Trưởng giả học làm sang - Mô-li-e - Ngữ văn 8 Tập 1 Kết Nối Tri Thức

1.1.1. Tác giả Mô-li-e

a. Tiểu sử:

- Mô-li-e (1622 - 1673) tên khai sinh là Jean-Baptiste Poquelin.

- Mô-li-e sinh ở Paris, gia đình làm thợ của triều đình rất lâu đời. Lên 10 tuổi, Mô-li-e mồ côi mẹ. Molière học ở Jesuit Clermont College (nay là Lycée Louis-le-Grand), là nơi học sinh phần nhiều học bằng tiếng Latin.

- Poquelin thông thạo tiếng Latinh và đã dịch tác phẩm "Về bản chất sự vật" của thi hào Lucretius sang tiếng Pháp (bản dịch bị thất lạc).

- Vào năm 1639, ông học xong Jesuit Clermont College, năm 1639 – 1640 học luật tại Đại học Orlean.

- Vào năm 1643, ông thành lập đoàn kịch Illustre Théâtre và lấy nghệ danh Molière từ đây. Sau một số thất bại do mắc nợ nhiều, đoàn kịch phải giải thể, Molière bị bỏ vào tù.

Nhà văn Pháp Mô-li-e (1622 - 1673)

b. Sự nghiệp sáng tác:

- Ông được biết đến với vai trò là nhà thơ, nhà viết kịch, người sáng tạo ra thể loại kịch cổ điển và ông là một bậc thầy của kịch nghệ châu Âu.

- Năm 1655, ông viết vở kịch thơ đầu tiên là “Gàn dở”.

- Đến năm 1672 - 1673 ông viết vở kịch cuối cùng là “Bệnh giả tưởng”.

1.1.2. Tác phẩm

a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

Đoạn trích "Trưởng giả học làm sang" trích trong vở kịch 5 hồi Trưởng giả học làm sang và là lớp kịch kết thúc hồi II.

b. Thể loại:

- Trưởng giả học làm sang thuộc thể loại hài kịch.

- Hài kịch theo nghĩa phổ biến, là một thể loại hư cấu đề cập đến bất kỳ diễn ngôn hoặc tác phẩm nào thường nhằm mục đích hài hước hoặc gây cười bằng cách gây cười.

c. Bố cục văn bản:

- Phần 1: Lớp V - hồi hai: Ông Giuốc-đanh và những tên thợ may.

- Phần 2: Lớp I, II - hồi ba: Ông Giuốc-đanh và những tên hầu.

d. Tóm tắt tác phẩm:

Lão Giuốc – Đanh là một tên cục mịch, quê kệch, khuôn mặt xấu xí, tính cách ngờ nghệch, dốt nát… Nhà lão nhờ buôn dạ nên trở nên giàu có. Chính vì vậy, lão muốn học đòi làm sang, muốn trở thành quý tộc nên đã bị không ít kẻ lợi dụng. Để có thể viết thư tình gửi cho một bà địa quý tộc mà lão phải lòng, lão đã mời rất nhiều thầy triết để học tiếng La – tinh, học lô –gic, luận lý, cả cách viết chính tả, cách phát âm… Sau đó, lão Giuốc – đanh muốn may cho mình một bộ lễ phục đẹp nhất triều đình. Và tên phó may cùng với bốn thợ phụ đã kéo đến để mặc thử lễ phục cho lão. Chúng biết được sự “ham” sang của lão nên đã không tiếc lời tâng bốc nào là “ông lớn”, “cụ lớn” rồi đến “đức ông” khiến lão vô cùng vui sướng. Sự ngờ nghệch đó đã khiến lão phải bị mất đi bao nhiêu tiền cho bọn nịnh hót, săn đón mình.

1.1.1. Ông Giuốc-đanh và phó may

* Tại phòng khách nhà ông Giuốc-đanh, bác phó may mang bộ lễ phục đến:

- Có 4 nhân vật: ông Giuốc-đanh, bác phó may, tay thợ phụ, gia nhân của giuốc đanh.

- Đối thoại chính: ông Giuốc-đanh và phó may.

- Nội dung đối thoại: Chuyện xoay bộ trang phục mới của ông Giuốc - đanh (bộ lễ phục, đôi bít tất, giày, bộ tóc giả và lông đính mũ…), chủ yếu là bộ lễ phục.

Chi tiết Ông Giuốc-đanh mặc lễ phục

* Chi tiết chiếc áo ngược hoa

- Có thể do sơ xuất cũng có thể là cố tình mà phó may đã may chiếc áo hoa ngược khiến Giuốc - đanh thành trò cười.

- Ông Giuốc-đanh chưa phải mất hết tỉnh táo, vẫn nhận ra chiếc áo ngược hoa.

- Phó may vụng chèo khéo chống bịa ra lí lẽ thuyết phục khiến ông Giuốc-đanh hài lòng.

- Giuốc đanh phát hiện phó may ăn bớt vải. Phó may lảng sang chuyện khác → nhắc Giuốc đanh mặc thử áo, đánh vào tâm lí.

→ Đoạn kịch có kịch tính cao Phó may đang ở thế bị động sang chủ động, tiếp đến ông Giuốc đanh phát hiện ra phó may ăn bớt vải chuyển sang chủ động.

- Phó may chống trả yếu ớt. Nhưng ông ta đã đảo ngược tình huống bằng một nước cờ cao tay đánh vào tâm lí trưởng giả học làm sang của ông Giuốc- đanh.

=> Nhận xét: Ông Giuốc đanh dốt nát dễ bị mắc lừa mà vẫn tưởng mình “sang”.

1.2.2. Ông Giuốc-đanh và tốp thợ phụ

- Tác giả chuyển cảnh hết sức tự nhiên và khéo léo bằng việc ông Giuốc-đanh mặc lễ phục xong là được tốp thợ phụ tôn xưng → khiến ông ta tưởng mặc lễ phục vào là thành quý phái.

- Chúng nắm được điểm yếu để nịnh hót, tâng bốc → moi tiền.

- Phép tăng tiến trong lời tâng bốc.

→ Sự học đòi làm sang càng ngày càng mãnh liệt (sẵn sàng cho hết tiền để được sang hão).

=> Nhận xét: Ông Giuốc- đanh, thích học đòi, mua danh hão mâu thuẫn với sự dốt nát, bị người khác lợi dụng, kiếm chác. => Cười hình ảnh Giuốc-đanh mặc lễ phục thật hài trên sân khấu.

1.2.3. Ông Giuốc-đanh, Ni-côn và những tên hầu

- Lời thoại của Ni-côn: Hí, hí, hí, hí! Hí, hí, hí, hí, hí! Hi, hi, hi... Trông ông ăn mặc đến hay.

=> Nhận xét: Lời thoại của Ni-côn chủ yếu là tiếng cười bởi vì: Lão Giuốc-đanh trọc phú dốt nát chỉ vì thói học đòi làm sang mà bị bác phó may và chú thợ phụ lợi dụng để kiếm chác. Lão đã khiến Ni- côn bật cười khi thấy lão tin rằng phải mặc áo ngược hoa thì mới là quý phái và cứ moi mãi tiền ra thưởng cho tay thợ phụ để mua lấy mấy cái tên gọi hão huyền.

- Lời đề nghị của Ni-côn: Thôi, thưa ông, thà là ông cứ đánh con đi nhưng để cho con được cười bằng thích, còn hơn. Hí, hí, hí, hí, hí!

=> Nhận xét: Trong mắt những tên hầu, ông Giuốc-đanh chẳng khác nào một chú hề, kệch cỡm, lố bịch. Ông Giuốc-đanh ngu dốt chẳng biết gì, bị lừa mị, lợi dụng để những tên thợ may, phó may để kiếm chác.

1.3.1. Về nội dung

Văn bản khắc họa tính cách lố lăng của một tên trưởng giả đã dốt nát còn đòi học làm sang, tạo nên tiếng cười cho độc giả.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Sử dụng lời thoại sinh động, chân thực và phù hợp

- Nghệ thuật tăng cấp khiến cho lớp kịch càng ngày càng hấp dẫn.

- Tính cách nhân vật được khắc họa thành công, rõ nét.

Viết đoạn văn (khoảng 7 - 9 câu) trình bày suy nghĩ của em về chi tiết phó may may áo ngược hoa trong đoạn trích Trưởng giả học làm sang - Mô-li-e.

Lời giải chi tiết:

Chi tiết phó may may áo ngược hoa trong đoạn trích trên là đoạn có kịch tính cao. Bác phó may đang ở thế bị động (bị Giuốc- đanh phát hiện là may ngược hoa), đột ngột chuyển sang thế chủ động, tấn công đối phương bằng hai đề nghị liên tiếp: Nếu ngài muốn thì tôi sẽ xin may hoa xuôi lại thôi mà và Xin ngài cứ việc bảo. Thế là Giuốc-đanh sợ, cứ lùi mãi. Lão ta sợ là phải vì nếu bác phó nổi cơn tự ái may hoa lại cho đúng hướng thì còn gì là quý tộc nữa? Cho nên lão vội hỏi bác phó may rằng liệu bộ lễ phục lão mặc có vừa vặn không. Điều đáng buồn cười thứ nhất là lễ phục của giai cấp quý tộc châu Âu trước kia thường được may bằng loại vải tốt, đắt tiền, màu đen. Còn bác phó lại may lễ phục cho Giuốc-đanh bằng vải hoa, thứ vải chỉ để dùng may váy áo cho phụ nữ hoặc trẻ con. Điều đáng buồn cười thứ hai là vải hoa thì đương nhiên phải may bông hoa hướng lên trên, nhưng bác phó chẳng biết là do vụng hay do cố tình biến Giuốc-đanh thành trò cười cho thiên hạ nên đã may hoa chúc xuống phía dưới. Giuốc-đanh phát hiện ra điều đó nhưng chỉ cần bác phó may bịa ra chuyện những người quý phải đều mặc như thế này cả là lão chấp nhận ngay. Sau đó, Giuốc-đanh tiếp tục phát hiện ra bác phó may ăn bớt vải của mình khi may bộ lễ phục trước nên lấy lại thế chủ động và trách bác ta. Bác phó may chống đỡ khéo léo: Chẳng là thứ hàng đẹp quá nên tôi đã gạn lại một áo để mặc và gỡ thế bí bằng cách hỏi Giuốc-đanh có muốn mặc thử bộ lễ phục mới không. Bác phó may tinh quái láu lỉnh đã đánh trúng tâm lí Giuốc-đanh đang nôn nóng muốn thành “quý tộc”để phớt lờ chuyện ăn bớt vải của mình.

Học xong bài Trưởng giả học làm sang - Mô-li-e, các em cần nắm:

- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của hài kịch như: xung đột, hành động, nhân vật, lời thoại, thủ pháp trào phúng.

- Có ý thức tránh những việc làm kệch cầm, lố lăng; hưởng đến cách ứng xử phù hợp.

Đoạn trích "Trưởng giả học làm sang" là một trong những tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Molie, được biết đến với khả năng sử dụng ngôn ngữ hài hước và sắc sảo để phê phán xã hội. Vở kịch xoay quanh câu chuyện về lão Guốc-đanh, một người đàn ông giàu có nhưng tham vọng muốn trở thành quý tộc. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn:

• Soạn văn đầy đủ Trưởng giả học làm sang - Mô-li-e
• Soạn văn tóm tắt Trưởng giả học làm sang - Mô-li-e

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Trưởng giả học làm sang là một trong những vở hài kịch thành công nhất của Mô-li-e. Ông đã tạo nên bức tranh xã hội Pháp thế kỷ XVII vô cùng sinh động và chân thật. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: