Soạn bài Vào phủ Chúa Trịnh của Lê Hữu Trác - Ngữ văn 11

• " Vào phủ chúa Trịnh" là bức tranh chân thực, sống động về cuộc sống xa hoa, đầy quyền uy nơi phủ chúa
• Vẻ đẹp nhân cách thanh cao và tâm hồn của tác giả: khinh thường danh lợi, sống thanh đạm, trong sạch

Bút pháp kí sự tài tình và chân thực:

• Miêu tả tỉ mỉ, quan sát tinh tế
• Cách kể chuyện hấp dẫn, chân thực, đan xen hài hước
• Chất trữ tình trong đoạn trích

Câu 1: Quang cảnh trong phủ chúa Trịnh được miêu tả như thế nào? Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa ra sao? Những quan sát, ghi nhận này nói lên cách nhìn, thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi phủ chúa như thế nào?

• Quang cảnh trong phủ chúa Trịnh được miêu tả tỉ mĩ và tinh tế với nhiều lớp cửa, màn nhung, có nhiều lính canh gác, khuôn viên cây cối um tùm, đầy sắc hương,…
• Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa Trịnh: có nhều người phục dịch, mỗi người một nhiệm vụ, lời lẽ, nghi thức cung kính, lễ độ,…
• Những quan sát, ghi nhận này cho thấy cách nhìn và thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi phủ chúa: dù cảnh đẹp và sang trọng nhưng tác giả lại có một cái nhìn rất dửng dưng, không đồng tình với cách sống tù túng, ăn quá no mà lại thiếu khí trời.

Câu 2: Phân tích những chi tiết trong phủ trong đoạn trích mà anh (chị) cho là “đắt”, có giá trị làm nổi bật giá trị hiện thực của tác phẩm.

• Thế tử, một đứa bé nồi chễm chệ trên sạp vàng, cho thầy thuốc, một cụ già, lạy rồi khen thầy thuốc lạy khéo.
• Bữa cơm đầy, toàn là của ngon vật lạ, mâm vàng, chén bạc.

Câu 3: Cách chẩn đoán và chữa bệnh của Lê Hữu Trác cùng những diễn biến tâm tư của ông khi kê đơn cho ta hiểu gì về người thầy thuốc này?

• Ông hiểu rõ về căn bệnh của thế tử nhưng lại sợ chữa có hiệu quả ngay sẽ bị vướng vào đường công danh nhưng sau lại nghĩ đến ơn nghĩa đất nước. Qua sự dằn vặt này cho ta thấy Lê Hữu Trác là người thầy thuốc có đức độ, lương tâm, có kiến thức uyên bác, có kinh nghiệm chữa bệnh và đặc biệt là một người thích tự do không muốn vướng vào vòng danh lợi.

Câu 4: Theo anh (chị), bút pháp kí sự của tác giả có gì đặc sắc? Phân tích những nét đặc sắc đó.

• Ghi chép lại các sự việc, sự kiện trung thực.
• Quan sát tỉ mĩ cả cảnh và người, cách kể khéo léo, lôi cuốn.
• Giọng điệu kể tự nhiên, xem lẫn lời kể và lời bình tạo cho kí sự giàu chất trữ tình.

Câu 1: Quang cảnh trong phủ chúa được miêu tả như thế nào? Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa ra sao? Những quan sát, ghi nhận này nói lên cách nhìn, thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống nơi phủ chúa như thế nào?

• Quang cảnh nơi phủ chúa được miêu tả một cách tỉ mỉ và tinh tế
  • Phải qua mấy lần cửa, mỗi cửa đều có vệ sĩ canh gác, khuôn viên chúa có điếm " hậu mã quân túc trực";  vườn hoa cây cối um tùm, đầy sắc hương; những dãy hành lang quanh co nối tiếp nhau
  • Nhà "Đại đường" tất cả các cột và đồ dùng đều sơn son thiếp vàng và những đồ đạc nhân gian chưa từng thấy, đồ dùng tiếp khách ăn uống toàn là " mâm vàng chén bạc"
  • Đến nội cung thế tử phải qua năm, sáu lần trướng gấm, trong phòng thắp nến, có sập thếp vàng....

⇒ Quang cảnh cực kì xa hoa, lộng lẫy. Tác giả đã ngâm lên bài thơ để diễn tả hết sự sang trọng, vương giả trong phủ chúa.

• Cung cách sinh hoạt trong phủ chúa;
  • Trong phủ có nhiều loại quan và người phục dịch, mỗi người một nhiệm vụ
  • Lời lẽ, nghi thức hết sức cung kính, lễ độ
  • Chúa trịnh luôn có phi tầng chầu chực xung quanh
  • Thế tử bị bệnh có đến bảy, tám thầy thuốc phục dịch và lúc nào cũng có người hầu hạ xung quanh....

⇒ Cảnh nội cung trang nghiêm phản ánh quyền uy tột bậc của nhà chúa.

• Những quan sát, ghi nhận ấy nói lên cách nhìn, thái độ của Lê Hữu Trác đối với cuộc sống: Có thể thấy mặc dù tác giả khen cái đẹp, cái sang nơi phủ chúa, nhưng tác giả vẫn tỏ ra dửng dưng trước những quyến rũ của vật chất, và không đồng tình với cách sống tù túng, quá no đủ mà thiếu khí trời, thiếu tự do.

Câu 2: Phân tích những chi tiết trong phủ đoạn trích mà anh (chị) cho là "đắt", có tác dụng làm nổi bật giá trị hiện thực của tác phẩm.

Một số chi tiết cho thấy rõ sự ăn chơi hưởng lạc của nhà chúa làm nổi bật giá trị hiện thực của tác phẩm:

• Thế tử- một đúa bé ngồi chễm chệ trên sạp vàng cho thầy thuốc- một cụ già quỳ lạy để rồi khen thầy thuốc lạy khéo
• Chi tiết tả cảnh bước vào nơi ở của thế tử
• Bữa cơm sáng đầy của ngon vật lạ cùng mâm vàng chén bạc
• Đồ vật được sơn son thếp vàng.

Câu 3: Cách chẩn đoán và chữa bệnh của Lê Hữu Trác cùng những diễn biến tâm tư của ông khi kê đơn cho ta hiểu gì về người thầy thuốc này?

Cách chẩn đoán, lí giải về căn bệnh của thế tử cho ta thấy:

• Ông hiểu rõ căn bệnh của thế tử, nhưng lại sợ chữa có hiệu quả ngay thì ông sẽ được tin dùng ⇒ sợ công danh trói buộc, ông nghĩ đến phương thuốc vô thưởng vô phạt. Nhưng ông không làm trái với lương tâm của thầy thuốc. Sau một hồi giằng co, phẩm chất, lương y của một người thấy thuốc đã thắng. Ông làm tròn trách nhiệm và lương tâm của một người thầy thuốc. Ông thẳng thắn đưa ra phương thuốc của mình và lí giải về phương thuốc ấy.
• Qua những diễn biến tâm tư khi tác giả kê đơn thuốc ta thấy được: 
  • Tác giả là một thầy thuốc giỏi, có kiến thức và kinh nghiệm
  • Một thầy thuốc có lương tâm và đức độ
  • Ngoài ra: một người có phẩm chất cao quý và nhân cách thanh cao: khinh thường lợi danh, quyền quý, thích nếp sống tự do và thanh đạm

Câu 4: Theo anh (chị), bút pháp kí sự của tác giả có gì đặc sắc? Phân tích những nét đặc sắc đó.

Bút pháp kí sự của tác giả có những nét đặc sắc:

• Giọng điệu kể chuyện rất tự nhiên xen lẫn lời kể và lời bình ⇒ giàu chất trữ tình
• Quan sát tỉ mỉ, tả cảnh sinh động, kể diễn biến sự việc khéo léo ⇒ tạo sự lôi cuốn
• Ghi chép trung thực ⇒ thể hiện hiện thực sâu sắc của tác phẩm

So sánh đoạn trích Vào phủ chúa Trịnh với một tác phẩm (hoặc đoạn trích) kí khác của văn học trung đại Việt Nam mà anh (chị) đã đọc và nêu nhận xét về nét đặc sắc của đoạn trích này.

Gợi ý trả lời

• Học sinh có thể tự chọn một tác phẩm hay đoạn trích bất kì. Dưới đây là gợi ý: so sánh với Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh
• Giống nhau: Giá trị của hiện thực và thái độ của tác giả đối với hiện thực (Cả 2 tác phẩm đều phản ánh hiện thực thói sống xa hoa, hưởng lạc và bày tỏ thái độ không đồng tình của tác giả)
• Khác nhau: 
  • Vào phủ chúa trịnh:
    • Là kí sự nhân chuyến tác giả được triệu về kinh chữa bệnh cho thế tử: Trịnh Cán
    • Nét đặ sắc về nghệ thuật: quan sát tỉ mỉ, ngòi bút tinh tế ghi chép việc thực người thực, chon lọc chi tiết đắt giá; miêu tả khách quan, có sự kết hợp hài hòa giữa giữa thơ và văn xuôi tạo nên chất trữ tình; đặc biệt sự khéo léo trong cách kể xen lẫn lời bình
  • Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh:
    • Là tùy bút kể lại những thú ham chơi của Trinh Sâm
    • Nét đặc sắc nghệ thuât: ghi chép chân thực, sinh động, giàu chất trữ tình. Các chi tiết miêu tả đắc giá, tả cảnh tỉ mỉ nhưng nhuốm màu sắc u ám, mang tính chất dự bào. Giọng điệu gần như khách quan nhưng lại khéo léo thể hiện thái độ lên án bọn vua quan thông qua thủ pháp liệt kê

• Bố cục bài Vào phủ chúa Trịnh

  Bố cục bài " Vào phủ chúa Trịnh ".
  Giúp mk nhoa mấy bạn 

• Hướng dẫn soạn bài Vào phủ chúa Trịnh

  Hướng dẫn soạn bài " Vào phủ chúa Trịnh"   - Trích " Thượng kinh kí sự " - Lê Hữu Trác