Đề thi HSG môn Ngữ văn lớp 8 năm 2019, Trường THCS Trương Định

                                                                                     ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 8

TRƯỜNG THCS TRƯƠNG ĐỊNH                                             NĂM HỌC 2018-2019

                                                                                                     Môn thi: Ngữ văn

                                                                              Thời gian: 120 phút (Không kể thời gian giao đề)

                                                                                                        

PHẦN I: Cảm thụ văn học (3 điểm)

Câu 1: (2 điểm)

Trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ sau:

“Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã

Phăng mái chèo, mạnh mẽ vượt trường giang.

Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng

Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…..”

(Quê hương - Tế Hanh)

Câu 2: (1 điểm) Phân tích giá trị biểu đạt của các từ: già, xưa, cũ trong những câu thơ sau:

- Mỗi năm hoa đào nở

Lại thấy ông đồ già

- Năm nay đào lại nở,

Không thấy ông đồ xưa.

Những người muôn năm cũ

Hồn ở đâu bây giờ?

(Trích Ông đồ - Vũ Đình Liên)

PHẦN II: Bài làm văn  (7 điểm)

Bằng những hiểu biết về các văn bản truyện đã học ở chương trình Ngữ văn lớp 8, em hãy chứng minh rằng: Văn học của dân tộc ta luôn ca ngợi tình yêu thương giữa người với người.

----------HẾT----------

HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT

PHẦN I: Cảm thụ văn học (3 điểm)

Câu 1: (2 điểm)

• Yêu cầu chung: Học sinh cảm nhận được cái hay, cái đẹp của đoạn thơ, biết cách trình bày dưới dạng một bài văn cảm thụ ngắn.
• Yêu cầu về nội dung: HS trình bày được các ý cơ bản sau:
  • Giới thiệu xuất xứ đoạn thơ: Tác giả - tác phẩm, vị trí của đoạn thơ. (0.5đ)
    • Hình ảnh con thuyền và cánh buồm được miêu tả với nhiều sáng tạo.
  • So sánh con thuyền với tuấn mã cùng với các từ: “hăng”, “phăng”, “vượt” đã diễn tả khí thế dũng mãnh của con thuyền đè sóng ra khơi. (0.5đ)
    • Con thuyền cũng trẻ trung, cường tráng như những trai làng ra khơi đánh cá phấn khởi tự tin.
  • Hình ảnh “Cánh buồm” trắng căng phồng, no gió ra khơi được so sánh với “mảnh hồn làng”  sáng lên với vẻ đẹp lãng mạn với nhiều liên tưởng thú vị. (0.5đ)
  • Đó là tình quê, tình yêu làng trong sáng của Tế Hanh. (0.5đ)

Câu 2: (1 điểm)

• Các từ già, xưa, cũ trong các câu thơ đã cho cùng một trường từ vựng, cùng chỉ một đối tượng: ông đồ (0,25đ).
  • Già - cao tuổi, vẫn sống - đang tồn tại.
  • Xưa - đã khuất - thời quá khứ trái nghĩa với nay.
  • Cũ - gần nghĩa với xưa, đối lập vối mới - hiện tại. (0,25đ)
• Ý nghĩa của các cách biểu đạt đó: Những từ này làm cho người đọc cảm nhận được sự vô thường, biến đổi, nỗi ngậm ngùi đầy thương cảm trước một lớp người đang tàn tạ: ông đồ (0,5đ)

PHẦN II: Bài làm văn  (7 điểm)

• Yêu cầu cần đạt: 
  • Kĩ năng: Sử dụng thao tác lập luận chứng minh. HS cần thực hiện tốt các kĩ năng làm văn nghị luận đã được học ở lớp 7 và lớp 8: dựng đoạn, nêu và phân tích dẫn chứng, vận dụng kết hợp đưa các yếu tố miêu tả, tự sự và biểu cảm vào bài văn nghị luận.
  • Nội dung: Văn học của dân tộc ta luôn đề cao tình yêu thương giữa người với người.
    • HS cần nắm vững nội dung ý nghĩa và tìm dẫn chứng phù hợp với nội dung vấn đề cần giải quyết.
    • Hệ thống các dẫn chứng tìm được sắp xếp theo từng phạm vi nội dung, tránh lan man, trùng lặp.
    • Dẫn chứng lấy trong các văn bản truyện đã học ở chương trình Ngữ văn 8, chủ yếu là phần văn học hiện thực.
  • Về hình thức: Bài viết có bố cục chặt chẽ, đủ ba phần; dẫn chứng chính xác; văn viết trong sáng, có cảm xúc; không mắc lỗi chính tả và lỗi diễn đạt; trình bày sạch sẽ, chữ viết rõ ràng.
    • Mở bài:
      • Có thể nêu mục đích của văn chương (văn chương hướng người đọc đến với sự hiểu  biết và tình yêu thương)
      • Giới thiệu vấn đề cần giải quyết.
    • Thân bài: Tình yêu thương giữa người với người thể hiện qua nhiều mối quan hệ xã hội.
      • Tình cảm xóm giềng:
        • Bà lão láng giềng với vợ chồng chị Dậu (Tức nước vỡ bờ - Ngô Tất Tố).
        • Ông giáo với lão Hạc (Lão Hạc - Nam Cao).
      • Tình cảm  gia đình:
        • Tình cảm vợ chồng: Chị Dậu ân cần chăm sóc chồng chu đáo, quên mình bảo vệ chồng (Tức nước vỡ bờ - Ngô Tất Tố).
        • Tình cảm cha mẹ  và con cái:
          • Người mẹ âu yếm đưa con đến trường (Tôi đi học - Thanh Tịnh); Lão Hạc thương con (Lão Hạc - Nam Cao).
          • Con trai lão Hạc thương cha (Lão Hạc - Nam Cao); bé Hồng thông cảm, bênh vực, bảo vệ mẹ (Trong lòng mẹ - Nguyên Hồng).
    • Kết bài: Nêu tác dụng của văn chương (khơi dậy tình cảm nhân ái cho con người để con người sống tốt đẹp hơn).
• Thang điểm:
  • Điểm 6-7: Đạt được các yêu cầu về nội dung và hình thức nêu trên.
  • Điểm 4-5: Đạt được các yêu cầu cơ bản về nội dung và hình thức nêu trên (chứng minh luận điểm rõ ràng - nổi bật trọng tâm, sắp xếp hợp lí, dẫn chứng chính xác).
  • Các thang điểm khác: Tùy theo mức độ đạt được của bài viết, người chấm vận dụng linh hoạt nội dung hướng dẫn chấm để ghi điểm phù hợp.
• Lưu ý: Điểm toàn bài tính đến số thập phân 0,25.

Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm:

• Đề thi HSG môn Ngữ văn lớp 8 năm 2019, Trường THCS Nguyễn Đình Chiểu