Chứng minh câu tục ngữ Cây ngay không sợ chết đứng

a. Mở bài:

- Giới thiệu câu tục ngữ Cây ngay không sợ chết đứng.

- Khái quát ý nghĩa câu tục ngữ Cây ngay không sợ chết đứng.

b. Thân bài:

- Nghĩa đen:

• Cây ngay: Cây mọc thẳng, vươn tới phía ánh sáng mặt trời - nguồn sống cho vạn vật, đứng hiên ngang giữa đất trời, trải qua muôn vàn sóng gió vẫn tươi tốt.
• Chết đứng: Cây mất hết sự sống ngay khi vẫn còn đứng tại vị trí mà nó đã sống và phát triển qua bao nhiêu năm đó.

=> Cây đứng thẳng, rễ bám chắc, vòm lá xanh tốt, vươn về phía ánh sáng mặt trời mà chết đứng là điều không thể xảy ra.

- Nghĩa bóng:

• Cây ngay: Chỉ những con người ngay thẳng, chính trực, sống thanh liêm và có nguyên tắc của bản thân mình. Đặc biệt, họ là những con người biết phải trái, trên dưới, trước sau và không bao giờ làm những việc trái luân thường đạo lí cũng như các giá trị đạo đức của con người.
• Chết đứng: Chỉ cái chết oan khuất, không minh bạch, rõ ràng. Hoặc có thể hiểu là những hiểu lầm không tốt ảnh hưởng tới danh dự và nhân cách của mỗi người.

=> Những người sống không thẹn với lòng, sống đúng lương tâm và những giá trị đạo đức trong xã hội thì họ sẽ không việc gì phải sợ những tin đồn thất thiệt, những lời vu khống, hãm hại của những kẻ tiểu nhân. Chỉ những kẻ đã làm điều xấu, dù gió lay ngọn cỏ cũng sẽ thấy nhột, còn nếu không làm gì sai thì dù có gió sấm mưa rền thì người ngay thẳng cương trực vẫn sẽ mãi là họ mà thôi.

c. Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị câu tục ngữ.

- Bài học rút ra cho bản thân.

Đề bài: Viết bài văn chứng minh câu tục ngữ Cây ngay không sợ chết đứng

Gợi ý làm bài:

Ta như biết được chính mỗi một con người toàn diện là một con người có đủ cả tài năng và đạo đức. Thực sự ta như thấy được chính tài năng của mỗi người đôi khi là bẩm sinh mà thôi. Vì ta như biết được rằng không phải ai cũng may mắn có được trong khi đạo đức có thể rèn luyện theo thời gian thì mới có được. Dễ nhận thấy được chính trong những phẩm chất đạo đức đáng quý của con người là tính trung thực, hơn hết đó cũng chính là lòng ngay thẳng mà từ lâu đã được ông cha ta đúc kết thành câu tục ngữ đặc sắc biết bao nhiêu đó chính là câu tục ngữ “Cây ngay không sợ chết đứng” để răn dạy con cháu về sau luôn nhớ.

Trước hết, ta phải hiểu được câu tục ngữ có ý nghĩa gì? “Cây ngay không sợ chết đứng” như mang được rất nhiều các lý giải khác nhau song, chung quy lại ta có thể hiểu được như sau: “Chết đứng” ở câu tục ngữ này dường như cũng là chỉ cái chết tức tưởi, oan khuất. “Cây ngay” được hiểu đó chính là cây có thân đứng thẳng, dẫu mưa bão cũng không thể quật ngã được. Có lẽ chính vì thế “cây ngay” còn ẩn dụ cho con người ngay thẳng, và người không làm gì khuất tất. Thông qua hình ảnh đó, câu tục ngữ “Cây ngay không sợ chết đứng” dường như cũng đã còn gửi gắm một tầng nghĩa khác ngoài tầng nghĩa đen – cây thẳng thì luôn hiên ngang với đất trời với vạn vật. Và cho dù thời tiết có khắc nghiệt thế nào, đó là con người ngay thẳng, cũng như cũng rất là trung thực thì không sợ bất cứ điều khuất tất, nghi ngờ gì.

Như chúng ta đã biết, ngay từ khi chúng ta còn nhỏ chúng ta đã được ông bà cha mẹ dạy dỗ là cần phải trung thực. Mỗi khi làm việc gì sai thì cần phải biết nhận lỗi và hối lỗi để sửa chữa sai lầm của mình. Rồi khi chúng ta lớn hơn được học tập ở trường học chúng ta cũng được răn dạy “Tiên học lễ, hậu học văn”, rồi những đức tính tốt cần có của con người trong các bài giảng của thầy cô, trong môn đạo đức và giáo dục công dân. Qua đó có thể thấy vị trí, vai trò của phẩm chất đạo đức, nhân cách đối với con người là rất quan trọng và được ưu tiên rèn luyện. Mỗi khi ai đó làm điều gì đó sai trái, khuất tất thì họ thường hay chột dạ, băn khoăn, lo sợ và hay biểu hiện thành những hành vi, cử chỉ khi đối diện với những người khác. Những người sống giả tạo, gian dối thì dù có che giấu kỹ đến mấy cũng sẽ có ngày bị phơi bày trước mọi người. Họ sẽ là người lo lắng, sợ hãi trước những lời bóng gió, rèm pha của người đời. Trái lại khi chúng ta sống đẹp, ngay thẳng chúng ta sẽ không hổ thẹn với lương tâm, sẽ không lo được, lo mất mà thoải mái, thanh thản tự tin trong cuộc sống. “Cây ngay” - sống ngay thẳng là lý tưởng sống cao đẹp mà mọi người cần noi theo. Trong thực tế cuộc sống có không ít tấm gương trung thực, có lòng tự trọng cao. Những người như vậy chẳng bao giờ run sợ trước những nghi ngờ, hay sự vu oan giá họa của người khác dành cho mình. Họ sẽ là người bình tĩnh tự tin, không cãi lại mà là dùng hành động để chứng minh sự trong sạch của mình. Những người cãi lại, phủ nhận, hoặc sốt sắng thanh minh trước sự nghi ngờ của người khác thì thường là những người có tật giật mình, làm những điều khuất tất.

Chúng ta đã và đang là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường thì đức tính trung thực, tự trọng là điều cần thiết để rèn thành thói quen, thành nhân cách cho bản thân chúng ta. Những đức tính ấy có thể rèn giũa từ những hành động nhỏ như: biết tự nhận lỗi khi mắc khuyết điểm, mạnh dạn chỉ ra lỗi sai của bạn, trung thực trong thi cử… Chính từ những việc làm đó sẽ là cơ sở, bước đệm cho hình thành nhân cách, phẩm chất đạo đức của chúng ta.

Trong thực tế cuộc sống ngày nay, em cũng như đã thấy được xung quanh đã có rất nhiều tấm gương là “cây ngay” đáng khâm phục. Họ không bao giờ làm những việc mờ ám và những nghi ngờ cho họ cũng sẽ nhanh chóng bị dập tắt, bởi ở họ lòng tự trọng và lòng tự tôn rất cao. Họ không bao giờ sợ những điều đổ lỗi không có lý do, họ luôn tin vào chính bản thân mình, tin vào những điều lương thiện nhất của con người. Đặc biệt hơn đó cũng chính là chân lý mà họ gìn giữ và theo đến hết cuộc đời này.

Cây bị chết đứng là cây bị thối ruột từ bên trong. Người ngay không làm gì xấu xa sai trái ở trong lòng nên không sợ bị " chết " đứng là vì thế. Không làm gì trái luật, trái lương tâm thì không sợ gì cả… Nó có nghĩa nhiều hơn câu "cây ngay sẽ có bóng tròn" vì nhiều khi người ngay thẳng chưa chắc đã có mọi việc đều suôn sẻ. Câu này thật ra cũng tùy trường hợp. Còn tùy nơi áp dụng… có nhiều nơi thì cây ngay sẽ bị bứng gốc đấy.

Qua câu tục ngữ “cây ngay không sợ chết đứng” ông bà khuyên chúng ta hãy sống thật trung thực, đừng nên dối trá. Bởi đó là những điều xấu xa làm ảnh hưởng tới bạn, gia đình và nhất là tương lai của bạn sau này. Không ai đánh thuế bạn về điều đó hết, nhưng sống làm sao cho người ta tin tưởng thì mới nên sống. Chứ sống dối trá, lừa lọc bị mọi người xa lánh, không tôn trọng thì sống như thế chẳng có ý nghĩa. Vì thế, hãy tự rèn luyện bản thân của mình ngay từ bây giờ.

Em như tự nhận thấy được rằng, khi mình còn là một học sinh thì em sẽ cố gắng rèn cho mình tính trung thực bằng cách không nói dối bố mẹ, đồng thời cũng không trộm cắp vặt đồ hay tiền của bố mẹ, bạn bè, không gian lận trong thi cử,… Em xin hứa cũng sẽ cố hết sức để bản thân dù không trở thành người tài giỏi nhưng sẽ trở thành người ngay thẳng để nhận được sự yêu mến cũng như thấy được cuộc sống đáng sống hơn.

Một người có có ích cho xã hội là người không chỉ giỏi mà còn cần có đạo đức, nhân cách tốt đẹp có như vậy mới được mọi người xung quanh yêu mến, kính trọng. Dân tộc ta là một dân tộc rất đề cao những giá trị văn hóa cổ truyền và phẩm chất đạo đức của con người. Người xưa cũng coi trọng vấn đề này nên đã răn dạy con cháu cần tu dưỡng, rèn luyện bản thân thông qua các câu tục ngữ, tiêu biểu đó là câu: “Cây ngay không sợ chết đứng”.

Để thấy được tính đúng đắn và cần thiết của câu tục ngữ này thì trước tiên chúng ta phải lý giải xem câu tục ngữ có ý nghĩa như thế nào và qua đó đem lại cho chúng ta bài học gì? “Cây ngay” là cây đứng thẳng, hiên ngang giữa trời đất, “chết đứng” tức là cây đó mất đi sự sống khi vẫn còn đứng nguyên tại vị trí đã sống và phát triển. Tuy nhiên câu tục ngữ này không chỉ nói về sự sống chết của cây cối mà trong đó là hình ảnh ẩn dụ về con người chúng ta. “Cây ngay” chính là nói đến lối sống trung thực, ngay thẳng, không làm việc gì trái với đạo đức. Còn “chết đứng” là cái chết oan khuất. Qua đó cho thấy rằng nếu chúng ta sống ngay thẳng không làm điều gì khuất tất thì chẳng việc gì phải sợ sự vu oan, giá họa, gièm pha của người đời.

Điển tích ngày xưa: Có một người tú tài đi ngang qua núi thấy một bác tiều phu đang đốn củi mà lại chọn cây thẳng nên anh ta liền bèn hỏi. Thì người tiều phu đó cũng trả lời ngay với anh ta rằng: Đốn cây thẳng thì mới có giá trị. Có thể làm cột nhà, hay các thứ quan trọng khác. Còn cây cong thì chỉ dùng để làm củi mà thôi. Sau đó, anh ta đỗ tú tài và làm quan thì gặp ngay một vụ án nọ, dù bị thẩm tra nhiều lần những người tù tội quyết không nhận tội, bất đắc lúc đó, quan nhớ lại câu chuyện mà mình đã từng gặp năm xưa nên liền nói: Đúng là cây ngay không sợ chết đứng. Ý là trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ được lập trường của mình, không bị ngoại cảnh thay đổi. Ta làm đúng thì dù thế giới nói ta sai thì ta cũng giữ mình chứ không để cho xã hội thay đổi.

Điển tích ngày xưa: Có một người tú tài đi ngang qua núi thấy một bác tiều phu đang đốn củi mà lại chọn cây thẳng nên anh ta liền bèn hỏi. Thì người tiều phu đó cũng trả lời ngay với anh ta rằng: Đốn cây thẳng thì mới có giá trị. Có thể làm cột nhà, hay các thứ quan trọng khác. Còn cây cong thì chỉ dùng để làm củi mà thôi. Sau đó, anh ta đỗ tú tài và làm quan thì gặp ngay một vụ án nọ, dù bị thẩm tra nhiều lần những người tù tội quyết không nhận tội, bất đắc lúc đó, quan nhớ lại câu chuyện mà mình đã từng gặp năm xưa nên liền nói: Đúng là cây ngay không sợ chết đứng. Ý là trong hoàn cảnh nào cũng phải giữ được lập trường của mình, không bị ngoại cảnh thay đổi. Ta làm đúng thì dù thế giới nói ta sai thì ta cũng giữ mình chứ không để cho xã hội thay đổi.

Đúng như ý nghĩa câu tục ngữ đề bài “Cây ngay không sợ chết đứng”, người trung thực ngay thẳng thì sẽ chẳng bao giờ phải sợ hãi điều gì. Khi chúng ta không làm điều gì khuất tất hay sai trái, lương tâm chúng ta sẽ luôn thanh thản và tự tin ngẩng cao đầu. Theo các nhà tâm lí học, bản chất của con người là khi gian dối thì luôn chột dạ, có người biểu hiện rõ ràng qua thái độ cử chỉ, có những người “cao siêu” hơn thì trông bình tĩnh hơn song khi đem ra so sánh với người ngay thẳng, luôn luôn có điểm khác nào đó. Bởi khi gian dối, lương tâm chúng ta sẽ không được yên ổn mà luôn luôn thấp thỏm, lo sợ mọi chuyện vỡ lở, người ngay thẳng có thể thanh thản mà tận hưởng cuộc sống trong khi người gian dối luôn nơm nớp trong lòng, nhạy cảm hơn với mọi thứ liên quan đến việc xấu của họ.

Trong thực tế cuộc sống quanh đã có rất nhiều tấm gương là “cây ngay” đáng khâm phục. Báo chí đã từng đưa tin về bạn Vũ Văn Đại ở Nam Định, dù chỉ là học sinh lớp 4 song đã trả lại 50 triệu đồng mà mình nhặt được cho người đánh rơi hay rất nhiều trường hợp nhặt được của rơi trả người đánh mất được báo đài đưa tin khác.Sẽ có nhiều người nói những trường hợp như vậy là dại, song theo em việc làm của các bạn thật đáng ngưỡng mộ và tin chắc rằng dù đạt được lợi ích vật chất từ những món đồ đó song lương tâm các bạn sẽ luôn thanh thản và tự tin ngẩng cao đầu vì việc làm đúng của mình.

Câu tục ngữ là bài học không chỉ của riêng ai hãy của riêng một thời đại nào cả. Muốn cuộc sống tốt đẹp, xã hội văn minh thì đó là bài học trên là điều cần thiết. Sống ngay thẳng, trung thực sẽ tạo cho chúng ta sự vui vẻ, thanh thản trong cuộc sống và được mọi người xung quanh yêu mến, kính trọng.

-----Mod Ngữ văn biên soạn và tổng hợp-----