Ở thế kỉ XVIII nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài liên tiếp nổ ra, các cuộc khởi nghĩa đó đã có những tác động như thế nào đến tình hình Đại Việt? Hãy cùng HOC247 tham khảo nội dung Bài 7: Khởi nghĩa nông dân ở Đàng Ngoài thế kỉ XVIII trong chương trình SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức để tìm hiểu. Nội dung chi tiết tham khảo nội dung dưới đây!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Bối cảnh lịch sử
- Vào giữa thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Ngoài lâm vào khủng hoảng sâu sắc. Vua Lê không có thực quyền. Phủ chúa giữ mọi quyền hành, quanh năm tổ chức hội hè, yến tiệc, phung phí tiền của. Quan lại, binh lính hoành hành, đục khoét nhân dân.
- Ruộng đất của nông dân bị địa chủ, quan lại lấn chiếm. Tình trạng hạn hán, lụt lội,... dẫn đến nạn mất mùa liên tiếp xảy ra.
- Cuộc sống khó khăn về mọi mặt đã thúc đẩy nông dân Đàng Ngoài vùng lên khởi nghĩa chống lại chính quyền phong kiến.
- Những dẫn chứng về cuộc khủng hoảng trầm trọng của xã hội Đàng Ngoài:
+ Tình cảnh khổ sở của người dân Đàng Ngoài do phải tham gia tu sửa, xây dựng rất nhiều công trình phục vụ nhu cầu của các chúa Trịnh; do sự hoành hành, nhũng nhiễu của đám hoạn quan đông đúc trong phủ chúa.
+ Gánh nặng thuế khoá mà người dân phải gánh chịu khiến cho sản xuất đình đốn, không phát triển được. Cùng với đó là tình trạng giá cả đắt đỏ, đời sống người dân đói khổ, phải phiêu tán, đi ăn xin khắp nơi.
Hình 1. Khởi nghĩa của nông dan ở Đàng Ngoài liên tiếp nổ ra
1.2. Một số cuộc khởi nghĩa lớn của phong trào nông dân Đàng Ngoài
- Phong trào nông dân Đàng Ngoài bùng lên trên một phạm vi rộng khắp các trấn đồng bằng và vùng Thanh – Nghệ.
- Các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu kéo dài 10 năm, khởi nghĩa Hoàng Công Chất kéo dài 30 năm, khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương kéo dài 11 năm.
Hình 3. Lược đồ một số cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào nông dân Đàng Ngoài thế kỉ XVIII
- Lược đồ một số cuộc khởi nghĩa lớn trong phong trào nông dân Đàng Ngoài thế kỉ XVIII thể hiện địa bàn diễn ra, quy mô các cuộc khởi nghĩa và tên của các thủ lĩnh.
+ Cuộc khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu diễn ra 10 năm, được nhân dân ủng hộ đông đảo, uy hiếp được kinh thành Thăng Long.
+ Cuộc khởi nghĩa Hoàng Công Chất kéo dài 30 năm và không chỉ chống lại chính quyền phong kiến mà còn có công đánh giặc Phẻ (từ Thượng Lào tràn vào xâm lược) bảo vệ vùng biên giới Tây Bắc, giúp nhân dân ổn định cuộc sống.
Hình 4. Di tích Thành Bản Phủ (Điện Biên) nơi có đến thờ Hoàng Công Chất
+ Cuộc khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương kéo dài 11 năm và mở rộng hoạt động trên một phạm vi lớn.
1.3. Kết quả, ý nghĩa lịch sử và tác động của phong trào nông dân ở Đàng Ngoài thế kỉ XVIII
- Kết quả: Phong trào nông dân ở Đàng Ngoài kéo dài hàng chục năm nhưng cuối cùng đều thất bại.
- Ý nghĩa, tác động:
+ Thể hiện ý chí đấu tranh chống áp bức, bất công; buộc chúa Trịnh phải thực hiện một số chính sách như: khuyến khích khai hoang, đưa nông dân lưu tán về quê làm ăn, ...
+ Giáng đòn đả kích mạnh mẽ, đẩy chính quyền Lê – Trịnh lún sâu vào cuộc khủng hoảng toàn diện, chuẩn bị mảnh đất thuận lợi cho phong trào Tây Sơn phát triển mạnh mẽ ra Đàng Ngoài vào cuối thế kỉ XVIII.
Bài tập minh họa
Bài 1: Trình bày một số nét chính về bối cảnh lịch sử dẫn đến phong trào nông dân Đàng Ngoài?
Hướng dẫn giải
- Giữa thế kỉ XVIII, chính quyền phong kiến Đàng Ngoài lâm vào khủng hoảng:
+ Vua Lê bạc nhược, chúa Trịnh chỉ lo hưởng thụ, tận thu thuế, bóc lột nhân dân.
+ Sản xuất nông nghiệp đình đốn, hạn hán, mất mùa liên tiếp xảy ra; thủ công nghiệp ngày càng sa sút, các đô thị suy tàn.
+ Đời sống nhân dân cơ cực.
=> Cuộc sống khó khăn về mọi mặt đã thúc đẩy nông dân Đàng Ngoài vùng lên khởi nghĩa chống lại chính quyền phong kiến.
Bài 2: Nêu kết quả, ý nghĩa và tác động của phong trào nông dân Đàng Ngoài đối với xã hội Đại Việt thế kỉ XVIII?
Hướng dẫn giải
- Kết quả: các cuộc khởi nghĩa diễn ra sôi nổi, quyết liệt nhưng cuối cùng đều thất bại, nhiều thủ lĩnh bị bắt, bị xử tử.
- Ý nghĩa:
+ Thể hiện ý chí đấu tranh chống áp bức, bất công của nhân dân;
+ Buộc chúa Trịnh phải thực hiện một số chính sách như: khuyến khích khai hoang, đưa nông dân lưu tán về quê làm ăn,....
- Tác động:
+ Đẩy chính quyền Lê - Trịnh lún sâu vào cuộc khủng hoảng sâu sắc, toàn diện;
+ Chuẩn bị "mảnh đất" thuận lợi cho phong trào Tây Sơn phát triển mạnh mẽ ra Đàng Ngoài vào cuối thế kỉ XVIII.
Luyện tập Bài 7 Lịch sử và Địa lí 8 KNTT
Học xong bài này các em cần biết:
- Nêu được một số nét chính (bối cảnh lịch sử, diễn biến, kết quả và ý nghĩa) của phong trào nông dân ở Đàng Ngoài thế kỉ XVIII.
- Nêu được tác động của phong trào nông dân ở Đàng Ngoài đối với xã hội Đại Việt thế kỉ XVIII.
3.1. Trắc nghiệm Bài 7 Lịch sử và Địa lí 8 KNTT
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức Chương 3 Bài 7 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
Câu 1:
Nội dung nào dưới đây không phản ánh đúng tình hình Đàng Ngoài của Đại Việt ở giữa thế kỉ XVIII?
- A. Đời sống nhân dân cơ cực
- B. Kinh tế sa sút nghiêm trọng
- C. Vua, quan ăn chơi, hưởng lạc
- D. Xã hội ổn định, nhân dân ấm no
-
Câu 2:
Cuộc khởi nghĩa của Hoàng Công Chất (1739 - 1769) diễn ra chủ yếu tại khu vực nào của Đàng Ngoài?
- A. Đông Bắc
- B. Bắc Trung Bộ
- C. Đồng bằng Bắc Bộ
- D. Tây Bắc
-
- A. 1769
- B. 1751
- C. 1741
- D. 1739.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 7 Lịch sử và Địa lí 8 KNTT
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức Chương 3 Bài 7 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 30 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức - KNTT
Giải Câu hỏi trang 31 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức - KNTT
Giải Câu hỏi mục 2 trang 33 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức - KNTT
Giải Câu hỏi mục 3 trang 33 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức - KNTT
Luyện tập trang 33 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức - KNTT
Vận dụng trang 33 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Kết nối tri thức - KNTT
Hỏi đáp Bài 7 Lịch sử và Địa lí 8 KNTT
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
