HỌC247 xin giới thiệu đến các em nội dung bài giảng Nam quốc sơn hà thuộc sách Kết Nối Tri Thức dưới đây. Với hệ thống nội dung bài học rõ ràng, dễ hiểu sẽ giúp các em tìm hiểu về bài thơ Nam quốc sơn hà - bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta. Mời các em cùng tham khảo. Chúc các em học tốt!
Tóm tắt bài
1.1. Tìm hiểu chung
1.1.1. Tác giả
- Bài thơ hiện chưa rõ tác giả.
- Nhiều tài liệu cho là của Lý Thường Kiệt. Có những ghi chép khác nhau về sự xuất hiện của bài thơ.
- Theo sách Lĩnh nam chích quái, bài thơ được một vụ thần ngâm đọc khiến cho quân Tống hoảng sợ, giúp vua Lê Đại Hành đánh bại quân xâm lược năm 981.
- Theo sách Đại Việt sử kí toàn thư, khi Lý Thường Kiệt chặn đánh quân Tống bên sông Như Nguyệt năm 1076, bài thơ đã vang lên trong đền thờ thần sông là Trương tướng quân. Sau đó quân Tống thảm bại đúng như lời trong bài thơ.
1.1.2. Tác phẩm
a. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
Tương truyền trong giai đoạn sục sôi chiến đấu cùng giặc ngoại xâm, Lý Thường Kiệt đã sáng tác nên bài thơ này. Vào đêm khuya thanh vắng, ông đã ở trong đền thờ và cất giọng đọc bài thơ. Giọng hào hùng, hào khí chói lóa khiến quân giặc hoảng loạn. Về sau như lời bài thơ, quân và dân ta đã chiến thắng quân giặc.
b. Thể loại:
- Nam quốc sơn hà thuộc thể loại thơ thất ngôn tứ tuyệt đường luật.
- Thất ngôn tứ tuyệt là thể thơ mỗi bài có 4 câu và mỗi câu 7 chữ, trong đó các câu 1, 2, 4 hoặc chỉ các câu 2, 4 hiệp vần với nhau ở chữ cuối. Thể thơ này ra đời vào thế kỉ XII vào Nhà Đường, ở Trung Quốc.
Nguyên tác chữ Hán: Bài thơ Nam quốc sơn hà
c. Bố cục:
- Phần 1 (Hai câu đầu): Khẳng định chủ quyền lãnh thổ đã được phân định rõ ràng.
- Phần 2 (Hai câu cuối): Khẳng định sự quyết tâm chống lại kẻ thù.
d. Tóm tắt tác phẩm:
Bài thơ là bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc khẳng định chủ quyền đất nước. Sự khẳng định tuyệt đối cùng quyết tâm bảo vệ toàn vẹn chủ quyền trước những kẻ xâm lăng, cảnh báo bất cứ kẻ nào dám xâm phạm vào chủ quyền đều phải chuốc lấy thất bại. Chân lí về chủ quyền độc lập rất thuận lòng người, hợp ý trời của nước Nam đã được tác giả khẳng định bằng tất cả sức mạnh của lòng yêu nước, căm thù giặc.
1.2. Đọc hiểu văn bản
1.2.1. Hai câu đầu
Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
- Giọng thơ: Hùng hồn, rắn chắc, trang trọng và đầy tự hào.
* Câu 1: "Nam quốc sơn hà Nam đế cư"
- Nam quốc: nước Nam và vùng sông núi phía Nam là một nước chứ không phải một quận huyện của Trung Hoa à Khẳng định ý thức độc lập chủ quyền của một dân tộc.
- Đế: chữ quan trọng nhất à Chứng tỏ nước Nam là có vua, có chủ, có quốc chủ. Đế còn có nghĩa đại diện cho nhân dân. Nam đế là vua đại diện cho nhân dân nước Nam.
- Nam đế cư: Nơi ở của vua nước Nam, xử lí mọi công việc của nước Nam là vua nước Nam. Nơi thuộc chủ quyền của người Việt vì vua gắn với nước.
=> Ý thức độc lập, tự cường; bình đẳng, ngang hàng với các hoàng đế Trung Hoa.
* Câu 2: "Tiệt nhiên định phận tại thiên thư"
- Âm điệu: Hùng hồn, rắn rỏi diễn tả sự vững vàng của tư tưởng và niềm tin sắt đá vào chân lí.
- Khẳng định ranh giới nước Nam đã được phân định rõ ràng hợp với đạo trời – đất, thuận với lòng người. Tạo hoá đã định sẵn nước Việt Nam của người Việt Nam.
=> Khẳng định nước Nam là một nước có độc lập, có chủ quyền, có lãnh thổ riêng. Đó là một sự thật hiển nhiên, không thể thay đổi.
1.2.2. Hai câu cuối
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm,
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
- Giọng điệu: Vừa thách thức vừa quả quyết.
* Câu 3: "Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm"
- Là câu hỏi, hướng về bọn giặc ngông cuồng.
- Là lời cảnh báo về hành động xâm lược liều lĩnh, phi nghĩa, vô đạo lý của phong kiến phương Bắc.
* Câu 4: "Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư"
- Lời cảnh báo hậu quả thê thảm đối với bọn xâm lăng nếu như cố tình xâm phạm đến nước Nam và khẳng định sức mạnh vô địch của quân và dân ta.
=> Hai câu cuối là lời cảnh báo đanh thép, kiên quyết thể hiện ý chí quyết chiến, quyết thắng để giữ vừng nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
- Khẳng định vững chắc chủ quyền độc lập và bình đẳng của dân tộc ta.
- Khẳng định quyết tâm sắt đá: sẽ đập tan mọi âm mưu, hành động liều lĩnh của bất kì kẻ xâm lược ngông cuồng nào, cho dù chúng tàn bạo, nham hiểm và mạnh đến đâu.
1.3. Tổng kết
1.3.1. Về nội dung
Văn bản thể hiện niềm tin về sức mạnh của chính nghĩa và được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên. Khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù xâm lược.
1.3.2. Về nghệ thuật
- Thể thơ ngắn gọn, súc tích.
- Hình thức văn nghị luận với lập luận chặt chẽ.
- Lựa chọn ngôn ngữ, giọng hùng hồn, đanh thép, dõng dạc.
Bài tập minh họa
Câu thơ nào trong bài thơ để lại cho em ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
Lời giải chi tiết:
Câu thơ em ấn tượng nhất trong bài thơ là câu thơ “Nam quốc sơn hà Nam đế cư” vì câu khai mở vấn đề “kinh thiên định nghĩa” rằng đất của Đại Việt thì phải do người dân Đại Việt cai quản, sinh sống, đó là lẽ tất nhiên. Ý thơ nhằm khẳng định tư thế hiên ngang, bình đẳng về mặt chính trị, vị thế quốc gia đối với đất nước láng giềng, bằng khẩu khí tự hào, kiêu hãnh, mang đậm lòng tự tôn dân tộc sâu sắc.
Lời kết
Học xong bài Nam quốc sơn hà, các em cần:
- Nhận biết được nội dung bao quát; luận đề, luận điểm, lí lẽ và bằng chứng tiêu biểu trong văn bản nghị luận.
- Liên hệ được nội dung nêu trong văn bản với những vấn đề của xã hội đương đại.
Soạn bài Nam quốc sơn hà Ngữ văn 8 tập 1 Kết Nối Tri Thức
Bài thơ Nam quốc sơn hà thể hiện niềm tin về sức mạnh của chính nghĩa và được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta. Để nắm được nội dung và ý nghĩa của bài học này, các em có thể tham khảo bài soạn:
- Soạn bài đầy đủ Nam quốc sơn hà
- Soạn bài tóm tắt Nam quốc sơn hà
Hỏi đáp bài Nam quốc sơn hà Ngữ văn 8 tập 1 Kết Nối Tri Thức
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn HỌC247 sẽ sớm trả lời cho các em.
Một số bài văn mẫu về văn bản Nam quốc sơn hà
Qua bài thơ Nam quốc sơn hà, tác giả đã khẳng định chủ quyền về lãnh thổ của đất nước và nêu cao ý chí quyết tâm bảo vệ chủ quyền đó trước mọi kẻ thù xâm lược. Để hiểu hơn về bài học này, các em có thể tham khảo một số bài văn mẫu dưới đây:
-- Mod Ngữ văn 8 HỌC247
