Nội dung bài học bên dưới đây giúp ta ôn lại những kiến thức cơ bản về virus và vi khuẩn thiết yếu trong cuộc sống. Ôn tập và vận dụng kiến thức để giải một số bài tập liên quan.
Để chuẩn bị tốt cho phần này, mời các em cùng nhau tìm hiểu nội dung của Bài 16: Virus và vi khuẩn
Tóm tắt lý thuyết
1.1. Virus
1.1.1. Hình dạng và cấu tạo đơn giản của virus
- Kích thước virus rất nhỏ, mắt thường không thấy được.
- Hình dạng khác nhau: hình que, hình đa diện, hình cầu,…
- Virus chưa có cấu tạo tế bào, chưa được coi là một sinh vật hoàn chỉnh, cấu tạo gồm:
+ Chất di truyền.
+ Lớp vỏ prôtêin bao bọc bên ngoài.
1.1.2. Một số bệnh do virus gây nên ở người và sinh vật
- Virus có khả năng sinh sản và lan truyền nhanh từ tế bào này sang tế bào khác gây bệnh cho thực vật, động vật và người.
- Khoảng 1000 bệnh do virus gây ra ở thực vật được hát hiện là nguyên nhân gây tổn thất nông nghiệp.
1.2. Vi khuẩn
1.2.1. Hình dạng, cấu tạo của vi khuẩn
- Vi khuẩn là sinh vật đơn bào, kích thước 0,5-10 micrômét (µm).
- Hình dạng đa dạng: Hình cầu, hình xoắn, hình que, hình dấu phẩy,…
- Môi trường sống: Không khí, đất, nước, cơ thể sinh vật.
1.2.2. Vai trò của vi khuẩn
- Dùng để chế biến các thực phẩm lên men như dưa chua, nước tương, sữa chua, phô mai,…
- Làm phân bón vi sinh trong nông nghiệp.
1.2.3. Tác hại của vi khuẩn
- Làm hỏng thức ăn.
- Gây nhiều bệnh cho con người (uốn ván, sốt thương hàn, bệnh lao,…) và ở thực vật (bạc lá, làm héo cây,…).
1.3. Phòng bệnh do virus và vi khuẩn gây nên
1.3.1. Phòng bệnh
- Bảo vệ môi trường sống sạch sẽ.
- Tập thể dục nâng cao sức khỏe.
- Ăn uống đủ chất dinh dưỡng.
- Thực hiện các biện pháp phòng tránh lây lan bệnh cho cộng đồng.
1.3.2. Sử dụng vaccine ngăn ngừa các bệnh do virus và vi khuẩn gây nên
Tiêm vaccine là biện pháp phòng các bệnh do virus và vi khuẩn gây nên như bệnh sở, quai bị, viêm gan B, uốn ván,…
- Một số bệnh chưa có vaccine và phương pháp điều trị: AIDS, SARS, sốt Ebola,…
1.3.3. Sử dụng thuốc kháng sinh chống lại vi khuẩn gây bệnh
- Kháng sinh được chiết xuất từ các vi khuẩn hoặc nấm có khả năng tiêu diệt hoặc kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn.
Bài tập minh họa
Câu 1:
a) Kể một số biện pháp phòng chống bệnh do virut và vi khuẩn gây nên.
b) Kể tên một số bệnh có thể được phòng bệnh bằng việc tiêm vaccine.
c) Em đã được tiêm những loại vaccine nào?
Hướng dẫn giải
a) Bảo vệ môi trường, ăn uống đủ chất dinh dưỡng,,,
b) Lao, viêm gan B, sởi, quai bị, ho gà…
c) Lao, viêm gan B, viêm não nhật bản…
Câu 2: Kể một số cách bảo quản thức ăn tránh bị hư hỏng do vi khuẩn trong gia đình em.
Hướng dẫn giải
Một số cách bảo quản thức ăn tránh bị hư hỏng:
- Không nên để thức ăn ngoài nhiệt độ phòng quá 2h.
- Giữ nhiệt độ tủ lạnh dưới 4 độ C, tủ đông là dưới 0 độ C.
- Sử dụng thức ăn càng sớm càng tốt, tùy loại thức ăn phải đóng gói, bảo quản hợp lí (đồ tươi sống cần bảo quản đông lạnh, đồ khô cần bảo quản nới khô ráo, tránh ẩm).
- Cảnh giác với thực phẩm có dấu hiệu hư hỏng và dễ hư hỏng. Nếu bạn cảm thấy nghi ngờ thì nên vứt bỏ thức ăn thừa ngay. Vi khuẩn vẫn có thể phát triển ngay trong tủ lạnh, khiến thức ăn không còn ngon và gây hại cho sức khỏe.
- Bảo quản thức ăn thừa tránh xa các thực phẩm sống, thịt gia cần, hải sản.
- Chế biến thức ăn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Luyện tập
Sau bài học này, học sinh sẽ nắm được:
- Học sinh mô tả được hình dạng, cấu tạo đơn giản của vi khuẩn, virut.
- Học sinh phân biệt được virut và vi khuẩn.
- Học sinh nêu được sự đa dạng về hình thái của vi khuẩn.
- Học sinh nêu được một số bệnh do vi khuẩn, bệnh do virut gây nên và cách phòng chống bệnh do virut và vi khuẩn.
- Học sinh vận dụng kiến thức về virut, vi khuẩn để giải thích một số hiện tượng trong thực tế.
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Khoa học tự nhiên 6 Cánh diều Chủ đề 8 Bài 16 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
- A. Con đường xâm nhập thích hợp
- B. Đủ độc lực
- C. Số lượng nhiễm đủ lớn
- D. Tất cả các phương án đưa ra
-
- A. Giai đoạn hấp phụ
- B. Giai đoạn xâm nhập
- C. Giai đoạn tổng hợp
- D. Giai đoạn phóng thích
-
- A. Tổng hợp axit nucleic cho virut
- B. Tổng hợp protein cho virut
- C. Giải phóng bộ gen của virut vào tế bào chủ
- D. Lắp axit nucleic vào protein để tạo virut
Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!
3.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Khoa học tự nhiên 6 Cánh diều Chủ đề 8 Bài 16 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Trả lời Mở đầu trang 92 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi mục 1 trang 92 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi mục 1 trang 94 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 mục 2 trang 94 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 2 mục 2 trang 94 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập trang 95 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 1 mục 2 trang 96 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Luyện tập mục 2 trang 96 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng 2 mục 2 trang 96 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi mục 3 trang 97 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng trang 97 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Câu hỏi 1 mục 3 trang 98 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Trả lời Vận dụng mục 3 trang 98 SGK KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.1 trang 42 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.2 trang 42 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.3 trang 42 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.4 trang 42 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.5 trang 42 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.6 trang 43 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.7 trang 43 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.8 trang 43 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.9 trang 43 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.10 trang 43 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.11 trang 44 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.12 trang 44 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.13 trang 44 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Giải bài 16.14 trang 44 SBT KHTN 6 Cánh diều - CD
Hỏi đáp Bài 16 Khoa học tự nhiên 6
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Khoa học tự nhiên HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
