Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại - Ngữ văn 8 Tập 1 Cánh Diều

1.1.1. Tác giả

Theo Mơ Kiều.

1.1.2. Tác phẩm

a. Thể loại: 

Văn bản Lũ lụt là gì ? – Nguyên nhân và tác hại thuộc thể loại văn bản thông tin.

b. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

Theo MƠ KIỀU, khbvptr.vn, 2-11-2020.

c. Bố cục:

- Phần 1 (từ đầu đến …trực tiếp tràn vào khu dân cư): dẫn dắt vấn đề nói đến và giải thích hiện tượng lũ lụt.

- Phần 2 (tiếp đến …gây nên nhiều thiên tai): nêu nguyên nhân gây ra lũ lụt.

- Phần 3 (phần còn lại): tác hại của lũ lụt.

d. Tóm tắt tác phẩm:

Văn bản Lũ lụt là gì ? – Nguyên nhân và tác hại bao gồm các nội dung chính sau:

- Giải thích khái niệm lũ lụt.

- Nguyên nhân gây ra lũ lụt.

- Tác hại của lũ lụt.

1.2.1. Giải thích hiện tượng lũ lụt

- Lũ: hiện tượng ngập lụt, nước chảy xiết có khả năng cuốn trôi nhà cửa, cây cối. Gồm có 3 loại:

+ Lũ ống: hiện tượng lũ, nước với lưu lượng lớn đổ từ trê cao xuống thấp với địa hình khép kín tại các hang hoặc khe suối nhỏ, thường hẹp và có dạng ống.

+ Lũ quét: hiện tượng lượng mưa lũ khổng lồ cháy từ trên cao xuống thấp.

+ Lũ sông: hiện tượng xảy ra do các trận mưa lớn ở đầu nguồn khiến cho lưu vực nước trên sông cao và chảy xiết hơn, làm tràn đê gây nên tình trạng ngập lụt.

- Lụt: hiện tượng nước ngập trong một vùng đất với một khoảng thời gian nhất định.

→ Lũ lụt: hiện tượng mực nước trên sông, hồ quá lớn, quá mức quy định dẫn đến tình trạng ngập úng, nước tràn hoặc gây vỡ đê, trực tiếp tràn vào khu dân cư.

- Nhận xét:

- Việc tác giả bóc tách, chia khái niệm “lũ lụt” ra chi tiết, giải thích từng khái niệm, phân loại các loại về từ lũ và lụt. Sau đó mới rút ra định nghĩa tổng quát về lũ lụt.

- Tăng tính hiệu quả về truyền đạt nội dung thông tin mà tác giả hướng đến, giúp nội dung mang tính cụ thể, rõ ràng hơn.

1.2.2. Nguyên nhân gây ra lũ lụt

- Do bão hoặc triều cường: lượng nước lũ lớn, kèm sạt lở đất → ngập nước vùng ven biển.

- Do hiện tượng mưa lớn kéo dài → các con sông không kịp thoát, gây ngập úng.

- Do các thảm họa sóng thần, thủy triều: mực nước tràn về, dâng cao, tràn qua các con đê, hồ thủy điện → ngập lụt.

- Do sự tác động của con người: chặt phá rừng, khai thác bừa bãi → đồi núi bị xói mòn, gây tình trạng ngập lụt, sạt lở đất mỗi khi mưa bão đến.

1.2.3. Tác hại của lũ lụt

- Gây thiệt hại về vật chất: phá hủy nhà dân, nương rẫy, giết hại các loài động vật, các cây lương thực ngập úng mà chết, nguồn thực phẩm trở nên khan hiếm.

- Gây thương vong về con người:

- Ví dụ:

+ Năm 1911, lũ lụt sông Dương Tử ở Trung Quốc đã khiến 100 000 người chết.

+ Năm 1971, lũ lụt đồng bằng sông Hồng đã khiến 594 người chết, hơn 100 000 người bị thương nặng.

Tình hình mưa lũ được dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp tại các tỉnh miền Trung

- Tác động xấu đến môi trường nước: kéo theo các chất thải làm ô nhiễm đến nguồn nước, tình trạng khan hiếm nước ngọt, ảnh hưởng đến sức khỏe của mỗi người.

- Nguyên nhân của nhiều mầm bệnh: các loại dịch bệnh lan truyền qua đường nước rất nhanh.

- Ảnh hưởng đến kinh tế địa phương, đất nước: làm giảm “tức thời” các hoạt động du lịch, không thể tăng gia sản xuất, đẩy mạnh việc làm.

1.3.1. Về nội dung

Văn bản đề cập đến những thông tin cơ bản về hiện tượng lũ lụt bao gồm khái niệm, nguyên nhân, tác hại của lũ lụt gây ra và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người.

1.3.2. Về nghệ thuật

- Tông tin trình bày logic, rõ ràng, rành mạch.

- Diễn đạt thông tin của văn bản lôi cuốn, thu hút.

Từ văn bản Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại, em có suy nghĩ gì về hiện tượng lũ lụt ở nước ta nói riêng và trên thế giới nói chung? Bản thân em thấy cần biết thêm thông tin gì nữa về lũ lụt?

Lời giải chi tiết:

- Nhận xét: Hằng năm ở Việt Nam và trên thế giới đều phải hứng chịu những trận lũ lụt lớn, gây thiệt hại nặng nề về người và của.

- Sau khi đọc văn bản, em muốn biết thêm thông tin về cách ứng phó khi lũ lụt xảy ra để cố gắng giảm thiệt hại xuống mức thấp nhất.

Học xong bài Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại, các em cần nắm:

- Nhận biết được đặc điểm của văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên, cách triển khai ý tưởng và thông tin trong văn bản.

- Liên hệ được thông tin trong văn bản với những vấn đề của xã hội đương đại.

Văn bản Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại đề cập đến những thông tin cơ bản về hiện tượng lũ lụt bao gồm khái niệm, nguyên nhân, tác hại của lũ lụt gây ra và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của con người. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn dưới đây:

• Soạn văn đầy đủ Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại
• Soạn văn tóm tắt Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em. 

Qua văn bản Lũ lụt là gì? Nguyên nhân và tác hại, tác giả giúp người đọc hiểu rõ hơn về hiện tượng lũ lụt. Đồng thời cảnh báo con người về tác hại của lũ lụt gây ra cho con người. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây: