Thông qua bài giảng Luyện từ và câu Mở rộng vốn từ Công dân, giúp các em hiểu được nghĩa của từ công dân. Đồng thời, mở rộng thêm vốn từ về chủ đề Công dân.
Tóm tắt lý thuyết
Câu 1 (trang 18 sgk Tiếng Việt 5): Dòng nào dưới đây nêu đúng nghĩa của từ công dân?
a) Người làm việc trong cơ quan nhà nước.
b) Người dân của một nước, có quyền lợi và nghĩa vụ với đất nước.
c) Người lao động chân tay làm công ăn lương.
Gợi ý:
- Dòng nêu đúng nghĩa của từ công dân: b) Người dân của một nước, có quyền lợi và nghĩa vụ với đất nước.
Câu 2 (trang 18 sgk Tiếng Việt 5): Xếp những từ chứa tiếng công cho dưới đây vào nhóm thích hợp: công dân, công nhân, công bằng, công cộng, công lí, công nghiệp, công chúng, công minh, công tâm
a) Công có nghĩa là "của nhà nước, của chung".
b) Công có nghĩa là "không thiên vị".
c) Công có nghĩa là "thợ, khéo tay".
Gợi ý:
a) Công có nghĩa là "của nhà nước, của chung": Công dân, công cộng, công chúng, công sở,...
b) Công có nghĩa là "không thiên vị": Công bằng, công lí, công minh, công tâm...
c) Công có nghĩa là "thợ, khéo tay": Công nhân, công nghiệp,...
Câu 3 (trang 18 sgk Tiếng Việt 5): Tìm trong các từ cho dưới đây những từ đồng nghĩa với công dân: đồng bào, nhân dân, dân chúng, dân tộc, dân, nông dân, công chúng
Gợi ý:
- Những từ đồng nghĩa với công dân: nhân dân, dân chúng, dân.
- Những từ không đồng nghĩa với công dân: đồng bào, dân tộc, nông dân, công chúng.
Câu 4 (trang 18 sgk Tiếng Việt 5): Có thể thay từ công dân trong câu nói dưới đây của nhân vật Thành (Người công dân số Một) bằng các từ đồng nghĩa với nó được không? Vì sao?
Làm thân nô lệ mà muốn xoá bỏ kiếp nô lệ thì sẽ thành công dân, còn yên phận nô lệ thì mãi mãi là đầy tớ cho người ta...
Gợi ý:
- Không thể thay thế từ công dân bằng những từ đồng nghĩa như: nhân dân, dân chúng, dân. Vì từ công dân có hàm ý là chỉ người dân của một nước độc lập, khác với các từ nhân dân, dân chúng, dân là chỉ con người của một đất nước nói chung.
- Hàm ý của từ công dân ngược lại với ý của từ nô lệ.
- Thông qua bài học Luyện từ và câu: Công dân, các em cần nắm được những nội dung sau:
- Biết nêu đúng nghĩa của từ công dân.
- Tìm được từ đồng nghĩa và trái nghĩa với từ công dân.
- Mở rộng được vốn từ về chủ đề Công dân.
- Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Kể chuyện: Kể chuyện đã nghe, đã đọc để có bước chuẩn bị thật tốt cho tiết học tiếp theo.
