Bài giảng Luyện từ và câu - Mở rộng vốn từ: Hòa bình giúp các em hiểu nghĩa được từ "hòa bình" (BT1). Tìm được từ đồng nghĩa với từ "hòa bình" (BT2). Đồng thời, biết cách viết một đoạn văn miêu tả cảnh thanh bình của một miền quê hoặc thành phố (BT3)
Tóm tắt lý thuyết
Câu 1 (trang 47 sgk Tiếng Việt 5): Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của từ hòa bình?
a) Trạng thái bình thản.
b) Trạng thái không có chiến tranh.
c) Trạng thái hiền hòa, yên ả.
- (a) Trạng thái bình thản: Là trạng thái không lo, không nghĩ của con người. Dù có chiến tranh hay không.
- (c) Trạng thái hiền hòa, yên ả: Hiền hòa là tính nết của con người, còn yên ả là trạng thái của cảnh vật. Không nói gì về hòa bình hoặc chiến tranh
→ Vậy hòa bình là: Trạng thái không có chiến tranh (b).
Câu 2 (trang 47 sgk Tiếng Việt 5): Những từ nào dưới đây đồng nghĩa với từ hòa bình?
Bình yên
Lặng yên
Hiền hòa
Thanh bình
Bình thản
Thái bình
Thanh thản
Yên tĩnh
- Những từ đồng nghĩa với hòa bình là: Bình yên, thanh bình, thái bình
- Bình yên: Yên lành, không gặp điều gì tai hại, rủi ro.
- Thanh bình: Yên vui trong cảnh hoà bình.
- Thái bình: Yên ổn, không có loạn lạc, chiến tranh.
- Những từ:
- Bình thản, thanh thản (Nói về trạng thái tinh thần của con người).
- Bình thản: Phẳng lặng, yên ổn.
- Thanh thản: Tâm trạng nhẹ nhàng, thoải mái, không có gì náy,lo nghĩ.
- Lặng yên, yên tĩnh (Trạng thái của cảnh vật).
- Lặng yên: Yên và không có tiếng động.
- Yên tĩnh: Ở trạng thái không có tiếng ồn, tiếng động hoặc không bị xáo trộn
- Hiền hòa (Trạng thái của cảnh vật hoặc tính nết của con người).
- Hiền hoà: Hiền lành và ôn hoà.
- Bình thản, thanh thản (Nói về trạng thái tinh thần của con người).
Câu 3 (trang 47 sgk Tiếng Việt 5): Em hãy viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu miêu tả cảnh thanh bình của một miền quê hoặc thành phố mà em biết.
Đoạn 1
Mùa hè, Tâm thường được ba đưa về quê ngoại. Đó là một miền quê thanh bình, yên ả.
Ngoại thường dắt Tâm theo mỗi khi ngoại ra thăm ruộng vào mỗi sáng, sương sớm còn đọng trên ngọn cỏ, làm bàn chân Tâm mát lạnh. Gió từ bờ sông thổi về mát rượi. Mặt trời chưa nhô lên hẳn, còn lấp ló nơi rặng cây. Xa xa, trong xóm tiếng gà vịt, tiếng trâu bò rộn lên đòi ăn. Khói từ các mai nhà bốc lên, quyện với vị phù sa theo gió từ sông thổi vào nghe ngai ngái, ấm nồng và thân thuộc. Khi hai ông cháu về đến nhà, mặt trời đã lên đến rặng cau. Tiếng xuồng khua ngoài bờ sông đã rộn ràng, tiếng người gọi nhau í ới…
Một ngày mới đã bắt đầu nơi xóm nhỏ ven sông.
Đoạn 2
Khi hoa phương râm ran đua nhau khoe nụ cũng là lúc lũ trẻ thành phố chúng tôi náo nức thu xếp hành trang để về quê ngoại, quê ngoại tôi không trù phú như ở thành phố nhưng nơi đây là niềm háo hức của tụi trẻ chúng tôi mỗi độ hè về, tôi thích nhất là mỗi buổi sớm mai khi bình minh vừa thức giấc những hàng tre cong vút xanh rì, những cánh đồng lúa đơm bông vàng óng nặng trũi hạt, những chú chim chuyền cành hót líu lo, nơi đây thật thanh bình và không khí thì trong lành, yên ả, những hồ sen tỏa ngát hương thơm, những cánh đồng thẳng cánh cò bay. Em rất thích nơi đây bởi ở đây
Phong cảnh thật bình yên, con người nơi thôn quê rất hiền hòa về đây em cảm thấy tâm hồn mình thanh thản hơn.
Đoạn 3
Cuôc sống ở thôn quê luôn là niềm ao ước của lũ trẻ thành phố chúng tôi, vì ở đây phong cảnh thật êm ả và thanh bình. Mỗi buổi sáng thức dậy nơi tôi thích nhất là đầm sen trước ngõ ngoại tôi nơi đó tỏa ra mùi hương dịu ngọt và không khí trong lành, Chiều đến, tôi theo lũ trẻ làng ra cánh đồng làng chăn trâu, bắt dế, những chú dế béo tròn thơm lựng lúc xế chiều được chúng tôi nướng vàng trên đống rơm khô làm tôi thèm nhỏ dãi, xa xa dòng sông quê êm đềm hiền hoà uốn lượn quanh xóm làng. Là nông thôn nhưng quê ngoại tôi thật thanh bình, người dân quê ngoại em hiền lành đáng yêu. Em yêu sao cảnh bình yên ở nơi đây.
Đoạn 4
Trong chiến tranh, cây cầu ở làng em là một trọng điểm đánh phá của địch. Bởi vậy, cây cầu ây đã chịu rất nhiều bom đạn. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, cây cầu đã được tu sửa lại, cuộc sống nơi đây thật êm ả, thanh bình. Mỗi sáng sớm đều có nhiều cụ già lên cầu tập thể dục. Sau đó, từng tốp học sinh băng qua cầu để tới trường. Các bà, các cô quang gánh kéo qua cầu để về kịp phiên chợ huyện. Ai cũng vui tươi, phấn khởi. Những đêm trăng sáng, rất nhiều người lên cầu để hóng mát, đón ngọn gió từ cánh đồng thổi tới mang theo mùi lúa chín thơm.
- Thông qua bài giúp các em giúp các em nắm vững được những kiến thức trọng tâm bài Luyện từ và câu: Mở rộng vốn từ Hòa bình. Đồng thời, giúp các em rèn luyện những kĩ năng cơ bản và cần thiết nhất.
- Kiến thức
- Mở rộng, hệ thống hóa vốn từ thuộc chủ điểm "Cánh chim hòa bình".
- Kĩ năng
- Biết sử dụng các từ đã học để đặt câu
- Viết đoạn văn nói về cảnh bình yên của một miền quê hoặc thành phố
- Kiến thức
>>> Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng sau để chuẩn bị thật tốt cho tiết học tiếp theo: Kể chuyện: kể chuyện đã nghe, đã đọc