Giải bài tập SGK Bài 14 Giáo dục kinh tế và pháp luật 10

Em hãy thảo luận cùng bạn và cho biết ý kiến về các phát biểu sau:

a. Quốc hội làm việc theo chế độ hội nghị và quyết định theo đa số.

b. Chức năng lập pháp của Quốc hội là hoạt động ban hành luật và tổ chức thi hành pháp luật.

c. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan lãnh đạo của Quốc hội.

d. Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quyền ban hành Hiến pháp.

đ. Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quyền đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ.

e. Chính phủ thực hiện chức năng quản lí nhà nước về các ngành, lĩnh vực được giao trong phạm vi cả nước.

g. Chính phủ thực hiện quyền hành pháp và là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 

Em hãy đọc các trường hợp sau và nhận xét về ý kiến của nhân vật.

Trường hợp 1.

  Trong giờ học môn Giáo dục kinh tế và pháp luật của lớp 10A, N và D trao đổi với nhau về chức năng của Quốc hội. N cho rằng Quốc hội được thành lập chủ yếu nhằm thực hiện chức năng ban hành Hiến pháp và luật. Nhưng D không đồng ý vì theo D, Quốc hội còn nhiều chức năng khác cũng không kém phần quan trọng.

Trường hợp 2.

  Ngày 03 - 09 - 2020, Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam ban hành Quyết định số 1368/QĐ-TTg về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Sản xuất, cấp và quản lí Căn cước công dân có gắn chíp điện tử. Sự kiện này nhận được nhiều quan tâm từ người dân. Đa số mọi người đều thực hiện đối từ Chứng minh nhân dân sang Căn cước công dân có gắn chip. Trong cuộc trao đổi với bạn, anh T cho rằng việc triển khai Căn cước công dân có gắn chíp là xâm phạm quyền riêng tư của cá nhân, Chính phủ dùng để theo dõi hoạt động của công dân. Do đó, anh T sẽ không thực hiện.

Em hãy xác định thầm quyền giải quyết của Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong các trường hợp sau:

Trường hợp 1. Con trai duy nhất của bà P đang phải chấp hành án phạt 20 năm tù do hành vi vận chuyển trái phép chất ma tuý. Gần 75 tuổi, bà P muốn làm đơn xin cho con trai được ra tù sớm để chăm sóc mình những năm cuối đời.

Trường hợp 2. Anh T có quốc tịch Hoa Kì nhưng sinh ra ở Việt Nam. Anh muốn về quê hương để đầu tư, kinh doanh và có nguyện vọng nhập quốc tịch Việt Nam.

Trường hợp 3. Bộ K đã có những đóng góp to lớn trong việc chỉ đạo ngắn chặn, phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm, được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Nhất.

Trường hợp 4. Thành lập Uỷ ban lâm thời để nghiên cứu, thẩm tra một dự án hoặc điều tra về một vấn đề nhất định của Quốc gia.

Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời cầu hỏi.

Anh A là công dân Việt Nam, hiện đang làm việc tại quốc gia A. Do tình hình bất ổn của quốc gia này, Chính phủ Việt Nam quyết định đưa công dân Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm việc tại đây về nước với sự quyết tâm, tinh thần trách nhiệm cao độ. Anh A là một trong những công dân được đưa về nước an toàn, khi được phỏng vấn, anh nói: “Tôi như được sinh ra một lần nữa. Tôi biết ơn Chính phủ rất nhiều. Hình ảnh các nhân viên y tế với vòng tay đón chúng tôi trở về quê mẹ là điều khó quên trong đời tôi”.

- Chức năng nào của Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được thể hiện qua trường hợp trên?

- Em có suy nghĩ như thế nào về hành động của Chính phủ nước ta?

Em hãy đóng vai xử lí tình huống sau:

A và B là bạn cùng lớp. Dạo gần đây, trang mạng cá nhân của A thường xuyên nhận được những bài viết với thông tin không chính xác về tình hình dịch bệnh cũng như công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Bộ Y tế và các Bộ, ngành địa phương. A kể chuyện này với B. Nghe xong, B bảo:

- Cậu có thể cài đặt chặn tin nhắn. Mà theo mình thì cậu nên thẳng thắn phản hồi. Cậu cứ trả lời là: “Bạn hãy dừng hành động này ngay! Đây là hành vi có thể vi phạm pháp luật đấy!“ Mà mình nhận thấy tình hình dịch bệnh phức tạp. Mình dự định sẽ tham gia các nhóm tình nguyện chống dịch, hỗ trợ người dân. Cậu có tham gia cùng mình không?

Nghe B nói vậy, A liền xua tay từ chối:

- Dịch bệnh đang diễn biến phức tạp, tớ nghĩ mình nên tích trữ lương thực, thực phẩm, thuốc men trong nhà. Hãy giúp đỡ mình trước sau rồi mới giúp đỡ người khác...

Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Trường hợp 1.

  Gần đây, H nhận được một lời mời tham gia các diễn đàn mở. Theo đường dẫn, H thấy trang được lập ra bởi một số đối tượng cực đoan trong và ngoài nước có nội dung chống phá Nhà nước. Không những thế, H còn thấy một số anh chị khá trẻ tham gia các buổi phát trực tiếp của các đối tượng có tư tưởng chống đối Nhà nước, bịa đặt nhiều thông tin để nói xấu chế độ chính trị, Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. H lo lắng, suy nghĩ rằng:“Có thể các tài khoản tham gia cảm thấy phấn khích và bị cuốn vào việc tuyên truyền những nội dung chống phá” nên H quyết định phải trình bày ngay với cô giáo chủ nhiệm.

- Những luận điệu xuyên tạc của các đối tượng nhằm mục đích gì?

- Vì sao phải cảnh giác với các thông tin xuyên tạc, chống phá Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam?

Trường hợp 2.

  Qua công tác điều tra trên các trang mạng xã hội, lực lượng Công an Quận H phát hiện tài khoản mang tên NVT thường xuyên cập nhật và đăng tải nhiều thông tin không khách quan, không đúng sự thật về sự phát triển của nước ta. Tiến hành làm việc và kiểm tra với chủ tài khoản, cơ quan điều tra xác định ngoài việc đăng tải, chia sẻ bài viết, hình ảnh không đúng sự thật, chủ tài khoản này còn tham gia bình luận với nội dung xuyên tạc các chủ trương, đường lối, chính sách của Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

- Em có nhận xét gì về hành vi của chủ tài khoản NVT?

- Là học sinh trung học phổ thông, em cần làm gì để đấu tranh với các hành vi chống phá Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam?

Em hãy thiết kế một sản phẩm giới thiệu về Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam: chức năng, cơ cấu tổ chức và hoạt động.

Gợi ý: Hình thức thiết kế trên infographic, cẩm nang ngắn, tờ gấp,...

Hãy viết một lá thư cho người bạn nước ngoài (khoảng 100 chữ, bằng tiếng Anh) để giới thiệu về Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà em yêu quý.

Gợi ý: tên, năm sinh, quê quán, nhiệm kì, lí do yêu quý,...

Em hãy thảo luận nhóm để lên ý tưởng và trình bày trước lớp một tiểu phẩm ngắn với chủ đề Thực hiện nghĩa vụ công dân trong bảo vệ, xây dựng Quốc hội.

Hãy đánh dấu √ vào câu trả lời đúng.

Câu 1. “Quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại” thể hiện chức năng nào của Quốc hội?

a. Lập hiến

b. Lập pháp

c. Quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước

d. Thực hiện quyền giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước

Câu 2. Quốc hội thực hiện quyền nào dưới đây?

a. Kiểm sát hoạt động tư pháp

b. Xét xử

c. Giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước

d. Công tố

Câu 3. Theo Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, cơ quan nào có chức năng lập hiến, lập pháp?

a. Chính phủ

b. Quốc hội

c. Chủ tịch nước

d. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội

Câu 4. Tại phiên họp, đại biểu Quốc hội có quyển:

a. Biểu quyết hoặc không biểu quyết

b. Biểu quyết tán thành hoặc không tán thành

c. Biểu quyết tán thành hoặc không biểu quyết

d. Biểu quyết tán thành, không tán thành hoặc không biểu quyết

Câu 5. Nhiệm kì của Chủ tịch nước hiện nay là mấy năm?

a. 04 năm, theo nhiệm kì của Quốc hội

b. 05 năm, theo nhiệm kì của Quốc hội

c. 05 năm, theo nhiệm kì của đại biểu Quốc hội

d. 05 năm, theo nhiệm ki của Chính phủ

Câu 6. Theo Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, ai là người có quyền quyết định đặc xá?

a. Chủ tịch nước

b. Chủ tịch Quốc hội

c. Thủ tướng Chính phủ

d. Tổng Bí thư

Câu 7. Chủ tịch nước có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm nào dưới đây?

a. Lệnh, quyết định để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

b. Luật, Nghị định để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

c. Luật, Thông tư để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

d. Thông tư, Chỉ thị để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Câu 8. Trong bộ máy nhà nước Việt Nam hiện nay, Chủ tịch nước là người thay mặt Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về:

a. Kinh tế và xã hội.

b. Quốc phòng và an ninh.

c. Đối nội và đối ngoại.

d. Kinh tế và chính trị.

Câu 9. Cơ quan thực hiện quyền hành pháp ở nước ta là cơ quan nào?

a. Chính phủ.

b. Uỷ ban nhân dân.

c. Toà án nhân dân.

d. Quốc hội.

Câu 10. Theo Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, chủ thể nào có thẩm quyền đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ văn bản của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ trái với Hiến pháp, luật và văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên?

a. Bộ trưởng Bộ Nội vụ.

b. Bộ trưởng Bộ Tư pháp.

c. Tổng Thanh tra Chính phủ.

d. Thủ tướng Chính phủ.

Câu 11. Theo Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Quốc hội quyết định thành lập, bãi bỏ cơ quan nào?

a. Hội Cựu chiến binh Việt Nam

b. Bộ, cơ quan ngang Bộ của Chính phủ

c. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

d. Công đoàn Việt Nam

Câu 12. Nội dung nào dưới đây đúng khi đề cập đến chức năng của Chính phủ?

a. Chính phủ xây dựng và đề xuất các chiến lược, kế hoạch, chính sách và các chương trình, dự án khác trình Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét.

b. Chính phủ tổ chức xây dựng và thực thi Hiến pháp, luật, nghị quyết.

c. Chính phủ chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Chủ tịch nước.

d. Chính phủ làm việc theo chế độ thủ trưởng, quyết định theo đa số.

Câu 13. Cơ cấu của Chính phủ bao gồm:

a. Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ.

b. Thủ tưởng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng.

c. Thủ tưởng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ.

d. Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ.

Điền từ thích hợp vào chỗ trống.

- Chủ tịch nước là người đứng đầu.................., thay mặt nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về................... và.................... Chủ tịch nước do.................. bầu trong số ..................Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội. Nhiệm kì của Chủ tịch nước theo nhiệm kì của.................. Khi Quốc hội hết nhiệm kì, Chủ tịch nước .................. làm nhiệm vụ cho đến khi Quốc hội ................... bầu ra Chủ tịch nước.

- Chính phủ là cơ quan ................... nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền ..................., là cơ quan chấp hành của Quốc hội. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác trước Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước. Chính phủ hiện nay gồm .................. Thủ tướng Chính phủ,.................. Phó Thủ tướng Chính phủ và.................. Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ. Cơ cấu, số lượng thành viên Chính phủ do.................... quyết định. Chính phủ làm việc theo chế độ..................., quyết định theo.....................

Hãy cho biết các nhận định dưới đây đúng hay sai. Vì sao?

a. Chỉ có Quốc hội mới có quyền ban hành Hiến pháp.

b. Quốc hội chỉ thực hiện giám sát tối cao đối với các cơ quan nhà nước ở trung ương.

c. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan chuyên môn của Quốc hội.

d. Trong trường hợp khuyết Chủ tịch nước thì Phó Chủ tịch nước giữ quyền Chủ tịch nước cho đến khi bầu Chủ tịch nước mới ở nhiệm kì tiếp theo.

e. Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Chính phủ.

g. Chủ tịch nước ban hành lệnh, nghị quyết để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

h. Chủ tịch nước do Quốc hội bầu và không nhất thiết phải là đại biểu Quốc hội.

i. Bộ trưởng là người đứng đầu Chính phủ và chịu trách nhiệm trước Quốc hội về hoạt động của Chính phủ.

k. Chính phủ thực hiện chức năng tư pháp.

I. Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ báo cáo công tác trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; thực hiện chế độ báo cáo trước nhân dân về những vấn đề quan trọng thuộc trách nhiệm quản lí.

Hãy hoàn thành nội dung bảng dưới đây.

Đọc và xác định thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong các trường hợp dưới đây.

Trường hợp 1.

Con trai duy nhất của bà V đang phải chấp hành án phạt 27 năm tù do hành vi vận chuyển trái phép chất ma tuý. Gần 80 tuổi lại neo đơn, bà V muốn làm đơn xin cho con được ra tù sớm để chăm sóc mình những năm cuối đời.

Trường hợp 2.

Anh Phillip có quốc tịch Hoa Kì nhưng anh muốn về quê hương để tham gia đội tuyển bóng đá quốc gia cũng như có nguyện vọng nhập quốc tịch Việt Nam.

Trường hợp 3.

Trong đợt tập kích nơi chứa lượng lớn chất ma tuý, một chiến sĩ công an trong Đội Cảnh sát Phòng chống ma tuý đã hi sinh. Sau đó, Chủ tịch nước động viên và truy tặng anh Huân chương chiến công.

Trường hợp 4.

Xét thấy tình hình xung đột ở biên giới leo thang, Chủ tịch nước ban bố tình trạng khẩn cấp trên cả nước.

Em hãy xử lí tình huống sau:

Anh A tham gia mạng xã hội và thường xem một số clip cắt ghép, lồng tiếng có nội dung xuyên tạc về một số lãnh đạo các cơ quan trong bộ máy Nhà nước Việt Nam. Anh B chia sẻ với anh A: “Tôi không đồng ý với hành vi của bạn. Bạn hãy dừng lại”. Tuy nhiên, anh A cho rằng “Tôi chỉ xem cho vui thôi! Có gì đâu".

Hãy liệt kê một số việc học sinh có có thể làm để góp phần ủng hộ luật do Quốc hội ban hành được thực thi hiệu quả.

Em hãy nêu những hành động công dân có thể làm để bảo vệ, xây dựng Chính phủ.