Phân tích bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác

A. Sơ đồ tóm tắt gợi ý

B. Dàn ý chi tiết

a. Mở bài

• Giới thiệu bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác và tác giả Phan Bội Châu
• Dẫn dắt vào vấn đề cần phân tích

• Khái quát chung
  • Hoàn cảnh sáng tác:
    • Mùa đông năm Quý Sửu (1913), Phan Bội Châu và một số đồng chí của cụ đang sống ở Dương Thành thuộc tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Đô đốc Quảng Đông lúc bấy giờ là Long Tế Quang cấu kết với Toàn quyển Đông Dương đă bắt Phan Bội Châu và Mai Lão Bạng, một yếu nhân của Việt Nam Quang phục Hội nhằm giao nộp cho thực dân Pháp. Chúng xiềng tay và trói chặt đẩy hai nhà cách mạng Việt Nam vào nhà ngục tử tù.
    • Ngay trong đêm đầu tiên, Phan Bội Châu đã ứng khẩu một bài thơ chữ Hán để “an ủi mời quân” và “tự an ủi mình" bằng một bài thơ chữ Nôm; sau này các nhà nghiên cứu lịch sử và văn học đặt nhan để cho bài thơ là “Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông”
  • Thể thơ: thất ngôn bát cú đường luật.
  • Bố cục
• Nội dung
  • Hai câu đề : "Vẫn là hào kiệt... hãy ở tù"
    • Hào kiệt, phong lưu : người có tài có chí như bậc anh hùng, phong thái ung dung, đàng hoàng, sang trọng.
    • Điệp từ " vẫn ": cách sống đàng hoàng của bậc anh hùng vẫn không thay đổi trong bất kì hoàn cảnh nào.
    • Lời thơ " chạy mỏi chân thì hãy ở tù ": coi công việc cứu nước là đường dài với nhiều chông gai, nhà tù chỉ như chạm nghỉ chân trên con đường dài ấy.
    • Giọng điệu mạnh mẽ pha chút đùa cợt
• => Cặp câu đề nói lên tính cách con người: bình tĩnh, tự chủ ngay cả trong nguy nan.
  • Hai câu thực:
    • Tác giả tự nhận mình là người tự do đi đây đi đó giữa thế gian rộng lớn → tác giả là người ung dung lạc quan
    • Nghệ thuật: Phép đốià làm nổi bật khí phách hiên ngang của người làm cách mạng, tạo điệu nhạc nhịp nhàng cho lời thơ.
    • Vẻ đẹp của người tù yêu nước: lạc quan, ung dung, kiên cường.
  • Hai câu luận
    • Con người này vẫn ôm hoài bão trị nước cứu người.
    • Tiếng cười của người tù yêu nước trong cảnh tù đày có sức mạnh chiến thắng âm mưu của kẻ thù. Đồng thời tiếng cười ấy thể hiện tinh thần lạc quan của Phan Bội Châu.
    • Nghệ thuật nói quá "bủa tay ôm chặt .... mở miệng cười tan".
    • Phép đối câu trên với câu dưới
    • Tạo giọng điệu cứng cỏi, hùng hồn cho câu thơ.
    • Gợi tả khí phách hiên ngang không khuất phục
  • Hai câu kết:
    • Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp: còn sống, còn đấu tranh đến hơi thở cuối cùng.
    • Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu: Thừa nhận con đường yêu nước đầy nguy nan nhưng không có hoàn cảnh khắc nghiệt nào làm nhụt ý chí đấu tranh của người làm cách mạng

c. Kết bài

• Nêu cảm nghĩ, nhận xét, đánh giá chung của bản thân về bài thơ
• Mở rộng vấn đề bằng suy nghĩ, liên tưởng của mỗi cá nhân

Bài văn mẫu

​Đề bài: Phân tích bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác

Gợi ý làm bài

Bài văn mẫu 1

Cuối thế kỷ XIX, khi các phong trào đấu tranh chống Pháp lần lượt bị thất bại, đất nước chìm ngập trong đau thương. Bước sang đầu thế kỷ XX, hưởng ứng luồng gió mới từ phương Tây thổi tới, những con người yêu nước, quyết chí dành tự do cho dân tộc lại náo nức bước vào một cuộc đấu tranh mới, theo khuynh hướng dân chủ tư sản.

Phan Bội Châu xuất thân nho học song lại là người sớm có tinh thần tiên tiến, bắt nhịp với thời đại mới. Cái chí khí "phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy vũ bất năng khuất" (giàu sang không thể làm cho mê đắm, nghèo khó không thể làm cho thay lòng đổi dạ, uy vũ không thể làm cho khuất phục) của một nho gia đã biến thành bản lĩnh vững vàng, thành cốt cách anh hùng trước cơn tai biến nguy nan của một chí sĩ cách mạng. Ngày 19-1-1914, Phan Bội Châu bị bắt giam vào ngục Quảng Đông. Trước đó, thực dân Pháp đã kết án tử hình vắng mặt đối với ông. Bài thơ Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông nằm trong Ngục trung thư - một huyết tâm thư tuyệt mệnh. Ngay từ đêm đầu tiên vào ngục Phan đã làm hai bài thơ Nôm (Cảm tác vào nhà ngục Quảng Đông là một trong hai bài ấy): "Làm xong hai bài thơ tôi ngâm nga lớn tiếng rồi cả cười, vang động cả bốn vành, hầu như không biết thân mình đang bị nhốt trong ngục". Xem ra, tù ngục cũng chẳng mảy may khiến bậc trượng phu nao núng.

---Để tham khảo nội dung đầy đủ của tài liệu, các em vui lòng tải về máy hoặc xem trực tuyến---

Hai từ “còn” đi liền nhau giữa hai nhịp thơ tạo nên một âm hưởng mạnh mẽ. khẳng định ý chí sắt đá, niềm tin tưởng lạc quan sáng ngời. Bị sa vào tay giặc, có nguy cơ bị trao cho thực dân Pháp ở Đông Dương để thi hành bản án tử hình, nhưng người chiến sĩ cách mạng tuyệt nhiên không một thoáng nao núng bi quan. Toàn bộ bài thơ toát lên một phong thái ung dung tự tại, một niềm tin sáng ngời.

Không có chủ định lập nghiệp bằng con đường văn chương, văn chương với Cụ chỉ là một phương tiện để tuyên truyền, vận động cách mạng. Nhưng những lời viết ra từ tâm huyết của một con người nguyện cả cuộc đời dâng hiến vì sự nghiệp cứu dân, cứu nước lại có sức truyền cảm mạnh mẽ. Văn chương của Cụ đi vào lòng người khơi dậy nhiệt tình yêu nước và niềm tin. Phan Bội Châu không những là một nhà cách mạng lỗi lạc mà còn là nhà thơ lớn của dân tộc.

Học 247 tin rằng với tài liệu văn mẫu về đề tài Phân tích bài thơ Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác trên, các em đã hiểu hơn những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ. Hi vọng, tài liệu trên đã giúp các em ôn tâp môn Ngữ văn lớp 8 hiệu quả và thuận tiện.

--MOD Ngữ văn HOC247 (tổng hợp và biên soạn)