Đóng vai Lang Liêu kể lại chuỵên đem bánh chưng, bánh giầy cúng Tiên Vương

Từ ngày thay Tiên đế trị vì, đến nay đã được mười năm, vậy mà ta vẫn nhớ như in cái ngày mà phụ hoàng sửa lễ cúng Tiên vương rồi cũng là để chọn một người con trai vừa ý nối nghiệp đế vương.

Năm ấy, phụ hoàng yếu lắm. Nhưng người còn băn khoăn vì không biết nên truyền ngôi báu cho ai. Một hôm, người gọi các Lạc tướng, Lạc hầu và hai mươi con trai đến rồi phán rằng:

–    Năm nay, nhân ngày giỗ Tiên vương, ai làm vừa ý ta, ta sẽ truyền ngôi cho, không cứ phải là con trưởng.

Nghe xong lời phán của cha, ngay hôm đó, các huynh đệ của ta đã sai người đi khắp nơi tìm sơn hào hải vị hòng làm cỗ ngon để cúng Tiên vương và cũng là để đẹp lòng chúa thượng. Riêng ta, ta buồn lắm! Từ khi còn nhỏ, mẹ ta đã bị phụ hoàng hắt hủi. Lớn lên lấy vợ rồi ra ở riêng, ta cũng chỉ biết có cày cuốc, cấy trồng. Trong nhà chỉ có khoai lúa mà thôi.

Từ hôm đó, hôm nào ta cũng ngồi đên khuya để suy ngẫm nhưng vẫn chưa biết làm gì. Đêm ây vì mệt quá, ta bỗng thiếp đi ngay trước thềm nhà. Mơ mơ màng màng, ta như lạc đến một cõi xa xăm vô định, bỗng:

–    Con có phải là Lang Liêu không? Một cụ già tóc bạc phơ bước tới.

–    Dạ.

–    Con đang boăn khoăn vì không biết làm gì để cúng lễ Tiên vương đúng không?

–    Vâng ạ!

–     Trong trời đất không gì quý bằng lúa gạo, bởi nó do chính tay ta làm ra và nuôi sống tất cả mọi người. Con hãy lấy ngay lúa gạo làm bánh mà lễ Tiên vương.

Ngày lễ, vua cha đi hết một lượt ngắm các thứ sơn hào hải vị, rồi phụ hoàng đứng rất lâu bên mâm bánh của ta. Vua bèn sai người bưng hai mâm bánh lễ Tiên vương. Lễ xong, vua cha bèn hỏi:

–    Tại sao con lại chọn làm hai mâm bánh này để lễ Tiên vương mà không chọn sơn hào hải vị?

Ta bèn đem giấc mộng kể cho vua cha và cả triều thần cùng nghe. Ta còn tiếp rằng:

–    Con làm hai thứ bánh; chiếc bánh tròn tượng trưng cho trời, chiếc bánh vuông tượng trưng cho đất theo quan niệm của dân gian. Các thứ đậu xanh, thịt mỡ, lá dong là tượng trưng cho cả cây muông thú. Nhưng thưa vua cha, con còn chưa biết đặt tên cho hai thứ bánh là gì.

–    Khá khen cho Lang Liêu đã hiểu được quy luật của đất trời. Thứ bánh tròn nên gọi là bánh giầy, bánh vuông là bánh chưng. Một vị vua tốt là người biết lo cho muôn dân. Mong cho dân âm êm no đủ. Nay Lang Liêu đã dâng lễ vật hợp ý ta. Vị vua biết thương yêu dân, đất nước chắc chắn sẽ phồn thịnh, an bình. Trước linh vị Tiên vương và bá quan văn võ trong triều, ta quyết định, Lang Liêu sẽ nối ngôi ta.

Cả triều thần ai nấy hết sức vui mừng. Còn ta, ta ghi nhớ mãi lời dạy của vua cha về sự khoan hòa, nhân ái

Ta tên là Liêu. Là con trai nhà vua nhưng ta không giống các anh em khác, quanh năm thức khuya dậy sớm trồng ngô khoai, cấy lúa. Trong nhà ta chỉ ngô lúa là nhiều.

Một hôm, vua cha gọi chúng ta lại, phán rằng:

-   Cha biết mình gần đất xa trời. Cha muốn truyền ngôi cho một người trong số các con. Các con hãy làm cỗ để cúng lễ tổ tiên. Ai làm được món ăn quý vừa ý ta thì sẽ được chọn.

Nghe vua cha phán truyền như thế, các hoàng tử anh em của ta thi nhau cho người đi khắp nơi tìm kiếm thức ăn quý, nào là sơn hào hải vị, nem công, chả phượng để mong được làm vua. Ta không có điều kiện làm việc ấy mà cũng không muốn thế vì ta nghĩ món ăn đáng cúng Tiên vương phải do tay mình làm ra. Ta băn khoăn, lo lắng bao ngày. Ta nhiều lúa gạo, đậu đỗ, ngô khoai, nhưng những thức đó thì tầm thường quá, biết làm thế nào? Một đêm, ta mơ thấy thần tiên mách bảo: "Hãy lấy gạo làm bánh mà tế lễ". Càng ngẫm ta thấy lời thần thật đúng, các thứ của ngon vật lạ kia ăn mãi rồi cũng chán, còn lúa gạo thì dùng được mãi. Ta bèn chọn lấy thứ gạo nếp trắng ngon nhất, ngâm kĩ, làm bánh hình vuông gói trong lá dong. Nhân bánh bằng thịt lợn, đậu xanh. Ta lại làm thêm một thứ bánh hình tròn bằng cách giã mịn cơm nếp đã đồ thật dẻo. Những thứ bánh ấy thật thơm ngon, ta sung sướng dâng cúng Tiên vương.

Ngày lễ Tiên vương, các anh em ta dâng lên bao nhiêu của ngon vật lạ nhưng vua cha chỉ lướt qua. Đến mâm cúng của ta, Người dừng lại rất lâu. Ta bày những lời thần mách bảo. Sau khi cùng triều thần ăn thử, Người rất vừa lòng và phán rằng, bánh hình vuông tượng trưng cho đất, có cây cỏ muông thú, đặt tên là bánh chưng, bánh hình tròn tượng trưng cho trời, đặt tên là bánh giầy.

Vua cha trang trọng tuyên bố la được giải nhất và được truyền ngôi. Ta vô cùng sung sướng và cảm động. Từ đó, ta luôn chăm lo cho việc trồng cấy, chăn nuôi của nhân dân để nhà nhà đều được no ấm.