Tuần 22 - Luyện từ và câu: Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ - Tiếng Việt 5

Câu 1: Cách nối và cách sắp xếp các vế câu trong hai câu ghép sau đây có gì khác nhau?

a) Nếu trời trở rét thì con phải mặc thật ấm.

b) Con phải mặc ấm, nếu trời rét.

Gợi ý:

a) Nếu trời trở rét / thì con phải mặc thật ấm.

• Hai vế câu ghép được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ nếu ... thì thể hiện quan hệ điều kiện - kết quả.
• Vế 1 chỉ điều kiện, vế 2 chỉ kết quả.

b) Con phải mặc ấm / nếu trời trở rét.

• Hai vế câu ghép được nốì với nhau chỉ bằng một quan hệ từ nếu thể hiện quan hệ điều kiện - kết quả.
• Vế 1 chỉ kết quả, vế 2 chỉ điều kiện.  

Câu 2: Tìm thêm những cặp quan hệ từ có thể nối các vế câu có quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả.

Gợi ý:

• Cặp quan hệ từ nối các vế câu thể hiện quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả: nếu... thì..., nếu như... vì..., hễ... thì... hễ mà... thì, giá.. thì, giả sử... thì.

• Để thể hiện quan hệ điều kiện - kết quả, giả thiết - kết quả giữa hai vế câu ghép, ta cần nối chúng bằng:
  • Một quan hệ từ: nếu, hễ, giá, thì....
  • Hoặc một cặp quan hệ từ: nếu...thì... ; nếu như...thì... ; hễ...thì....; hễ mà... thì... ; giá... thì... 

Câu 1 (trang 39 sgk Tiếng Việt 5): Tìm vế câu chỉ điều kiện (giả thiết), vế câu chỉ kết quả và các quan hệ từ nối chúng trong những ví dụ sau:

a) Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày được mấy bước thì tôi sẽ nói cho ông biết trâu của tôi cày một ngày được mấy đường.

Theo CẬU BÉ THÔNG MINH

b) Nếu là chim, tôi sẽ là loài bồ câu trắng

    Nếu là hoa, tôi sẽ là một đóa hướng dương

    Nếu là mây, tôi sẽ là một vầng mây ấm

    Là người, tôi sẽ chết cho quê hương.

TRƯƠNG QUỐC KHÁNH

Gợi ý:

a) Nếu ông trả lời đúng ngựa của ông đi một ngày mây bước (Vế điều kiện) // thì tôi sẽ nói cho ông biết trâu của tôi một ngàv cày được mấy đường (Vế kết quả).

• Cặp quan hệ từ nếu ..... thì

b)

• Nếu là chim (Vế giả thiết) // tôi sẽ là loài bồ câu trắng (Vế kết quả).
  • Quan hệ từ "nếu"
• Nếu là hoa (Vế giả thiết) // tôi sẽ là một đoá hướng dương (Vế kết quả).
  • Quan hệ từ "nếu"
• Nếu là mây (Vế giả thiết) // tôi sẽ là một vầng mây ấm (Vế kết quả).
  • Quan hệ từ "nếu"
• "Là người, tôi sẽ chết cho quê hương" được coi là một câu đơn được mở đầu bằng trạng ngữ "Là người".

Câu 2 (trang 39 sgk Tiếng Việt 5): Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống để tạo ra những câu ghép chỉ điều kiện - kết quả hoặc giả thiết - kết quả :

a)  ... chủ nhật này trời đẹp ... chúng ta sẽ đi cắm trại.

b)   ... bạn Nam phát biểu ý kiến ... cả lớp lại trầm trồ khen ngợi.

c)   ... ta chiếm được điểm cao này ... trận đánh sẽ rất thuận lợi.

Gợi ý:

a)  Nếu chủ nhật này đẹp trời thì chúng ta sẽ đi tham quan. (Giả thiết - kết quả).

b)  Hễ bạn Nam phát biểu ý kiến thì cả lớp im lặng lắng nghe. (Giả thiết - kết quả).

c)  Giá ta chiếm được điểm cao này thì trận đánh sẽ rất thuận lợi. (Giả thiết - kết quả).

Câu 3 (trang 39 sgk Tiếng Việt 5): Thêm vào chỗ trống một vế câu thích hợp để tạo thành câu ghép chỉ điểu kiện - kết quả hoặc giả thiết - kết quả:

a) Hễ em được điểm tốt ...

b) Nếu chúng ta chủ quan ...

c)... thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.

Gợi ý:

a)  Hễ em được điểm tốt thì ba mẹ sẽ rất vui.

b) Nếu chúng ta chủ quan thì khó có thể làm xong việc theo đúng kế hoạch.

c)  Nếu Hồng chịu khó học hành thì Hồng đã có nhiều tiến bộ trong học tập.