Người sống ở vùng núi cao có hàm lượng hồng cầu trong máu cao hơn người sống ở vùng đồng bằng vì càng ở trên cao, không khí càng loãng, lượng O2, trong không khí thấp làm giảm sự kết hợp của O2, với hemoglobin. Do đó, số lượng tế bào hồng cầu trong máu phải tăng để đảm bảo nhu cầu O2, cho các hoạt động của cơ thể. Cùng HOC247 tìm hiểu quá trình hô hấp ở người và một số loài động vật qua nội dung của Bài 9: Hô hấp ở động vật trong chương trình Sinh học 11 Chân trời sáng tạo.
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Vai trò của hô hấp ở động vật
- Hô hấp là quá trình cơ thể lấy O2 từ môi trường cung cấp cho hô hấp tế bào, đồng thời giải phóng CO2.
- Vai trò của hô hấp đối với động vật:
+ Lấy O2 từ môi trường bên ngoài cung cấp cho tế bào, tham gia vào sự oxi hoá trong tế bào bằng các phản ứng sinh hoá tạo năng lượng cho các hoạt động sống.
+ Thải CO2 sinh ra từ quá trình chuyển hoá trong tế bào ra ngoài môi trường, đảm bảo cân bằng môi trường bên trong cơ thể.
- Trao đổi khí ở người và thú gồm 5 giai đoạn:
+ Thông khí
+ Trao đổi khí ở phổi
+ Máu vận chuyển khí hòa tan
+ Trao đổi khí ở mô
+ Hô hấp tế bào
Hình 1. Các giai đoạn của quá trình hô hấp ở người và thú
1.2. Các hình thức trao đổi khí
Hình 2. Các hình thức trao đổi khí ở các loài động vật
1.3. Bảo vệ sức khoẻ hệ hô hấp
a. Các bệnh về đường hô hấp
- Bệnh hô hấp có thể gây ra hậu quả xấu đối với sức khoẻ con người, thậm chí tử vong.
- Các bệnh hô hấp thường gặp như: viêm đường hô hấp trên, viêm phổi, lao phổi, hen suyễn, ung thư phổi...
- Nguyên nhân gây nên các bệnh về hô hấp là do dị ứng với thời tiết, sự lây lan dịch bệnh qua đường hô hấp, khói thuốc lá, môi trường bị ô nhiễm, ...
- Các biện pháp phòng tránh bệnh về hô hấp:
+ Phòng tránh các tác nhân có hại xâm nhập vào cơ thể.
+ Tăng cường sức đề kháng.
+ Ngăn cản sự phát triển của mầm bệnh.
+ Giảm sự lây lan nguồn bệnh.
b. Lợi ích của thể dục thể thao đối với hệ hô hấp
- Phát triển và tăng sức bền của các cơ hô hấp, tăng thể tích lồng ngực.
- Tăng tính đàn hồi của phổi, tăng dung tích sống, tăng cường độ hấp thụ O2 và thải CO2.
- Giảm tần số hô hấp nhưng vẫn đảm bảo việc cung cấp O2 cho cơ thể và thải CO2 ra ngoài môi trường.
Hình 3. Các giải chạy bộ nâng cao nét đẹp thể chất và tinh thần
|
- Cơ thể động vật thường xuyên có sự trao đổi khí với môi trường bên ngoài để cung cấp O2 cho hô hấp tế bào, tạo năng lượng cho các hoạt động sống đồng thời thải sản phẩm của hô hấp tế bào là khí CO2 ra môi trường ngoài. - Ở động vật, có bốn hình thức trao đổi khí: qua bề mặt cơ thể, qua hệ thống ống khí, qua mang, qua phổi. - Ô nhiễm môi trường, khói thuốc lá cùng nhiều tác nhân có hại khác từ môi trường là nguyên nhân gây nên các bệnh về hô hấp như viêm đường hô hấp, viêm phổi, lao phổi, hen suyễn, ung thư phổi,... - Tích cực rèn luyện cơ thể, tập luyện thể thao thường xuyên giúp hệ hô hấp khoẻ mạnh và hoạt động trao đổi khí diễn ra hiệu quả. |
Bài tập minh họa
Bài 1: Qúa trình hô hấp có vai trò như thế nào đối với động vật?
Hướng dẫn giải
- Vai trò của hô hấp đối với động vật:
+ Lấy O2 từ môi trường bên ngoài cung cấp cho tế bào, tham gia vào sự oxi hoá trong tế bào bằng các phản ứng sinh hoá tạo năng lượng cho các hoạt động sống.
+ Thải CO2 sinh ra từ quá trình chuyển hoá trong tế bào ra ngoài môi trường, đảm bảo cân bằng môi trường bên trong cơ thể.
Bài 2: Nêu tác hại của việc hút thuốc lá đối với hệ hô hấp?
Hướng dẫn giải
- Trong khói thuốc lá có chứa 1 chất gọi là: Nicotine khi vào cơ thể sẽ gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm tê liệt lớp lông rung trong khí quản. Do đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp.
- Khí CO trong khói thuốc chiếm chỗ của Oxi trong máu (hồng cầu) làm giảm hiệu quả hô hấp, nặng hơn có thể dẫn đến tử vong.
- Trong khói thuốc lá có nito oxit gây nên viêm xương khớp niêm mạc, cản trở trao đổi khí có thể gây chết ở liều cao.
Luyện tập Bài 9 Sinh học 11 Chân trời sáng tạo
Học xong bài này các em cần biết:
- Phân tích được vai trò của hô hấp ở động vật, trình bày được các hình thức trao đổi khí.
- Tìm hiểu được các bệnh về đường hô hấp.
- Vận dụng hiểu biết về hô hấp trao đổi khí để phòng các bệnh về đường hô hấp.
- Giải thích được vai trò của thể dục, thể thao; thực hiện được việc tập thể dục, thể thao đều đặn.
3.1. Trắc nghiệm Bài 9 Sinh học 11 Chân trời sáng tạo
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Sinh học 11 Chân trời sáng tạo Chương 1 Bài 9 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Sự hô hấp ngoài
- B. Sự hô hấp trong
- C. Quá trình hô hấp nội bào
- D. Quá trình thải khí độc
-
- A. Nước tràn vào đường dẫn khí, cản trở lưu thông khí nên không hô hấp được
- B. Phổi không hấp thu được O2 trong nước
- C. Phổi không thải được CO2 trong nước
- D. Cấu tạo phổi không phù hợp với việc hô hấp trong nước
-
- A. Giun đất
- B. Lưỡng cư
- C. Bò sát
- D. Côn trùng
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 9 Sinh học 11 Chân trời sáng tạo
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Sinh học 11 Chân trời sáng tạo Chương 1 Bài 9 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 56 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 1 trang 56 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 2 trang 56 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 3 trang 57 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Luyện tập trang 57 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 4 trang 57 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 5 trang 58 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 6 trang 58 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 7 trang 59 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Giải Câu hỏi 8 trang 60 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Luyện tập trang 60 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Vận dụng trang 61 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Hỏi đáp Bài 9 Sinh học 11 Chân trời sáng tạo
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Sinh học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
-- Mod Sinh Học 11 HỌC247
