Nêu cảm nghĩ về văn bản Ôn dịch, thuốc lá

a. Mở bài:

- Giới thiệu văn bản: Để cảnh báo về tác hại vô cùng lớn của thuốc lá đối với đời sống, sức khoẻ của con người, nhà tâm lý-giáo dục-y học Nguyễn Khắc Viện đã viết nên tác phẩm "Ôn dịch thuốc lá" như một hồi chuông cảnh tỉnh cho mọi người.

b. Thân bài:

- Hiện trạng: Thuốc lá đang trở thành một ôn dịch với sức lây lan, tàn phá nghiêm trọng sức khỏe chính người hút

- Tác hại:

+ Sức nặng hủy hoại của thuốc lá còn mạnh hơn cả AIDS

+ Vòm họng, nang phổi đang dần bị tê liệt gây ra bệnh viêm phế quản

+ Chất ô -xít, các - bon ngấm vào máu, bám quanh các hồng cầu

+ Chất ni -cô-tin làm các động mạch thắt lại gây nên các bệnh về huyết áp, nhồi máu cơ tim

+ Hút thuốc lá khiến những người xung quanh bị ảnh hưởng rất lớn

+ Những người trong gia đình bị nhiễm bầu không khí bẩn

+ Phụ nữ mang thai bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi khói thuốc của những kẻ vô ý thức

+ Hút thuốc lá không chỉ gây hại về mặt sức khoẻ mà là một trong những nguyên nhân làm cho tâm hồn con người bị vấy bẩn, trở nên xấu xa

+ Người anh, người bác đã làm gương xấu cho chính con em

+ Gây ra những suy nghĩ, hành vi lệch lạc

- Lời kêu gọi mọi người đứng lên để chống lại căn bệnh nguy hiểm này

c. Kết bài:

- Học xong bài "Ôn dịch thuốc lá", em thấy mình cần phải có trách nhiệm với chính bản thân mình, với cộng đồng và xã hội hơn. Cần phải tránh xa thuốc lá và tuyên truyền rộng rãi cho mọi người về tác hại của thứ ôn dịch này.

Đề bài: Bằng một bài văn ngắn em hãy nêu cảm nghĩ về văn bản Ôn dịch, thuốc lá.

Gợi ý làm bài:

Nguyễn Khắc Viện là một trí thức Tây học, đỗ bác sĩ tại Pháp trong thập niên bốn mươi của thế kỉ XX. Ông là nhà hoạt động văn hóa, nhà hoạt động xã hội rất nổi tiếng, ở nước ta.

Bài "Ôn dịch, thuốc lá" thể hiện cái tâm và cách viết, cách nói sắc sảo, độc đáo của Nguyền Khắc Viện.

Nhan đề rất độc đáo: "Ôn dịch, thuốc lá". Độc đáo ở hai chữ "ôn dịch", độc đáo về cách dùng dấu pháy ở đây, dấu phẩy tạo nên ngữ điệu, gợi lên một tình huống nguy cấp, phải báo động, gây ấn tượng mạnh cho người đọc, người nghe. Cách dùng dấu phẩy ở nhan đề đã thể hiện một lối nói, lối viết theo văn phong châu Âu hiện đại. Nếu viết: "ôn dịch thuốc lá" hoặc "Thuốc lá là một loại ôn dịch" đều được, nhưng viết như thế thì "bằng phẳng quá", " hiền lành quá" không hấp dẫn, không phù hợp với nội dung văn bản (Chú ý, ở cuối bài tác giả có viết: "... Lại còn thêm ôn dịch thuốc lá này").

Mở đầu, tác giả dùng phép so sánh - đối chiếu để lôi kéo, thu hút người đọc: Dịch hạch, thổ tả, những dịch bệnh khủng khiếp từng gây ra và làm chết hàng vạn. hàng triệu người. Nhờ tiến bộ y học mà những dịch khủng khiếp ấy "đã diệt trừ được". Cuối thế kỉ XX, loài người lại "lo âu về nạn AIDS" mà "chưa tìm ra giải pháp" thì "ôn dịch thuốc lá đang (đe dọa sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS". Sự thật khủng khiếp được nhiều nhà bác học, sau mấy chục năm và hơn năm vạn công trình nghiên cứu lớn tiếng báo động. Đúng là con số biết nói!

Tác giả cũng chỉ ra trong khói thuốc có nhiều thành phần gây nguy hại cho sức khỏe, đó là những chất độc, nó ngấm vào cơ thể và nạn nhân đầu tiên chính là những ông rung của những tế bào niêm mạc ở vòm họng, ở phế quản, ở nang phổi bị chất hắc ín ở trong khói thuốc làm tê liệt. Trong khói thuốc có chứa chất độc hại đó là ô xít các bon, chất này thấm vào máu, bám chặt các hồng cầu không cho chúng tiếp cận ô xi nữa.

Hút thuốc không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người sử dụng mà nó còn ảnh hưởng đến những người xung quanh nếu không may hít phải khói thuốc. Thậm chí, còn nguy hại hơn là người hút thuốc: Vợ con, những người làm việc cùng phòng với những người nghiện thuốc cũng bị nhiễm độc, cũng đau tim mạch, đau phế quản, cũng bị ung thư". Tác giả cũng nhấn mạnh đến việc hút thuốc là quyền riêng của mỗi người nhưng cần phải có trách nhiệm với ý thức của người khác: "Anh có quyền hút, nhưng có mặt người khác, xin mời anh ra ngoài sân, ngoài hành lang mà hút"

Giống như ôn dịch, nạn nghiện thuốc lá rất dễ lây lan và gây những tổn thất to lớn cho sức khỏe và tính mạng của con người. Song nạn nghiện thuốc lá còn nguy hiểm hơn cả ôn dịch: nó gặm nhấm sức khỏe của con người nên không dễ kịp thời nhận biết, nó gây tác hại nhiều mặt đối với cuộc sống gia đình và xã hội. Bởi vậy, muốn chống lại nó, cần phải có quyết tâm cao hơn và biện pháp triệt để hơn là phòng chống ôn dịch.

Qua bài Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000, các nhà khoa học đã cảnh báo chúng ta một nguy cơ ô nhiễm môi trường là nạn sử dụng bao bì ni lông một cách bừa bãi. Song còn biết bao nhiêu tệ nạn nữa cần cảnh báo, thậm chí cần báo động. Một trong những tệ nạn ấy là "nghiện thuốc lá". Đọc bài Ôn dịch, thuốc lá của bác sĩ - nhà văn hoá Nguyễn Khắc Viện - chúng ta được cảnh báo thêm vể một vấn đề thiết yếu với đời sống mỗi người. Đây là một vãn bản thuyết minh, kết hợp những lập luận khoa học rất sáng tỏ và chặt chẽ. Từ nhan đề của văn bản đến bố cục, các dẫn chứng, các lời giải thích, lập luận, nhất là hai cụm từ (một ở phần mở đầu, một ở phần kết thúc), tác giả đã vừa chỉ rõ những nguy hại ghê gớm vừa bày tỏ sự kinh hãi, lời lên án gay gắt với tộ nghiện thuốc lá. Lấy ra hai cụm từ đặc sắc của bài văn, chúng ta có thể coi đây là những tiếng báo động khẩn thiết về nạn nghiện thuốc lá mà mỗi lần nghĩ đến ai cũng phái rùng mình, kinh sợ: Ôn dịch, thuốc lá, tiếng báo động... nghĩ đến mà kinh!

Tiếng báo động đáng kinh sợ ấy thể hiện ngay từ cái tiêu đề của bài viết. Tác giả dùng từ "thuốc lá" là nói tắt của "tệ nghiện thuốc lá". Đặt "thuốc lá" sau từ "ôn dịch" là muốn so sánh tệ nghiện thuốc lá như một thứ bệnh có đặc điểm là dễ lây lan như "dịch tả", "dịch cúm",... Nhưng không viết "dịch thuốc lá" mà viết "Ôn dịch...", một từ thường dùng làm tiếng chửi rủa, hơn nữa lại đặt dấu phẩy giữa "ôn dịch" và "thuốc lá" như một biện pháp tu từ, người viết đã biểu lộ tình cảm vừa căm tức vừa ghê rợn. Ta có thể hiểu thâm ý của người viết thế này chăng : "Thuốc lá ! Mày là đổ ôn dịch, đáng ghét, cần tiêu diệt". Và tiếp theo, ngay ở phán mở bài (từ câu đầu đến "... còn nặng hơn cả AIDS"), tiếng báo động đã trực tiếp vang lên. Từ tin mừng loài người hầu như đã diệt trừ được dịch hạch, dịch tá, người viết nói tới đại dịch AIDS, rồi giống lên hồi còi dài bằng một câu vãn trĩu nặng nỗi lo: "... nhiều nhà bác học sau mấy chục năm và hơn năm vạn công trình nghiên cứu đã lớn tiếng báo động : Ôn dịch thuốc lá đang đe doạ sức khỏe và tính mạng loài người còn nặng hơn cả AIDS". Đúng là một hồi còi báo động làm kinh sợ người đọc, người nghe. Bởi vì, tác giả đã đặt ôn dịch thuốc lá ngang tầm với AIDS, đã sử dụng con số hơn năm vạn công trình nghiên cứu sau mấy chục năm của các nhà bác học để nhấn mạnh tính xác đáng, tầm quan trọng của thông tin. Tuy là văn bản khoa học, văn thuyết minh, nhưng cách dùng từ, đặt câu của tác giả khá tinh tế, phần nào bộc lộ được cảm xúc người viết và truyền tới người đọc.

Tác giả nêu lên những số liệu để chứng minh "ôn dịch, thuốc lá" rất đáng sợ. 80% bệnh nhân ung thư vòm họng và ung thư phổi ở bệnh viện K là do thuốc lá. Các bệnh huyết áp cao, tắc động mạch, nhồi máu cơ tim đều do chất ni-cô-tin của thuốc lá gây ra. Những cái chết đột tử do nhồi máu cơ tim, những khối ung thư ghê tởm của con bệnh 40-50 tuổi đều cho thấy "tác hại ghê gớm của thuốc lá". Hàng triệu người bị viêm phế quản làm mất bao nhiêu ngày lao động và tổn hao sức khỏe đều do thuốc lá gây ra. Những số liệu ấy đầy sức thuyết phục vì đó là những căn cứ khoa học, là ý kiến của bác sĩ viện trưởng bệnh viện K, của bác sĩ viện trưởng viện nghiên cứu các bệnh tim mạch nêu lên.

Nguy hại hơn nữa là kẻ nghiện thuốc lá "đã đầu độc" những người xung quanh do khói thuốc lá. Vợ con... bị nhiễm độc, nhất là những thai nhi. Hiện tượng đẻ non, đẻ ra đã suy yếu... đều do bị nhiềm độc bởi khói thuốc lá. Câu văn: "Hút thuốc lá cạnh một người đàn bà cỏ thai quả là một tội ác" vang lên như một lời kết tội nghiêm khắc.

Về mặt đạo đức, người lớn (bố, anh, chú, bác...) nghiên thuốc lá "không những đầu độc con em mà còn nêu gương xấu". Cho nên câu nói: "Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi!" chỉ là lời lẽ gàn bướng của con nghiện!

Phần cuối, tác giả cho biết nghiện thuốc lá là nguyên nhân của các tệ nạn khác như ma túy, trộm cắp. ở Việt Nam ta, một nước thuộc diện "nghèo" mà tỉ lệ thanh thiếu niên hút thuốc ở các thành phố lớn "ngang với tỉ lệ các thành phố Âu - Mỹ".

Ở châu Âu, chiến dịch chống thuốc lá rất quyết liệt. Cấm hút thuốc lá ở tất cả những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm (như ở Bỉ); cấm quảng cáo thuốc lá trên báo chí, vô tuyên. Cuối năm 1990, có thể nêu lên những khẩu hiệu: "Một châu Âu không còn thuốc lá".

Trái lại, ở Việt Nam, một nơi có nhiều bệnh như sốt rét, bệnh phong, lao, ỉa chảy chưa thanh toán được, "lại ôm thêm ôn dịch thuốc lá này". Tệ nạn ấy "nghĩ đến mà kinh!". Bằng tấm lòng của người thầy thuốc, Nguyền Khắc Viện thiết tha kêu gọi mọi người Việt Nam "phải đứng lên chống lại, ngăn ngừa nạn ôn dịch" - thuốc lá.

"Ôn dịch, thuốc lá" là một văn bản thuyết minh được viết bằng một văn phong hiện đại, độc đáo. Các lí lẽ và dẫn chứng được tác giả nêu lên qua sự phân tích sắc bén, qua sự so sánh liên tưởng đầy sức thuyết phục. Bài văn đã thể hiện sư quan tâm và lo lắng của Nguyễn Khắc Viện trước tệ nạn "ôn dịch, thuốc lá".

Bài văn đã nâng cao nhận thức cho mỗi chúng ta nhất là các bạn trẻ biết về những tác hại ghê gớm về thuốc lá. Và hãy coi chừng ôn dịch, thuốc lá.

------Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp------