Viết bài văn trình bày ý kiến về một hiện tượng trong đời sống - Ngữ văn 6 Tập 2 Chân trời sáng tạo

* Bài văn trình bày ý kiến về một hiện tượng trong đời sống thuộc thể nghị luận. Trong đó, người viết đưa ra ý kiến của mình về một hiện tượng trong đời sống. 

* Yêu cầu đối với kiểu bài: 

- Trình bày rõ ràng ý kiến về hiện tượng cần bàn luận. 

- Nêu lý lẽ, dẫn chứng ảnh để làm sáng tỏ cho ý kiến.

- Bố cục bài viết cần đảm bảo:

+ Mở bài: Giới thiệu được hiện tượng người viết quan tâm và thể hiện rõ ràng ý kiến của người viết về hiện tượng ấy.

+ Thân bài: Đưa ra được ít nhất hai hình vẽ cụ thể để lý giải cho ý kiến của người viết.  Các lý lẽ được sắp xếp theo trình tự hợp lý. Người viết có thể sử dụng các từ ngữ để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận. Người viết cần đưa ra được bằng chứng thuyết phục để làm sáng tỏ lý lẽ.

+ Kết bài: Khẳng định lại vấn đề và đưa ra những đề xuất.

Thực hành phân tích kiểu văn bản: Hãy giữ gìn bữa cơm gia đình:

a. Mở bài:

- Người viết nêu được vấn đề và thể hiện rõ ý kiến về hiện tượng.

b. Thân bài:

- Người viết đôi ta hai lý lẽ để củng cố ý kiến. Với mỗi lý lẽ người viết về đưa ra những bằng chứng từ thực tế để làm rõ vấn đề:

+ Lí lẽ 1: Bữa cơm gia đình rất bổ dưỡng, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm.

+ Bằng chứng 1: Những món ăn.

+ Lí lẽ 2: Bữa cơm gia đình là khoảng thời gian quý giá giúp các thành viên gia đình gắn bó, thấu hiểu nhau hơn.

+ Bằng chứng 2: "Còn gì hạnh phúc hơn… những người khác".

- Những lý lẽ, bằng chứng quan trọng được đặt phía sau nhằm tạo điểm nhấn và khiến bài viết động lại lâu hơn trong tâm trí người đọc.

- Các cụm từ "Trước hết", "Quan trọng hơn cả" được sử dụng để chuyển ý, giúp người đọc hình dung được mạch lập luận của tác giả. 

c. Kết bài:

- Người viết khẳng định lại vấn đề, đề xuất hành động để tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống. 

a. Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết:

* Xác định đề tài. Em có thể chọn một hiện tượng trong đời sống mà em quan tâm, tâm chẳng hạn:

- Thần tượng một ai đó: nên hay không?

- Thành lập một câu lạc bộ đọc sách trong nhà trường: nên hay không?

- Bảo tàng liệu có nhàm chán như suy nghĩ của một số người?

- Trò chơi điện tử: lợi hay hại?

* Bài viết sẽ hay hơn khi em lựa chọn những hiện tượng đang có những ý kiến ngược nhau. Vì khi ấy, bài viết của em sẽ có thêm một tiếng nói, nói một góc nhìn để cùng làm sáng tỏ vấn đề còn đang bàn cãi.

* Thu thập tư liệu:

+ Hãy tìm nguồn tư liệu liên quan đến hiện tượng em muốn viết như các bài báo, bài nghiên cứu, cuốn sách về cùng chủ đề.  Em có thể tìm tài liệu trên các trang web uy tín, trong thư viện,...

+ Khi đọc tài liệu, em hãy tự đặt cho mình một số câu hỏi:

• Ý kiến,  lý lẽ nào em đồng ý? Ý kiến, lý lẽ nào em không đồng ý?
• Trong các tài liệu tìm được, ý kiến hay lý lẽ nào chưa được các tác giả đề cập đến?
• Ý kiến, lý lẽ chưa được đề cập đến có quan trọng hay không?
• Những bằng chứng nào em có thể sử dụng để làm cho bài viết của mình có sức thuyết phục?

b. Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý:

* Tìm ý:

- Em hãy viết ra những ý kiến của mình xoay quanh hiện tượng cần bàn luận. 

* Lập dàn ý: Từ các ý kiến đã viết ra,  em chọn những ý kiến tiêu biểu, nổi bật để lập dàn ý bằng cách chọn lọc, sắp xếp, triển khai ý cho phù hợp với yêu cầu của đề bài. Dàn ý cần đảm bảo các yếu tố của bài văn nghị luận:

- Ý kiến của em về hiện tượng này là gì? 

- Lí lẽ và dẫn chứng: Vì sao em có ý kiến như vậy? Những bằng chứng nào sẽ củng cố cho những lý lẽ của em?

- Sắp xếp các lý lẽ theo trình tự hợp lý. Nếu lý lẽ quan trọng đưa lên đầu bài thì bài viết sẽ thu hút được sự chú ý của người đọc, giúp họ dễ dàng nắm được trọng tâm của bài viết. Nếu lý lẽ quan trọng đặt ở cuối bài thì sẽ tạo dư âm cho bài viết, khắc sâu quan điểm của bài viết vào tâm trí người đọc.

c. Bước 3: Viết bài:

Từ dàn ý đã lập, em hãy viết thành bài văn hoàn chỉnh theo một số gợi ý sau:

- Để bài văn được mạch lạc, rõ ràng, cần có những câu văn nêu rõ ý kiến và sử dụng từ có chức năng chuyển ý.

- Có thể sử dụng các trích dẫn, danh ngôn để tăng sức thuyết phục cho bài viết.

- Chú ý đến người đọc và mục đích viết để chọn từ ngữ, cách diễn đạt phù hợp.

- Ví dụ: Nếu người đọc là các bạn, em có thể viết bằng ngôn ngữ gần gũi, chân thành, nếu bài viết được đọc trước công chúng, thì cần viết bằng ngôn ngữ trang trọng.

d. Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm:

- Xem lại và chỉnh sửa.

- Sau khi viết xong, hãy đọc lại bài viết của mình và chỉnh sửa theo những gợi ý sau:

+ Mở bài:

• Có dẫn dắt vào vấn đề cần bàn luận.
• Nêu được cụ thể hiện tượng sẽ bàn luận.

+ Thân bài:

• Thể hiện rõ ràng ý kiến về hiện tượng.
• Trình bày được ít nhất hai lý lẽ cụ thể để làm rõ ý kiến.
• Đưa ra được bằng chứng thuyết phục để củng cố cho lí lẽ.
• Đang sắp xếp các lý lẽ, bằng chứng theo một trình tự hợp lý.

+ Kết bài:

• Khẳng định lại ý kiến của mình.
• Đề xuất những giải pháp.

- Từ bài viết của mình, em rút ra kinh nghiệm gì về việc viết một bài văn trình bày ý kiến một hiện tượng trong đời sống?

- Khi viết một bài văn trình bày ý kiến một hiện tượng trong đời sống cần thực hiện đủ các bước: Chuẩn bị - Tìm ý, lập dàn ý - Viết bài - Xem lại, chỉnh sửa, rút kinh nghiệm. Phải đưa ra những ý kiến, lí lẽ hợp lí, bên cạnh đó là bằng chứng chứng minh cho lí lẽ của mình.

Bài tập: Em hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ về một hiện tượng trong đời sống mà em quan tâm.

a. Hướng dẫn giải:

- Chọn hiện tượng trong đời sống mà em nắm rõ nhất.

- Bài văn cần có bố cục ba phần đầy đủ: Mở bài, thân bài và kết bài.

b. Hướng dẫn giải:

Có lẽ cụm từ “sống ảo” đã không còn xa lạ thậm chí quá quen thuộc và trở thành thói quen của xã hội, đặc biệt là các bạn trẻ. Nhưng hiện nay hiện tượng này càng có xu hướng phát triển thái quá và dường như có những hệ lụy tiêu cực.

Sống ảo là khái niệm chỉ cách sống trong hoang tưởng, không đúng với thực tại bản thân hay cố ý tự tô vẽ cho mình một cuộc sống tốt đẹp, hoàn hảo trong mắt người khác mà cuộc sống đó khác với thực tại. “Sống ảo” thường thể hiện rõ nhất qua các trang mạng xã hội như Facebook, Instagram. Còn giá trị thực không chỉ dừng lại là sự thật về mỗi người trong cuộc sống hằng ngày mà còn là những giá trị tinh thần tốt đẹp và chuẩn mực đạo đức của xã hội. Việc xác định hai giá trị giữa “sống ảo” và “giá trị thực” khiến chúng ta phải suy ngẫm. Hiện tượng sống ảo xuất hiện tràn lan dưới nhiều hình thức. Các bạn trẻ có thể kết bạn, nói chuyện, tâm sự những điều thầm kín hay thậm chí là yêu đương với những người mới biết qua mạng xã hội dù chưa hề gặp mặt. Họ còn dùng mạng xã hội như công cụ để khoe khoang những thứ không có thực của bản thân như giàu có, danh tiếng. Sống ảo còn là gây sự chú ý, khiến mình nổi tiếng bằng những nội dung không lành mạnh hay bịa đặt hay thường xuyên trở thành “anh hùng bàn phím”, dùng lời nói hoa mĩ, tỏ ra mình văn minh, nhân ái. Cách sống này tạo ra một thế hệ chìm đắm trong ảo vọng, thích khoe khoang, dối trá, chỉ cố tô vẽ cho hình ảnh bản thân bằng những thứ không tồn tại, phớt lờ cuộc sống thực tế. Và khi trút bỏ vẻ ngoài hào nhoáng trở về cuộc đời thực, họ lạ lẫm, không xác định được hướng di của chính mình, làm phân tán, ảnh hưởng đến học tập và lao động cũng như các mối quan hệ thực. Sự tăng chóng mặt của các trang mạng xã hội, sức hút của những nút “like”, những lời ca tụng ảo khiến “sống ảo” trở thành căn bệnh khó chữa, ảnh hưởng đến nhân cách, tinh thần của giới trẻ.

Mỗi chúng ta cần tự ý thức sao cho việc sử dụng mạng xã hội hay công nghệ một các phù hợp. Phải nhìn nhận, đánh giá đúng bản thân và hiện thực cuộc sống, không chạy theo xu hướng. Những mối quan hệ trên mạng có thể đúng đắn nếu ta biết cân bằng, hài hòa với cuộc sống thực tại. Hãy chủ động thay đổi, điều chỉnh lại cách sống. Công nghệ là con dao hay lưỡi. Nếu biết cách sử dụng đó sẽ là công cụ vô cùng hiệu quả nhưng chỉ cần nhìn nhận sai nó sẽ là con dao giết chết tâm hồn bạn.

(Sưu tầm)

- Học xong bài này, các em cần nắm:

+ Nắm được khái niệm, yêu cầu cách viết bài văn trình bày ý kiến về hiện tượng đời sống.

+ Rèn luyện và nâng cao kĩ năng viết bài văn hay và sáng tạo nhất.

Bài học Viết bài văn trình bày ý kiến về hiện tượng đời sống dưới đây nhằm giúp các em rèn luyện và nâng cao kĩ năng viết bài văn nêu lên ý kiến của bản thân về một hiện tượng trong đời sống mà em quan tâm. Các em có thể tham khảo thêm bài soạn tại đây:

• Bài soạn chi tiết Viết bài văn trình bày ý kiến về hiện tượng đời sống

• Bài soạn tóm tắt Viết bài văn trình bày ý kiến về hiện tượng đời sống

Các em học sinh thân mến khi gặp những vấn đề khó khăn trong việc tìm hiểu bài học này, các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.