Môi trường là gì? Có những dạng môi trường nào? Tài nguyên thiên nhiên có vai trò như thế nào trong cuộc sống? Hãy cùng HOC247 tìm hiểu các kiến thức liên quan đến những vấn đề này thông qua nội sung bài giảng của Bài 39: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên dưới đây.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Môi trường
a) Khái niệm và đặc điểm
- Khái niệm: Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn tại, phát triển của con người và tự nhiên.
- Đặc điểm:
+ Môi trường sống của con người là tổng hợp những điều kiện bên ngoài có ảnh hưởng tới đời sống và sự phát triển của con người
+ Môi trường được phân thành 3 dạng sau:
.jpg)
- Môi trường có mối quan hệ mật thiết và tác động qua lại với con người.
b) Vai trò của môi trường
- Là không gian sống của con người. Các thành phần của môi trường như bức xạ mặt trời, đất, nước, không khí,... đều là những yếu tố thiết yếu cho sự sống của con người.
- Nguồn cung cấp tài nguyên cho sản xuất và đời sống con người, như: đất, nước, khoáng sản, gỗ, ...
- Nơi chứa đựng chất thải do con người tạo ra. Hoạt động sản xuất và tiêu dùng của chúng ta mỗi ngày đều phảt sinh chất thải và tất cả các chất thải này được đưa vào môi trường.
- Nơi lưu giữ và cung cấp thông tin.
⇒ Môi trường có vai trò rất quan trọng đối với xã hội loài người nhưng không phải là nguyên nhân quyết định sự phát triển của xã hội. Vai trò quyết định sự phát triển xã hội loài người thuộc về phương thức sản xuất, bao gồm cả sức sản xuất và quan hệ sản xuất.
1.2. Tài nguyên thiên nhiên
a) Khái niệm và đặc điểm
- Khái niệm: Tài nguyên thiên nhiên là toàn bộ giá trị vật chất có trong tự nhiên mà con người có thể khai thác, chế biến, sử dụng để phục vụ cuộc sống.
- Đặc điểm:
+ Tài nguyên thiên nhiên phân bố không đổng đều trong không gian. Các tài nguyên có giá trị kinh tế cao thường được hình thành qua quá trình phát triển lâu dài.
+ Tài nguyên thiên nhiên rất đa dạng.
+ Có nhiều cách phân loại tài nguyên thiên nhiên. Cách phân loại thông dụng nhất hiện nay là dựa vào khả năng tái sinh của tài nguyên so với tốc độ tiêu thụ của con người chia thành các dạng như sơ đồ dưới đây
.jpg)
Ví dụ: Một số loại tài nguyên trong thực tế
Một số loại tài nguyên trong thực tế
b) Vai trò của tài nguyên thiên nhiên
- Là nguồn lực quan trọng của quá trình sản xuất, đặc biệt trong việc phát triển các ngành công nghiệp khai thác, chế biến và cung cấp nguyên - nhiên liệu cho các ngành kinh tể khác.
- Là cơ sở để tích luỹ vốn và phát triển ổn định.
+ Nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và đa dạng mà có thể rút ngắn quá trình tích luỹ vốn bằng cách khai thác sản phầm thô để bán.
+ Sự giàu có về tài nguyên thiên nhiên sẽ giúp các quốc gia ít lệ thuộc vào quốc gia khác, từ đó tạo ra cơ hội phát triển kinh tế ổn định.
- Sự phát triền mạnh mẽ của khoa học - kĩ thuật đang làm thay đổi giá trị của nhiều loại tài nguyên.
Bài tập minh họa
Bài tập 1: Môi trường và tài nguyên thiên nhiên là gì? Chúng có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của xã hội loài người?
Hướng dẫn giải:
- Khái niệm: Môi trường bao gồm các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn tại, phát triển của con người và tự nhiên.
- Vai trò: Môi trường là không gian sống của con người, nguồn cung cấp tài nguyên cho sản xuất và đời sống con người, nơi chứa đựng chất thải do con người tạo ra,…
Bài tập 2: Dựa vào khả năng tái sinh của tài nguyên so với tốc độ tiêu thụ của con người có những dạng tài nguyên nào?
Hướng dẫn giải:
Dựa vào khả năng tái sinh của tài nguyên so với tốc độ tiêu thụ của con người có 2 dạng tài nguyên:
- Tài nguyên vô hạn như: gió, địa nhiệt, ....
- Tài nguyên có hạn:
+ Tài nguyên có thể tái tạo như: đất, nước, sinh vật, ....
+ Tài nguyên không thể tái tạo như: các loại khoáng sản, ...
Luyện tập
Học xong bài này các em cần biết:
- Nêu được khái niệm và đặc điểm của môi trường
- Trình bày được các dạng tài nguyên có trong môi trường
3.1. Trắc nghiệm Bài 39 Địa lí 10 KNTT
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Địa lí 10 Kết nối tri thức Chương 13 Bài 39 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Khoáng sản có rất ít trên Trái Đất
- B. Sự hình thành phải mất hàng triệu năm
- C. Chỉ có một số nơi mới có khoáng sản
- D. Đây là nguồn tài nguyên rất ít, hiếm có
-
- A. Ô nhiễm môi trường
- B. Hiệu ứng nhà kính
- C. Mưa acid
- D. Băng tan
-
- A. Môi trường tự nhiên quyết định sự phát triển của xã hội loài người
- B. Môi trường tự nhiên có vai trò quan trọng đối với xã hội loài người
- C. Môi trường tự nhiên không quyết định sự phát triển của xã hội loài người
- D. Môi trường tự nhiên quan trọng trong sự phát triển của xã hội loài người
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 39 Địa lí 10 KNTT
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Địa lí 10 Kết nối tri thức Chương 13 Bài 39 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 108 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục 1a trang 108 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục 1b trang 109 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục 2a trang 109 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Câu hỏi mục 2b trang 110 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Luyện tập trang 110 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Vận dụng trang 110 SGK Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài tập 1 trang 92 SBT Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài tập 2 trang 93 SBT Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài tập 3 trang 93 SBT Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài tập 4 trang 93 SBT Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Giải bài tập 5 trang 94 SBT Địa lí 10 Kết nối tri thức - KNTT
Hỏi đáp Bài 39 Địa lí 10 KNTT
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Địa Lý 10 HỌC247
