Với bài học này, chúng ta sẽ làm quen với Phân thức đại số thuộc chương trình Toán 8 Cánh Diều. Đây là một bài học giúp các em nắm được những kiến thức cơ bản nhất về phân thức đại số. Bên cạnh đó HOC247 còn cung cấp thêm cho các em những bài tập cùng hướng dẫn giải chi tiết giúp các em rèn luyện khả năng giải toán
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Khái niệm về phân thức đại số
a. Định nghĩa
- Một phân thức đại số (hay nói gọn là phân thức) là một biểu thức có dạng\(\frac{P}{Q}\), trong đó P, Q là những đa thức và Q khác đa thức 0. - P được gọi là tử thức (hay tử), Q được gọi là mẫu thức (hay mẫu). |
Chú ý:
- Mỗi đa thức cũng được coi là một phân thức với mẫu thức bằng 1.
- Đặc biệt, mỗi số thực cũng là một phân thức.
b. Hai phân thức bằng nhau
Hai phân thức \(\frac{A}{B}\) và \(\frac{C}{D}\) được gọi là bằng nhau nếu A.D = B.C, viết là \(\frac{A}{B}=\frac{C}{D}\). |
1.2. Tính chất cơ bản của phân thức
a. Tính chất cơ bản
- Nếu nhân cả tử và mẫu của một phân thức với cùng một đa thức khác đa thức không thì được một phân thức bằng phân thức đã cho. \(\frac{P}{Q}=\frac{P.M}{Q.M}\) (với M là một đa thức khác đa thức 0) - Nếu chia cả tử và mẫu của một đa thức cho một nhân tử chung của chúng thì được một phân thức bằng phân thức đã cho. \(\frac{P}{N}=\frac{P:N}{Q:N}\) (với N là một nhân tử chung của P và Q) |
b. Ứng dụng
Rút gọn phân thức
Khi chia cả tử và mẫu của một phân thức cho một nhân tử chung của của chúng để được phân thức mới (đơn giản hơn) thì cách làm đó được gọi là rút gọn phân thức. |
Nhận xét:
Muốn rút gọn một phân thức, ta có thể làm như sau:
- Bước 1: Phân tích tử và mẫu thành nhân tử (nếu cần)
- Bước 2: Tìm nhân tử chung của tử và mẫu rồi chia cả tử và mẫu cho nhân tử chung đó.
Quy đồng mẫu thức nhiều phân thức
Khi biến đổi các phân thức đã cho thành những phân thức mới bằng chúng và có cùng mẫu thức thì cách biến đổi đó được gọi là quy đồng mẫu thức nhiều phân thức. |
Nhận xét:
Mẫu thức chung (MTC) chia hết cho mẫu thức của mỗi phân thức đã cho.
Muốn quy đồng mẫu thức thành nhiều phân thức, ta có thể làm như sau:
- Bước 1: Phân tích các mẫu thức thành nhân tử (nếu cần) rồi tìm MTC.
- Bước 2: Tìm nhân tử phụ của mỗi mẫu thức (bằng cách chia MTC cho từng mẫu).
- Bước 3: Nhân cả tử và mẫu của mỗi phân thức đã cho với nhân tử phụ tương ứng.
1.3. Điều kiện xác định và giá trị của phân thức
Điều kiện xác định của phân thức
Điều kiện của biến để giá trị tương ứng của mẫu thức khác 0 được gọi là điều kiện để giá trị của phân thức được xác định. |
Gía trị của phân thức
Cho phân thức \(\frac{A}{B}\). Giá trị của biểu thức \(\frac{A}{B}\) tại những giá trị cho trước của các biến sao cho giá trị của mẫu thức khác 0 được gọi là giá trị của phân thức \(\frac{A}{B}\) tại những giá trị cho trước của các biến đó. |
Nhận xét:
Nếu tại giá trị của biến mà giá trị của một phân thức được xác định thì phân thức đó và phân thức rút gọn của nó có cùng một giá trị.
Bài tập minh họa
Bài 1. Rút gọn các phân thức sau:
a)
b)
Hướng dẫn giải
a) Ta có:
b) Ta có:
Bài 2. Quy đồng mẫu thức các phân thức trong mỗi trường hợp sau:
a) và
b) và
Hướng dẫn giải
a) Ta có MTC là: (x + 2y)(x – 2y)
b) Ta có: x2 – 16 = (x – 4)(x + 4)
Chọn MTC là (x – 4)(x + 4)
Bài 3. Viết điều kiện xác định của mỗi phân thức sau:
a)
b)
c)
d)
Hướng dẫn giải
a) Điều kiện xác định của phân thức là 5x + 5 ≠ 0 hay 5x ≠ −5 hay x ≠ −1 .
b) Điều kiện xác định của phân thức là: y2 + 4 ≠ 0 (luôn đúng vì y2 + 4 > 0 với mọi y).
c) Điều kiện xác định của phân thức là: x + 1 ≠ 0 hay x ≠ −1.
d) Điều kiện xác định của phân thức là x – y ≠ 0 hay x ≠ y.
3. Luyện tập Bài 1 Chương 2 Toán 8 Cánh Diều
Qua bài giảng này, các em cần hoàn thành 1 số mục tiêu như :
- Nắm được khái niệm phân thức đại số, tính chất của phân thức; điều kiện để hai phân thức bằng nhau
- Vận dụng được kiến thức đã học để giải các bài toán liên quan
3.1. Trắc nghiệm Bài 1 Chương 2 Toán 8 Cánh Diều
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Toán 8 Cánh Diều Chương 2 Bài 2 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức và nắm vững hơn về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 1 Chương 2 Toán 8 Cánh Diều
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Toán 8 Cánh Diều Chương 2 Bài 2 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Khởi động trang 29 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 1 trang 29 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Luyện tập 1 trang 30 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 2 trang 30 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Luyện tập 2 trang 30 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 3 trang 31 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Luyện tập 3 trang 32 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 4 trang 32 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Luyện tập 4 trang 32 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 5 trang 33 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 6 trang 33 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 7 trang 33 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Luyện tập 5 trang 34 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 8 trang 34 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Hoạt động 9 trang 35 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Luyện tập 6 trang 36 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Bài 1 trang 37 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Bài 2 trang 37 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Bài 3 trang 37 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Bài 4 trang 37 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Bài 5 trang 37 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
Bài 6 trang 37 SGK Toán 8 Tập 1 Cánh diều - CD
4. Hỏi đáp Bài 1 Chương 2 Toán 8 Cánh Diều
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Toán HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Toán Học 8 HỌC247