Trong một ao tự nhiên (hoặc một ruộng lúa, một khu rừng,...) thường có những quần thể sinh vật nào? Tập hợp các quần thể sinh vật sống trong đó gọi là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu bài học dưới đây Bài 40: Quần xã sinh vật trong chương trình Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều. Mời các em cùng tham khảo!
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Khái niệm quần xã sinh vật
- Quần xã sinh vật là tập hợp các quần thể sinh vật khác nhau sống trong một không gian và thời gian nhất định, có mối quan hệ gắn bó với nhau và có cấu trúc ổn định.
1.2. Một số đặc trưng cơ bản của quần xã
1.2.1. Độ đa dạng trong quần xã
Hình 40.1. Quần xã sinh vật vùng sa mạc (a) và quần xã rùng rụng lá theo mùa (b)
Độ đa dạng thể hiện qua số lượng loài và số lượng cá thể mỗi loài trong quần xã.
1.2.2. Thành phần các loài trong quần xã
- Thành phần các loài trong quần xã:
+ Mỗi loài có số lượng cá thể khác nhau và giữ vai trò nhất định.
+ Có loài ưu thế, loài đặc trưng
+ Loài ưu thế là loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã, ảnh hưởng quyết định tới các nhân tố sinh thái của mỗi trường do có số lượng có thể nhiều và sinh khối lớn. Ví dụ, trong quần xã vùng ở Vườn quốc gia Ba Vì, một số loài cây gỗ là loài ưa thể như sản xanh, thành ngạnh,
+ Loài đặc trưng là loài chỉ có ở một quần xã hoặc có số cá thể nhiều hơn hầu các loài khác trong quần xã.
Hình 40.2. Voọc cát bà ở đảo Cát Bà (a) và cây tràm ở rừng U Minh (b)
1.3. Một số biện phápbảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã
- Bảo vệ đa dạng sinh họctrong quần xã là bảo vệ sự đa dạng loài và miền trường sống của chúng.
- Các biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã bao gồm: tuyên truyền ý thức bảo vệ, xây dựng khu bảo tồn, bảo vệ rừng, nghiêm cấm khai thác, săn bắt, buôn bán trái phép các loài sinh vật hoang dã có nguy cơ bị tuyệt chủng.
|
- Quần xã sinh vật là một tập hợp các quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian và thời gian nhất định, có mối quan hệ gắn bó với nhau. - Độ đa dạng của quần xã được thể hiện qua sự phong phú về số lượng loài và số lượng cá thể của mỗi loài trong quần xã. - Loài ưu thế là loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã, ảnh hưởng quyết định tới các nhân tố sinh thái của môi trường do có số lượng cá thể và sinh khối lớn. Loài đặc trưng là loài chỉ có ở một quần xã hoặc có số lượng cá thể nhiều hơn hẳn các loài khác trong quần xã. - Một số biện pháp bảo vệ đa dang sinh học trong quần xã như: tuyên truyền về ý thức bảo vệ đa dạng sinh học; xây dựng các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia; bảo vệ rừng, nghiêm cấm khai thác, săn bắt, buôn bán trái pháp luật các loài sinh vật hoang dã có nguy cơ bị tuyệt chủng. |
Bài tập minh họa
Ví dụ 1: Độ đa dạng của quần xã sinh vật được thể hiện ở
A. mật độ của các nhóm cá thể trong quần xã.
B. mức độ phong phú về số lượng loài trong quần xã.
C. sự khác nhau về lứa tuổi của các cá thể trong quần xã.
D. biến động về mật độ cá thể trong quần xã.
Hướng dẫn giải
Độ đa dạng của quần xã sinh vật được thể hiện ở mức độ phong phú về số lượng loài trong quần xã. Một quần xã có độ đa dạng cao có nhiều loài khác nhau trong khi một quần xã có độ đa dạng thấp có ít loài hơn.
Đáp án B
Ví dụ 2: Điểm giống nhau giữa quần thể sinh vật và quần xã sinh vật là
A. tập hợp nhiều quần thể sinh vật.
B. tập hợp nhiều cá thể sinh vật.
C. gồm các sinh vật trong cùng một loài.
D. gồm các sinh vật khác loài.
Hướng dẫn giải
Điểm giống nhau giữa quần thể sinh vật và quần xã sinh vật là tập hợp nhiều cá thể sinh vật nhưng giữa quần thể sinh vật và quần xã sinh vật vẫn có một số điểm khác biệt cơ bản.
Đáp án B
Luyện tập Bài 40 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Học xong bài này các em cần biết:
- Phát biểu được khái niệm quần xã sinh vật.
- Nêu được một số đặc điểm cơ bản của quần xã (đặc điểm về độ đa dạng: số lượng loài và số cá thể của mỗi loài; đặc điểm về thành phần loài: loài ưu thế, loài đặc trưng). Lấy được ví dụ minh hoạ.
- Nêu được một số biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học trong quần xã.
3.1. Trắc nghiệm Bài 40 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm KHTN 8 Cánh diều Bài 40 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK Bài 40 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập KHTN 8 Cánh diều Bài 40 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Mở đầu trang 186 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 1 trang 186 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 2 trang 186 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Luyện tập trang 187 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Giải Câu hỏi 3 trang 187 SGK Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều – CD
Hỏi đáp Bài 40 Khoa học tự nhiên 8 Cánh diều
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
