nên mỗi khi nước rút, người Ai Cập cổ đại phải tiến hành đo đạc diện tích. Vì vậy, họ rất giỏi về hình học.

Sau bài học này, các em có thể:
+ Nêu được những tác động của điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành nền văn minh Ai Cập cổ đại.
+ Trình bày được quá trình thành lập nhà nước của người Ai Cập cổ đại
+ Nêu được những thành tựu chủ yếu về văn hóa ở Ai Cập cổ đại.

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa Lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!