Nhằm giúp các em cảm nhận được ý chí kiên cường, bất khuất, sức mạnh của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến, HỌC247 đã biên soạn và tổng hợp nội dung bài giảng Ta đi tới - Tố Hữu thuộc sách Kết Nối Tri Thức dưới đây. Từ đó, giúp các em hình thành niềm tự hào trước những chiến công và niềm tin vào tương lai chiến thắng của dân tộc ta. Mời các em cùng tham khảo bài giảng dưới đây:
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả Tố Hữu
a. Tiểu sử:
- Tố Hữu (1920 - 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành, quê ở tỉnh Thừa Thiên Huế, là nhà cách mạng, đồng thời là nhà thơ.
- Tố Hữu là một nhà thơ tiêu biểu của thơ cách mạng Việt Nam, đồng thời ông còn là một chính khách, một cán bộ cách mạng lão thành.
Tố Hữu (1920 - 2002)
b. Sự nghiệp sáng tác
- Hành trình Tố Hữu song song với hành trình Cách mạng; mỗi tập thơ của ông luôn gắn với một giai đoạn của Cách mạng Việt Nam. Các tập thơ tiêu biểu của ông: Từ ấy (1946), Việt Bắc (1954), Gió lộng (1961), Ra trận (1971), Máu và hoa (1977), Một tiếng đờn (1992) và Ta với ta (2000).
- Tố Hữu là nhà thơ của lí tưởng cộng sản, thơ Tố Hữu tiêu biểu cho khuynh hướng thơ trữ tình chính trị: Tố Hữu là một chiến sĩ - thi sĩ. Với ông, làm thơ trước hết là để phục vụ cho sự nghiệp cách mạng, cho lí tưởng của Đảng. Mọi sự kiện, vấn đề lớn của đời sống cách mạng, lí tưởng chính trị, những tình cảm chính trị thông qua trái tim nhạy cảm của nhà thơ đều có thể trở thành đề tài và cảm hứng nghệ thuật thực sự.
c. Đặc điểm sáng tác:
- Nội dung trữ tình chính trị trong thơ Tố Hữu thường tìm đến và gắn liền với khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn.
- Một nét đặc sắc của thơ Tố Hữu là có giọng điệu tâm tình, ngọt ngào tha thiết, kết tục truyền thống tốt đẹp của thơ ca Việt Nam qua nhiều thời đại; gắn bó với vận mệnh của đất nước, phục vụ cho cuộc đấu tranh giành độc lập và tự do của dân tộc.
1.1.2. Tác phẩm
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Bài thơ Ta đi tới (in trong tập Việt Bắc) được Tố Hữu sáng tác vào tháng 8 năm 1954 – thời điểm cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi, chuẩn bị cho công cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà.
- Bài thơ vừa ca ngợi những chiến thắng lừng lẫy của cuộc kháng chiến, vừa thể hiện những suy nghĩ sâu sắc về chặng đường sắp tới của dân tộc.
b. Thể loại:
- Ta đi tới thuộc thể loại thơ tự do.
- Thơ tự do là thơ phân dòng nhưng không có thể thức nhất định và không quy định số lượng từ trong một câu, cũng như không cần có vần liên tục.
c. Bố cục:
- Phần 1: Từ đầu đến “Ai về Hà Nội thì xuôi cùng thuyền”: Cảm nhận vẻ đẹp của đất nước qua hàng ngàn trang lịch sử của đất nước để ta thấy được đất nước ngày này đẹp đẽ thế nào.
- Phần 2: Tiếp đến “Tiếng của em thánh thót quanh làng”: Ngược dòng cảm xúc bồi hồi nhớ lại kỷ niệm về những ngày tháng chiến đấu quả cảm, oai hùng.
- Phần 3: Còn lại: Cảm xúc chứa đựng đầy suy tư của nhà thơ khẳng định lại tinh thần khiên trung, bất diệt của dân tộc ta khi đối mặt với kẻ thù hùng bạo và tấm lòng thủy chung của con em dân tộc Việt Nam chung một mái nhà.
d. Tóm tắt tác phẩm:
Bài thơ Ta Đi Tới được sáng tác vào tháng 8 năm 1954 với sự ca ngợi chiến thắng oanh liệt của quân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm không chỉ gợi những suy nghĩ về chặng đường phía trước mà còn mang tính biểu tượng cao. Tố Hữu - người thi nhân - đã sử dụng những lời thơ đơn giản, mộc mạc để diễn đạt tình cảm yêu nước và tinh thần đấu tranh giải phóng dân tộc. Những câu thơ thấm đượm tình yêu và sự hy sinh của dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến. Tác phẩm ca ngợi lòng anh dũng, quyết tâm và sự vững bền của người cách mạng trong cuộc chiến vì độc lập, tự do, thống nhất đất nước.
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.1.1. Bối cảnh bài thơ
- Không gian: rộng lớn, được tác giả nhắc nhiều qua các địa danh trên khắp mọi miền tổ quốc.
- Thời gian: ban ngày
- Thời điểm: tháng 8 năm 1954 cuộc cách mạng kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi.
=> Bài thơ Ta đi tới ca ngợi chiến thắng, vừa gợi suy nghĩ về đoạn đường sắp tới. Bài thơ chứa đựng những cảm xúc thời đại, và có tính biểu tượng cao.
1.2.2. Vẻ đẹp đất nước ngày nay
- Đất nước hiện lên trong mắt Tố Hữu với những con đường rộng mở “ung dung ta bước”. Hàng loạt những con đường cách mạng được gọi tên từ phía bắc nơi đường Bắc Sơn, Đình Cà, Thái Nguyên, Tây Bắc, Điện Biên nay đã được yên bình, xuôi theo về biển.
- Hình ảnh con đường in dấu chân người chiến sĩ nay đã “mới tinh khôi màu đất đỏ tươi”.
- Đất nước thời bom rơi đạn nổ cháy cả đồi cây nay đã thành rừng cọ, đồi chè xanh tươi bát ngát.
- Dòng sông Lô từng đẫm máu quân thù nay đã yên bình đón nắng mới, hò vang tiếng hát.
- Bến Bình Ca một thời máy bay địch oanh tạc nay trở nên hiền hòa, dào dạt.
=> Phải chăng đó chính là tiếng hát trong lòng nhà thơ, tiếng hát tự hào, tôn vinh về những anh hùng dân tộc đã gây dựng nên đất nước hòa bình.
Vẻ đẹp của những thửa ruộng bậc thang tại vùng Tây Bắc ngày nay
1.2.3. Kỉ niệm về những ngày tháng chiến đấu quả cảm, oai hùng
- Những con đường Phú Thọ, Trung Hà, Hưng Hóa, khu Ba, khu Bốn có Bốt Tây mà hễ nhắc đến ai cũng phải bàng hoàng khiếp sợ bởi những đòn tra tấn, đày đọa không nhân tính của kẻ thù nay đã “cuốn sạch rồi”.
- Xuôi thuyền theo sông Thao về thủ đô kháng chiến Hà Nội với mấy ngàn năm chiến đấu không nghỉ, “bắp chân, đầu gối vẫn săn gân” nay ngẩng đầu lên chỉ còn vẻ đẹp của đám mây nhởn nhơ bay, của màu xanh hòa bình.
=> Dân tộc ta với lòng khiên trung, bất khuất đã làm tan tác những bóng thù hắc ám, đổ bao nhiêu giọt mồ hôi nước mắt để đổi lại “Nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa!”, để cờ đỏ sao vàng bay phấp phới trên nóc dinh độc lập.
* Tố Hữu miêu tả vẻ đẹp của không gian địa lý đất nước gắn với chiều dài của lịch sử.
- Từ miền Bắc xuôi về đến Nam Bộ, Tiền Giang, Hậu Giang, Hồ Chí Minh, Đồng Tháp,...rồi đến cả những con sông từng nhuốm máu đỏ quân thù như Sông hương, Bến Hải, Cửa Tùng đều được vang danh tưởng nhớ.
- Tác giả còn gửi gắm tình yêu, tình đoàn kết giữa hai miền Nam Bắc rằng “Nước ta là của chúng ta/ Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa!”.
=> Tố Hữu nhắc nhở mỗi con người chúng ta dù có đi đâu thì chúng ta vẫn là “con một cha, nhà một nóc”. Dù có như thế nào thì dòng máu con người Việt Nam vẫn chảy trong tim, ta vẫn luôn là “dân Cụ Hồ”.
* Đất nước là một phần máu thịt trong mỗi con người
- Đất nước được hình thành từ khói lửa, đạn pháo, từ cái thời mà lớp trẻ bây giờ có mong cũng chẳng quay lại được.
- Đất nước ta hình thành từ những dấu chân của người chiến sĩ anh hùng, mà người chiến sĩ đó chẳng phải là những chiến binh mạnh mẽ, họ điều xuất phát từ “than bụi, lầy bùn”, từ những người dân nhỏ bé nhưng có sức mạnh đoàn kết to lớn của tình yêu đất nước. Họ xông pha chiến đấu, không sợ hiểm huy, cứ thế bước đi dưới ánh “mặt trời cách mạng”. Những bàn chân “Hóc Môn, Ba Tơ, Cao Lạng” vang danh lừng lẫy trên chiến trường Điện Biên, nổi tiếng khắp cả địa cầu. Những bàn chân đó đã được Tố Hữu nhấn mạnh, lý tưởng hóa như những bàn chân khổng lồ sẵn sàng dẫm đạp đầu “Lũ chúa đất xuống bùn đen vạn kiếp”.
1.2.4. Suy tư của nhà thơ
- Những cảm xúc chứa đựng đầy suy tư của nhà thơ khẳng định lại tinh thần khiên trung, bất diệt của dân tộc ta khi đối mặt với kẻ thù hùng bạo và tấm lòng thủy chung của con em dân tộc Việt Nam chung một mái nhà.
- Bằng bút pháp nghệ thuật so sánh, Tố Hữu miêu tả chặng đường giành lại gian sơn bờ cõi của dân tộc ta không một giây nào chùn bước. Ý chí của dân ta “rắn như thép, vững như đồng”, “cao như núi, dài như sông”, “Chí ta lớn như biển Đông trước mặt!”. Dân tộc ta “đi tới” với khí thế ngút trời, hùng hậu, đoàn kết “Bắc Nam liền một biển” khiến kẻ địch dù có mạnh đến đâu cũng phải kinh hãi, khiếp sợ.
- Bằng điệp từ “Lòng ta”, nhà thơ nhất mực thể hiện tấm lòng trung với nước, hiếu với dân hòa cùng tấm lòng của dân tộc. Dân ta đều chung một nước, quyết không cùng giới tuyến với kẻ thù nào, trong lòng cùng chung một người cha già vĩ đại, cùng chung một Thủ đô kháng chiến, cùng chung một “cơ đồ Việt Nam”.
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
Bài thơ Ta đi tới của Tố Hữu nói về ý chí kiên cường, bất khuất, sức mạnh của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến. Qua đó, thể hiện sự tự hào trước những chiến công và niềm tin vào tương lai chiến thắng của dân tộc ta.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Ngôn ngữ bài thơ giàu cảm xúc, sử dụng nhiều động từ mạnh.
- Sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ như điệp ngữ,…
Bài tập minh họa
Nhìn lại chặng đường cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp “ba ngàn ngày không nghỉ”, nhà thơ đã bộc lộ cảm xúc gì? Theo em, đây chỉ là cảm xúc của cá nhân nhà thơ hay còn là cảm xúc chung của cộng đồng? Vì sao?
Lời giải chi tiết:
- Nhìn lại chặng đường cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp “ba ngàn ngày không nghỉ”, nhà thơ đã bộc lộ niềm xúc động, tự hào trước sức mạnh của dân tộc ta, tinh thần quyết chiến quyết thắng của nhân dân ta. Chính sức mạnh đó, tinh thần đó đã làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.
- Đây chính là cảm xúc chung của cộng đồng bởi thời ấy, cách mạng chính là mục tiêu chung của dân tộc Việt Nam. Cái “tôi” của tác giả cất tiếng nói đại diện cho nhiều cái “tôi” khác, cũng có nghĩa cái “tôi” đã hòa vào cái “ta”. Cảm xúc cá nhân của tác giả đã hòa vào cảm xúc chung của cả cộng đồng.
Lời kết
Học xong bài Ta đi tới - Tố Hữu, các em cần:
- Nhận biết được đặc điểm của thể thơ tự do.
- Nhận biết và phân tích được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản.
- Phân tích được một số căn cứ để xác định chủ đề.
Soạn bài Ta đi tới - Tố Hữu Ngữ văn 8 tập 1 Kết Nối Tri Thức
Bài thơ Ta đi tới của Tố Hữu nói về ý chí kiên cường, bất khuất, sức mạnh của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến. Qua đó, thể hiện sự tự hào trước những chiến công và niềm tin vào tương lai chiến thắng của dân tộc ta. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn:
- Soạn bài đầy đủ Ta đi tới - Tố Hữu
- Soạn bài tóm tắt Ta đi tới - Tố Hữu
Hỏi đáp bài Ta đi tới - Tố Hữu Ngữ văn 8 tập 1 Kết Nối Tri Thức
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số bài văn mẫu về văn bản Ta đi tới - Tố Hữu
Qua bài thơ Ta đi tới, Tố Hữu ca ngợi chiến thắng oanh liệt mà cả quân và dân ta đã cùng làm nên đồng thời gợi những suy nghĩ về chặng đường phía trước. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
-- Mod Ngữ văn 8 HỌC247
