Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều Bài 8: Kinh tế, văn hóa và tôn giáo Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII

a. Về nông nghiệp

- Đàng Ngoài:

+ Trong các thế kỉ XVI - XVII kinh tế nông nghiệp ở Đàng Ngoài vẫn tiếp tục phát triển.

+ Công cuộc khai hoang, mở rộng diện tích đất đai canh tác, đắp đê,.... được thực hiện ở nhiều địa phương

+ Đến đầu thế kỉ XVIII, nông nghiệp ở Đàng Ngoài bị sa sút nghiêm trọng, tình trạng ruộng đất bị bỏ hoang, vỡ đê, mất mùa diễn ra ở nhiều nơi.

- Đàng Trong:

+ Chúa Nguyễn thi hành nhiều chính sách khuyến khích sản xuất nông nghiệp và khai hoang lập làng xóm mới. 

+ Kinh tế nông nghiệp có bước phát triển mạnh, diện tích đất đai canh tác được mở rộng trên quy mô lớn.

b. Về thủ công nghiệp

- Trong các thế kỉ XVI – XVIII, các nghề thủ công truyền thống được tiếp tục duy trì và phát triển.

- Hoạt động khai mỏ có quy mô lớn hơn trước.

Hình 1. Bình gốm Chu Đậu thuộc sở hữu của J.E. Ha-gen

c. Về thương nghiệp

- Sự phát triển của kinh tế thủ công nghiệp đã thúc đẩy hoạt động trao đổi, buôn bán mở rộng trong cả nước. 

- Ở vùng đồng bằng và ven biển, nhiều chợ, phố xá hình thành. Thời kì này cũng xuất hiện thêm một số đô thị như Phố Hiến (Hưng Yên), Thanh Hà (Thừa Thiên Huế), Hội An (Quảng Nam), ...

Hình 2. Kẻ Chợ của Đàng Ngoài, thế kỉ XVII (X. Ba-ron, 1685)

- Trong thế kỉ XVII, nhiều thương nhân châu Á (Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Đông Nam Á) và thương nhân châu Âu (Bồ Đào Nha, Hà Lan,...) đến Đại Việt buôn bán, lập thương điểm. 

- Sản phẩm trao đổi đa dạng như len, dạ, đồ trang sức, tơ tằm, trầm hương, ngà voi, đường, hương liệu quý,...

- Từ khoảng đầu thế kỉ XVIII, hoạt động trao đổi, buôn bán giữa Đại Việt với các nước phương Tây dần sa sút. Đại Việt chủ yếu duy trì buôn bán với thương nhân Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á.

- Về tư tưởng, tôn giáo, tín ngưỡng:

+ Phật giáo và Đạo giáo từng bước phục hồi và phát triển. 

+ Nhiều chùa mới được xây dựng.

+ Từ đầu thế kỉ XVI, các giáo sĩ phương Tây đã theo thuyền buôn vào Đại Việt truyền bá Thiên Chúa giáo. 

+ Ở làng xã, các tín ngưỡng truyền thống được duy trì như thờ cúng tổ tiên, thờ Thành hoàng, thờ Mẫu,....

- Về chữ viết: Từ thế kỉ XVII, một số giáo sĩ phương Tây đã học tiếng Việt để truyền bá Thiên Chúa giáo, họ dùng chữ cái La-tinh để ghi âm tiết tiếng Việt, tạo ra chữ Quốc ngữ.

Hình 3. Giáo sĩ A-lếch-xăng đờ Rốt (1593 – 1660) (tranh vẽ)

- Về văn học:

+ Trong các thế kỉ XVI – XVII, bên cạnh dòng văn học chữ Hán tiếp tục chiếm ưu thế, dòng văn học chữ Nôm phát triển hơn trước, gồm nhiều thể loại như thơ, truyện,... 

+ Văn học dân gian phát triển rực rỡ, phong phú với nhiều thể loại, như truyện tiếu lâm, thơ lục bát, thơ song thất lục bát,...

- Về nghệ thuật:

+ Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc đạt nhiều thành tựu, tiêu biểu là điêu khắc gỗ trong các đình, chùa với những nét chạm khắc tinh xảo, sống động. 

+ Nghệ thuật sân khấu phát triển phong phú, với các loại hình như chèo, tuồng,... 

+ Thế kỉ XVII – XVIII xuất hiện nghệ thuật tranh dân gian như tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống,...

Bài 1: Chữ Quốc ngữ được hình thành vào khoảng thời gian nào?

Hướng dẫn giải

Chữ Quốc ngữ được hình thành ở Việt Nam vào khoảng đầu thế kỉ XVII, bởi các tu sĩ Dòng Tên trong quá trình truyền đạo Công giáo, dưới quy chế bảo trợ của Bồ Đào Nha.

Bài 2: Tình hình thương nghiệp Đại Việt trong các thế kỉ XVI - XVIII diễn ra như thế nào?

Hướng dẫn giải

- Nội thương: buôn bán trong nước được đẩy mạnh:

+ Xuất hiện nhiều làng buôn và trung tâm buôn bán.

+ Buôn chuyến, buôn thuyền bắt đầu xuất hiện.

+ Buôn bán giữa miền xuôi và miền ngược phát triển,…

- Ngoại thương: phát triển mạnh.

- Các thuyền buôn từ những nước Anh, Pháp, Bồ Đào Nha, Hà Lan đến Việt Nam buôn bán tấp nập

- Thương nhân các nước đã tụ hội lập thành phố xá, cửa hàng với mục đích buôn bán lâu dài.

Học xong bài này các em cần biết:

- Nêu được những nét chính về tình hình kinh tế của Đại Việt trong các thế kỉ XVI-XVIII.

- Mô tả và nhận xét được những nét chính về sự chuyển biến văn hoá, tôn giáo ở Đại Việt trong các thế kỉ XVI – XVIII.

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều Chương 3 Bài 8 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết. 

• Câu 1:

  Nội dung nào dưới đây không phản ánh đúng tình hình nông nghiệp ở Đàng Trong của Đại Việt trong các thế kỉ XVII - XVIII?

  • A. Tình trạng nông dân thiếu ruộng không trầm trọng như ở Đàng Ngoài.
  • B. Diện tích ruộng đất công thu hẹp, nông dân thiếu ruộng rất trầm trọng.
  • C. Các chúa Nguyễn khuyến khích nhân dân tích cực khai hoang, mở đất.
  • D. Sản xuất nông nghiệp phát triển, đất khai hoang vẫn còn nhiều.

• Câu 2:

  Tín ngưỡng truyền thống nào vẫn được người Việt duy trì trong các thế kỉ XVI - XVIII?

  • A. Thờ cúng tổ tiên, anh hùng dân tộc.
  • B. Thờ các vị thần: Brama, Shiva, Visnu.
  • C. Tôn sùng quyền năng của Đức Chúa Trời.
  • D. Tôn sùng Đức Phật và các vị Bồ tát.

• Câu 3:

  Bộ sử Phủ biên tạp lục do ai biên soạn?

  • A. Lê Quý Đôn.
  • B. Dương Vân An.
  • C. Đỗ Bá.
  • D. Đào Duy Từ.

Câu 4-10: Mời các em đăng nhập xem tiếp nội dung và thi thử Online để củng cố kiến thức về bài học này nhé!

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều Chương 3 Bài 8 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Mở đầu trang 35 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi trang 36 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD

Giải Câu hỏi trang 37 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD

Luyện tập 1 trang 37 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD

Vận dụng 2 trang 37 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD

Vận dụng 3 trang 37 SGK Lịch sử và Địa lí 8 Cánh diều - CD

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử và Địa lí HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!