Qua bài giảng Tập làm văn: Ôn tập về tả cảnh, giúp các em ôn lại những kiến thức đã học về văn tả cảnh. Đồng thời, biết vận dụng các kiến thức đã học để trình bày dàn ý của một trong những bài văn tả cảnh mà em đã học trong học kì I.
Tóm tắt lý thuyết
Câu 1 (trang 131 sgk Tiếng Việt 5): Liệt kê những bài văn tả cảnh mà em đã học trong học kì I. Trình bày dàn ý của một trong các bài văn đó.
Gợi ý:
a) Liệt kê những bài văn tả cảnh mà em đã học trong học kì I
- Quang cảnh làng mạc ngày mùa
- Hoàng hôn trên sông Hương
- Nắng trưa
- Buổi sớm trên cánh đồng
- Rừng trưa
- Chiều tối
- Mưa rào
- Đoạn văn tả biển của Vũ Tú Nam
- Đoạn văn tả cảnh của Đoàn Giỏi
- Vịnh Hạ Long
- Kì diệu rừng xanh
- Bầu trời mùa thu
- Đất Cà Mau
b) Trình bày dàn ý của một trong các bài văn đó
Ví dụ:Hoàng hôn trên sông Hương
- Mở bài: Giới thiệu Huế đặc biệt yên tĩnh lúc hoàng hôn.b) Dàn ý bài văn Hoàng hôn trên sông Hương
- Thân bài: Tả sự thay đổi sắc màu của sông Hương và hoạt động của con người bên sông lúc hoàng hôn.
- Thân bài có 2 đoạn:
- Đoạn 1: Tả sự đổi sắc của sông Hương từ lúc bắt dầu hoàng hôn đến lúc tối hẳn.
- Đoạn 2: Tả hoạt động của con người bên bờ sông, trên mặt sông từ lúc hoàng hôn đến lúc thành phố lên đèn.
- Thân bài có 2 đoạn:
- Kết bài: Sự thức dậy của Huế sau hoàng hôn.
Câu 2 (trang 131 sgk Tiếng Việt 5): Đọc bài văn dưới đây và trả lời câu hỏi:
Buổi sáng ở Thành phố Hồ Chí Minh
Một ngày mới bắt đầu.
Mảng thành phố hiện ra trước mắt tôi đã biến màu trong bước chuyển huyền ảo của rạng đông. Mặt trời chưa xuất hiện nhưng tầng tầng lớp lớp bụi hồng ánh sáng đã tràn lan khắp không gian như thoa phấn trên những toàn nhà cao tầng của thành phố, khiến chúng trở nên nguy nga, đậm nét. Màn đêm mờ ảo đang lắng dần rồi chìm vào đất. Thành phố như bồng bềnh nổi giữa một biển hơi sương. Trời sáng có thể nhận rõ từng phút một. Những vùng cây xanh bỗng òa tươi trong nắng sớm. Ánh đèn từ muôn vàn ô vuông cửa sổ loãng đi rất nhanh và thưa thớt tắt. Ba ngọn đèn đỏ trên tháp phát sóng Đài Truyền hình thành phố có vẻ như bị hạ thấp và kéo gần lại. Mặt trời dâng chầm chậm, lơ lửng như một quả bóng bay mềm mại.
Đường phố bắt đầu hoạt động và huyên náo. Những chiếc xe tải nhỏ, xe lam, xích lô máy nườm nượp chở hàng hóa và thực phẩm từ những vùng ngoại ô về các chợ Bến Thành, Cầu Muối,… đánh thức cả thành phố dậy bởi những tiếng máy nổ giòn.
Thành phố mình đẹp quá! Đẹp quá đi!
Theo NGUYỄN MẠNH TUẤN
a) Bài văn miêu tả buổi sáng ở Thành phố Hồ Chí Minh theo trình tự nào?
b) Tìm những chi tiết cho thấy tác giả quan sát cảnh vật rất tinh tế.
c) Hai câu cuối bài "Thành phố mình đẹp quá ! Đẹp quá đi !" thể hiện tình cảm gì của tác giả đối với cảnh được miêu tả?
Gợi ý:
a) Bài văn miêu tả buổi sáng ở Thành phố Hồ Chí Minh theo trình tự thời gian từ lúc trời hửng sáng đến lúc sáng rõ.
b) Những chi tiết cho thấy tác giả quan sát cảnh vật rất tinh tế, đó là:
- Mặt trời chưa xuất hiện nhưng tầng tầng lớp lớp bụi hồng ánh sáng đã tràn lan khắp không gian như thoa phấn trên những tòa nhà cao tầng của thành phố, khiến chúng trở nên nguy nga, đậm nét.
- Màn đêm mờ ảo đang lắng dần rồi chìm vào đất.
- Thành phố như bồng bềnh nổi giữa một biển hơi sương. Những vùng cây xanh bỗng òa tươi trong nắng sớm. / Ánh đèn từ muôn vàn ô cửa sổ loãng đi rất nhanh và thưa thớt tắt.
- Ba ngọn đèn đỏ trên tháp phát sóng Đài Truyền hình thành phố có vẻ như bị hạ thấp và kéo gần lại. / Mặt trời dâng chầm chậm, lơ lửng như một quả bóng bay mềm mại (Khi nêu những chi tiết thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả, học sinh khá, giỏi có thể giải thích thêm vì sao em thấy sự quan sát đó rất tinh tế.
c) Hai câu cuối bài: “Thành phố mình đẹp quá! Đẹp quá đi!” là câu cảm thán thể hiện tình cảm tự hào, ngưỡng mộ, yêu quý của tác giả với vẻ đẹp của thành phố.
- Thông qua bài giảng Tập làm văn: Ôn tập về tả cảnh, các em cần nắm được:
- Lập dàn ý một bài văn tả cảnh mà em đã học trong học kì I.
- Ngoài ra, các em có thể xem thêm bài giảng Luyện từ và câu: Ôn tập về dấu câu (Dấu phẩy) để có bước chuẩn bị thật tốt cho tiết học tiếp theo.