Thuyết minh thể thơ ngũ ngôn

Luật trong Thơ Ngũ Ngôn (thơ 5 chữ) Cũng giống như thơ 4 chữ, nếu chữ thứ 2 trong câu là bằng thì chữ thứ 4 là trắc và ngược lại. Cách gieo vần của thể thơ này cũng được chia làm ba loại thường được gọi là cách gieo vần liền, cách gieo vần ôm, và cách gieo vần tréo. Cách gieo vần liền x B x T x (v1) x T x B x (v1) x T x B x (v2) x B x T x (v2) Da trắng và mắt trong Tóc nâu và môi hồng Nhỏ mà ưa chải chuốt Chữ O đọc không thuộc Cách gieo vần ôm x B x T x (v1) x T x B x (v2) x B x T x (v2) x T x B x (v1) Rằm theo ngoại lên chùa Nghe tiếng kinh tiếng mõ Xạc xào nghe tiếng gió Chốc chốc tiếng chuông khua Cách gieo vần tréo x B x T x (v1) x T x B x (v2) x B x T x (v1) x T x B x (v2) Vừa sủa vừa chạy lui Giữ nhà cái kiểu đó Tối xó bếp ngủ vùi Vậy cũng giành chức chó Trong đó B và T là bằng và trắc phải theo luật còn v1 với v1 là cùng vần, và v2 cũng vậy Còn ví dụ dưới đây lại không theo qui luật trên: Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền Đào núi mà lấp biển Quyết chí ắt làm nên. H.C.T. trong câu 3 chữ thứ 2 và 4 đều là trắc và chỉ câu 2 vần với câu 4 mà thôi ! Nhưng ý thơ thì tuyệt vời phải không các bạn Hoặc ngay mấy ví dụ về cách gieo vần trên thì bài thơ cũng không theo luật bằng trắc (Tức là luật thì như vậy còn thì biến hóa nhiều cách miễn sao cứ hay là OK ! phải không các bạn) Hoặc một bài thơ thất ngôn cắt bỏ 2 chữ đầu mỗi câu đi cũng thành bài thơ ngũ ngôn và vần là 1 ,2 và 4 (chính vì vậy thơ thất ngôn thường có nhịp 2-2-3 Trên đây là luật cũng như cách gieo vần trong một khổ thơ 4 câu còn sang khổ thơ khác thì lại dùng vần khác (liên vận) hoặc bắc cầu từ khổ thơ trên xuống khổ thơ dưới... hoặc cũng có thể dùng một vần như thất ngôn tứ tuyêt hay bát cú Đường luật... Ngũ ngôn tràng thiên (liên vận) Bài Ghi Trên Chỗ Ngồi Người xấu chớ nên nói, Mình hay chớ nên khen. Làm ân chớ nên nhớ, Chịu ân chớ nên quên. Đời khen không đủ mến, Duy lấy nhân làm nền. Chứa bụng rồi mới động, Gièm pha có ngại gì. Đừng để danh quá thực, Thành ở trong ngu si. Giữ mình cốt trong trẻo, Ánh sáng lộ tỷ ty. Mềm mỏng được bền dai, Lão Đam khoẻ mới kỳ. Hầm hầm nết kẻ hèn, Khoan hòa người lượng cả. Nói cẩn, ăn có chừng, Biết vừa, không tai vạ. Cứ thế được mãi mãi, Thơm tho cũng thỏa dạ. thơ dịch_không rõ tác giả Hoặc : VÔ TÌNH_Sưu tầm Vô tình anh gặp em Rồi vô tình thương nhớ Đời vô tình nghiệt ngã Nên chúng mình yêu nhau Vô tình nói một câu Thế là em hờn dỗi Vô tình anh không nói Nên đôi mình xa nhau Chẳng ai hiểu vì đâu Đường đời chia hai ngả Chẳng ai có lỗi cả Chỉ vô tình mà thôi Vô tình suốt cuộc đời Anh buồn đau mải miết Vô tình em không biết Hay vô tình anh quên. Sưu tầm Đôi lần ta giận nhau Là đôi lần a thấy Đôi lần trong mắt ấy Ngấn lệ dài dài vương Cuộc đời là vô thường Yêu nhau là điểm tựa Và đôi lần hai đứa Giận hờn rồi lại thương Dù xa cách dặm trường Hay gần trong gang tấc Dù cho đời tất bật Tình yêu vẫn nảy sinh Xưa kia có mái đình Giếng nước trong xanh mát Ngày hai buổi bát ngát Anh cùng em vui đùa Em thời tập thêu thùa Anh đánh đàn ca hát Tình yêu ta ngào ngạt Như biển trời trong xanh Ngỡ sẽ lại an lành Nhưng sao đau như thế Anh có lần hẹn trễ Và từ đó xa em........ NÓI CHUNG CÁC THỂ LOẠI THƠ THƠ 4 chữ 5....6....7....và 8 chữ đều RƯA RỨA GIỐNG NHAU VỀ LUẬT CẢ Chỉ có đường luật thì luật lệ chặt chẽ và đòi hỏi cao hơn ! Chỉ có nhịp trong các thể loại thơ thì khác nhau mà thôi ! Ví dụ thơ ngũ ngôn nhịp thường là 2-3 Thơ Thất ngôn nhịp 2- 2 -3 Thơ bát ngôn thường bắt đầu bằng nhịp 3- 2 -3 ...v..v.. Giận hờn_Tiếng Tơ Lòng Gặp gỡ nhau ,làm chi Cho lòng anh mong nhớ, Cho đêm dài trăn trở Mình anh cùng đêm thâu ,Bắt đền em đây nhé ,Thà ta đừng quen nhau

Cũng giống như thơ 4 chữ, nếu chữ thứ 2 trong câu là bằng thì chữ thứ 4 là trắc và ngược lại. Cách gieo vần của thể thơ này cũng được chia làm ba loại thường được gọi là cách gieo vần liền, cách gieo vần ôm, và cách gieo vần tréo.

Cách gieo vần liền

x B x T x (v1)
x T x B x (v1)
x T x B x (v2)
x B x T x (v2)

Da trắng và mắt trong
Tóc nâu và môi hồng
Nhỏ mà ưa chải chuốt
Chữ O đọc không thuộc

Cách gieo vần ôm

x B x T x (v1)
x T x B x (v2)
x B x T x (v2)
x T x B x (v1)

Rằm theo ngoại lên chùa
Nghe tiếng kinh tiếng mõ
Xạc xào nghe tiếng gió
Chốc chốc tiếng chuông khua

Cách gieo vần tréo

x B x T x (v1)
x T x B x (v2)
x B x T x (v1)
x T x B x (v2)

Vừa sủa vừa chạy lui
Giữ nhà cái kiểu đó
Tối xó bếp ngủ vùi
Vậy cũng giành chức chó

Trong đó B và T là bằng và trắc phải theo luật
còn v1 với v1 là cùng vần, và v2 cũng vậy

Còn ví dụ dưới đây lại không theo qui luật trên:
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi mà lấp biển
Quyết chí ắt làm nên. H.C.T.

trong câu 3 chữ thứ 2 và 4 đều là trắc
và chỉ câu 2 vần với câu 4 mà thôi !
Nhưng ý thơ thì tuyệt vời phải không các bạn
Hoặc ngay mấy ví dụ về cách gieo vần trên
thì bài thơ cũng không theo luật bằng trắc
(Tức là luật thì như vậy còn thì biến hóa nhiều cách
miễn sao cứ hay là OK ! phải không các bạn)

Hoặc một bài thơ thất ngôn cắt bỏ 2 chữ đầu mỗi câu đi
cũng thành bài thơ ngũ ngôn và vần là 1 ,2 và 4
(chính vì vậy thơ thất ngôn thường có nhịp 2-2-3

Trên đây là luật cũng như cách gieo vần trong một khổ thơ 4 câu
còn sang khổ thơ khác thì lại dùng vần khác (liên vận) hoặc bắc cầu từ 
khổ thơ trên xuống khổ thơ dưới... hoặc cũng có thể 
dùng một vần như thất ngôn tứ tuyêt hay bát cú Đường luật...

Ngũ ngôn tràng thiên (liên vận)

Bài Ghi Trên Chỗ Ngồi

Người xấu chớ nên nói, 
Mình hay chớ nên khen. 
Làm ân chớ nên nhớ, 
Chịu ân chớ nên quên.

Đời khen không đủ mến, 
Duy lấy nhân làm nền. 
Chứa bụng rồi mới động, 
Gièm pha có ngại gì.

Đừng để danh quá thực, 
Thành ở trong ngu si. 
Giữ mình cốt trong trẻo, 
Ánh sáng lộ tỷ ty.

Mềm mỏng được bền dai, 
Lão Đam khoẻ mới kỳ. 
Hầm hầm nết kẻ hèn, 
Khoan hòa người lượng cả.

Nói cẩn, ăn có chừng, 
Biết vừa, không tai vạ. 
Cứ thế được mãi mãi, 
Thơm tho cũng thỏa dạ.

thơ dịch_không rõ tác giả

Hoặc :

VÔ TÌNH_Sưu tầm

Vô tình anh gặp em
Rồi vô tình thương nhớ
Đời vô tình nghiệt ngã
Nên chúng mình yêu nhau

Vô tình nói một câu
Thế là em hờn dỗi
Vô tình anh không nói
Nên đôi mình xa nhau

Chẳng ai hiểu vì đâu
Đường đời chia hai ngả
Chẳng ai có lỗi cả
Chỉ vô tình mà thôi

Vô tình suốt cuộc đời
Anh buồn đau mải miết
Vô tình em không biết
Hay vô tình anh quên.

Sưu tầm

Đôi lần ta giận nhau
Là đôi lần a thấy
Đôi lần trong mắt ấy
Ngấn lệ dài dài vương

Cuộc đời là vô thường
Yêu nhau là điểm tựa
Và đôi lần hai đứa
Giận hờn rồi lại thương

Dù xa cách dặm trường
Hay gần trong gang tấc
Dù cho đời tất bật
Tình yêu vẫn nảy sinh

Xưa kia có mái đình
Giếng nước trong xanh mát
Ngày hai buổi bát ngát
Anh cùng em vui đùa

Em thời tập thêu thùa
Anh đánh đàn ca hát
Tình yêu ta ngào ngạt
Như biển trời trong xanh

Ngỡ sẽ lại an lành
Nhưng sao đau như thế
Anh có lần hẹn trễ
Và từ đó xa em........

NÓI CHUNG CÁC THỂ LOẠI THƠ
THƠ 4 chữ 5....6....7....và 8 chữ đều RƯA RỨA GIỐNG NHAU VỀ LUẬT CẢ
Chỉ có đường luật thì luật lệ chặt chẽ và đòi hỏi cao hơn !
Chỉ có nhịp trong các thể loại thơ thì khác nhau mà thôi !
Ví dụ thơ ngũ ngôn nhịp thường là 2-3
Thơ Thất ngôn nhịp 2- 2 -3
Thơ bát ngôn thường bắt đầu bằng nhịp 3- 2 -3 ...v..v..
Giận hờn_Tiếng Tơ Lòng

Gặp gỡ nhau làm chi
Cho lòng anh mong nhớ
Cho đêm dài trăn trở
Mình anh cùng đêm thâu
Bắt đền em đây nhé
Thà ta đừng quen nhau