Tuần 7 - Tập đọc: Tiếng đàn ba-la-lai-ca trên sông Đà - Tiếng Việt 5

a. Luyện đọc

• Từ khó
  • Ba-la-lai-ca, ngẫm nghĩ, bỡ ngỡ...
• Đọc diễn cảm
  • Chú ý ngắt hơi đúng giữa các dòng thơ, khổ thơ.

- Một cô gái Nga / mái tóc màu hạt dẻ

Ngón tay đan / trên những sợi dây đồng.

- Cả công trường / say ngủ cạnh dòng sông

Những tháp khoan / nhô lên trời ngẫm nghĩ

Những xe ủi, xe ben /  sóng vai nhau nằm nghĩ

b. Đọc – hiểu

• Hiểu được các từ ngữ có trong bài:
  • Xe ben: xe tải, thùng xe có thể được điều khiển cho dốc hẳn xuống để đổ vật liệu.
  • Sông Đà: sông chảy qua tỉnh Hoà Bình (trên sông này, tại khu vực thị xã Hoà Bình, các chuyên gia Liên Xô đã giúp chúng ta xây dựng một công trình thuỷ điện lớn).
  • Ba-la-lai-ca: tên một loại đàn 3 dây của người Nga.
• Nội dung, ý nghĩa
  • Ca ngợi vẻ đẹp kì vĩ của công trình, sức mạnh của những người đang chinh phục dòng sông và sự gắn bó, hòa quyện giữa con người với thiên nhiên.

Câu 1 (trang 70 sgk Tiếng Việt 5): Những chi tiết nào trong bài thơ gợi lên hình ảnh một đêm trăng vừa tĩnh mịch vừa sinh động trên công trường sông Đà?

Gợi ý: 

• Trong bài thơ, những chi tiết gợi lên hình ảnh một đêm trăng tĩnh mịch:
  • Cả công trường say ngủ cạnh dòng sông
  • Những tháp khoan nhô lên trời ngẫm nghĩ
  • Những xe ủi, xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ.
• Tuy tĩnh mịch, nhưng đêm trăng vẫn rất sinh động vì có tiếng đàn của cô gái Nga, có dòng sông lấp loáng dưới ánh trăng và những sự vật được tác giả miêu tả bằng biện pháp nhân hóa: Công trường say ngủ, tháp khoan đang bận ngẫm nghĩ, xe ủi, xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ.

Câu 2 (trang 70 sgk Tiếng Việt 5): Tìm một hình ảnh đẹp trong bài thơ thể hiện sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên trong đêm trăng bên sông Đà?

Gợi ý:

• Một hình ảnh đẹp trong bài thơ thể hiện sự gắn bó giữa con người và thiên nhiên trong đêm trăng sông Đà là:

Chỉ còn tiếng đàn ngân nga

Với một dòng trăng lấp loáng sông Đà.

• Hình ảnh rất đẹp này cho thấy sự gắn bó, hòa quyện giữa tâm hồn con người với thiên nhiên, giữa ánh trăng với dòng sông. Tiếng đàn ngân nga lan tỏa vào dòng sông chẳng khác nào một dòng trăng lấp loáng trên sông.

Câu 3 (trang 70 sgk Tiếng Việt 5): Những câu thơ nào trong bài sử dụng phép nhân hóa?

Gợi ý:

• Những câu thơ trong bài sử dụng biện pháp nhân hóa là:
  • Cả công trường say ngủ cạnh dòng sông
  • Những tháp khoan nhô lên trời ngẫm nghĩ
  • Những xe ủi, xe ben sóng vai nhau nằm nghỉ
  •  ...
  • Biển sẽ nằm bỡ ngỡ giữa cao nguyên
  • Sông Đà chia ánh sáng đi muôn ngả.

Câu 3 (trang 70 sgk Tiếng Việt 5): Học thuộc lòng bài thơ.

• Bài tiếp theo: Tập làm văn: Luyện tập tả cảnh.