Bộ 5 đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn 10 năm 2021 Trường THPT Phan Đình Phùng

TRƯỜNG THPT PHAN ĐÌNH PHÙNG

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI MÔN: NGỮ VĂN 10 NĂM HỌC: 2021 (Thời gian làm bài: 120 phút)

 

Câu 1 (8,0 điểm)

“Người bi quan phàn nàn về cơn gió; người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều; người thực tế điều chỉnh lại cánh buồm.”

(William Arthur Ward)

Suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.

Câu 2 (12,0 điểm)

Bàn về chức năng của văn học, có ý kiến cho rằng:

Văn học đem lại cho con người niềm vui trong sáng trước cái đẹp của sự sống.

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 1

Câu 1. (8 điểm)

a. Yêu cầu về kĩ năng:

Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội; kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp…

b. Yêu cầu về kiến thức:

Thí sinh có thể đưa ra những ý kiến, trình bày theo nhiều cách khác nhau, nhưng cần chính xác, hợp lí, rõ ràng, thuyết phục… và nêu được các ý cơ bản sau:

Giải thích vấn đề:

- Người bi quan phàn nàn về cơn gió: Người có cái nhìn chán nản. tuyệt vọng, tiêu cực, không tin tưởng ở ở tương lai sẽ phàn nàn về những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống.

- Người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều: Trái với người bi quan, người lạc quan luôn có cách nhìn, thái độ tin tưởng ở tương lai. Họ luôn chờ đợi và hi vọng những điều tốt đẹp sẽ đến.

- Người thực tế điều chỉnh lại cánh buồm: Người thực tế là những người hiểu rõ và sống với thực tại. Họ không ảo tưởng hão huyền. Bởi vậy, để đến đích, họ không “phàn nàn”, không “chờ đợi” mà chủ động “điều chỉnh”, thay đổi những thứ mình có cho phù hợp hoàn cảnh.

* Để đến với thành công, con người không nên có thái độ bi quan, cũng không nên chờ đợi vào sự may mắn mà cần đối diện với thực tế, dám thay đổi bản thân.

---(Nội dung đầy đủ của Đề thi số 1 vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

Câu 1 (6,0 điểm)

DIỆT CỎ DẠI

Chuyện xưa kể rằng, có một vị minh sư hướng dẫn các học trò của mình tu tập. Sau một thời gian các học trò nghiên cứu kinh điển sâu sắc, vị minh sư đã gọi cả đám học trò lại và đưa ra một “bài tập” đó là làm sao diệt sạch được đám cỏ dại tại nơi thầy trò đang ngồi.

Người học trò đầu tiên cho rằng, cần đốt lửa cho cháy hết đám cỏ. Người khác quả quyết, cần rắc vôi lên để cỏ dại chết. Trò thứ ba đưa ra phương án lấy xẻng xúc đám cỏ đổ đi. Trò khác lại quả quyết, phải diệt tận gốc, nhổ sạch cỏ đi. Các phương án đều có vẻ rất có lý nhưng vị minh sư lại lắc đầu và nói: Dù làm tất cả những cách đó thì sau một trận mưa các con vẫn thấy cỏ mọc lên xanh tốt như thường. Cách chúng ta muốn diệt cỏ là phải trồng lên đó những luống rau, hàng ngô, bãi khoai. Chỉ khi chúng ta dùng mảnh đất đó vào mục đích tạo ra những mùa màng tốt tươi, với những vụ thu hoạch thì mới hết được cỏ.

Suy nghĩ của anh/chị về bài học cuộc sống được gửi gắm qua câu chuyện.

Câu 2 (14,0 điểm)

Trong tác phẩm Thơ về thơ, Chế Lan Viên viết:

Người diễn viên ấy đóng trăm vai vai nào cũng giỏi

Chỉ một vai không đóng nổi

Vai mình!

Anh (chị) hiểu như thế nào về ý kiến trên? Hãy làm sáng tỏ vấn đề mà Chế Lan Viên đề cao qua bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi và Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

 

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 2

Câu 1: Gợi ý:

- Cuộc sống vẫn luôn tồn tại hai mặt đối lập, cả cái xấu, cái ác và cái thiện, cái đẹp. Nhưng xu hướng của con người là luôn hướng về cái đẹp, cái thiện, tìm cách hạn chế, tiêu diệt cái xấu, cái ác.

- Có nhiều cách để hạn chế và diệt trừ cái ác trong đời sống như: dùng pháp luật, dùng bạo lực…nhưng tất cả những giải pháp đó chỉ mang tính nhất thời, nếu không có cách nào khác hiệu quả, lâu dài hơn để giải quyết tận gốc vấn đề, thay đổi bản chất của cái xấu, cái ác thì nó sẽ vẫn tái diễn.

- Cách tốt nhất để loại trừ cái xấu cái ác trong đời sống xã hội là phải thay thế cái xấu, cái ác bằng cái đẹp, cái thiện. Vì:

+ Nếu cái xấu, cái ác và cái đẹp, cái thiện vẫn cùng tồn tại trong đời sống. Nếu cái đẹp, cái thiện nhỏ, yếu sẽ bị cái ác lấn át. Nhưng khi cái đẹp, cái thiện lớn mạnh thì cái xấu, cái ác sẽ không thể ngang nhiên hoành hành, không còn đất để tồn tại, phải tự chùn bước.

+ Khi cái đẹp, cái thiện được nhân rộng, nó sẽ đủ sức mạnh để đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác.

+ Cái đẹp, cái thiện có khả năng cảm hóa kỳ diệu đối với cái xấu, cái ác, trở thành tấm gương soi để cái xấu, cái ác tự thức tỉnh và cải thiện mình. => Cái đẹp cứu rỗi thế giới.

- Cái xấu, cái ác và cái đẹp, cái thiện không chỉ tồn tại trong môi trường rộng xung quanh con người mà nó tồn tại ngay trong bản thân mỗi người. Trong mỗi người có cả “rồng phượng lẫn rắn rết”, “thiên thần và ác quỷ”. Mỗi người phải làm chủ bản thân, hiểu rõ mình và cố gắng đấu tranh chiến thắng những ích kỉ, nhỏ nhen trong chính con người mình để vươn tới những điều tốt đẹp.

- Trong đời sống, đôi khi cái đẹp, cái thiện có thể bị cái xấu, cái ác lấn lướt nhưng đó chỉ là những biểu hiện nhất thời, trong một phạm vi nhất định. Mỗi người cần tin rằng, cái đẹp, cái thiện tất yếu sẽ chiến thắng. Hướng đến cái đẹp, cái thiện là hướng tới ánh sáng và tương lai tốt đẹp.

Câu 2: Gợi ý:

- Sự cảnh báo của Chế Lan Viên về một kiểu nhà thơ, một kiểu nghệ sĩ thiếu cá tính sáng tạo qua những câu thơ trên không chỉ đúng với thời đã qua, thời hiện tại mà còn đúng với mọi thời. Đây là vấn đề có tính quy luật trong sáng tạo nghệ thuật nói chung và thơ ca nói riêng vì:

---(Để xem tiếp đáp án câu 2 của Đề thi số 2 vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản và thực hiện các yêu cầu

Khi đang giảng bài trên lớp, một vị giáo sư đại học đột nhiên dừng lại vì muốn dạy cho 100 sinh viên của mình một bài học quý giá.

Ông đưa mỗi sinh viên một quả bóng bay, yêu cầu họ thổi phồng nó rồi viết tên của mình lên trên. Sau đó, ông yêu cầu họ bỏ quả bóng bay sang căn phòng bên cạnh.

Sau khi tất cả hoàn thành nhiệm vụ, các sinh viên tập trung bên ngoài căn phòng, bây giờ đã chứa đầy bóng.

"Các em có 5 phút," vị giáo sư giải thích, "để tìm quả bóng viết tên của mình, và quay lại giảng đường."

5 phút trôi qua nhanh chóng, và không một ai tìm được quả bóng của mình. Tất cả đều bước ra khỏi phòng.

Sau đó, vị giáo sư yêu cầu họ thay đổi cách mình tìm quả bóng. Bây giờ họ có thể lấy bất kì quả bóng nào rồi đi tìm người viết tên trên đó để đưa cho họ.

Kết quả là, mọi người đều lấy được quả bóng mang tên mình trước khi hết 5 phút

(Dẫn theo ttvn.vn)

Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.

Câu 2. Hãy đặt nhan đề cho văn bản.

Câu 3. Chỉ ra ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh quả bóng viết tên của mình.

Câu 4. Anh/chị có suy nghĩ gì về bài học vị giáo sư muốn dạy cho sinh viên của mình? (trình bày khoảng 8-10 dòng)

II. Làm văn (16,0 điểm)

Câu 1.(6,0 điểm)

Trong ca khúc Vì tôi còn sống, ca sĩ Tiên Tiên có hát rằng:

Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép.

Anh/chị có suy nghĩ gì về câu ca trên.

Câu 2. (10,0 điểm)

“Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu ở thực tại. Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ”

(Tiếng nói văn nghệ, Nguyễn Đình Thi, Ngữ văn 9, Tập hai, Nxb GD, tr 12)

Qua tác phẩm Đọc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 3

I. Đọc hiểu (4,0 điểm)

Câu 1. (0,5 đ)

Phương thức biểu đạt chính của văn bản: tự sự

Câu 2. (0,5đ)

Thí sinh có thể đặt nhan đề theo nhiều cách khác nhau: dựa theo nhân vật (vị giáo sư và sinh viên), dựa theo hình ảnh tiêu biểu (quả bóng bay), dựa theo nội dung (bài học tìm bóng)…

Câu 3. (1,0 đ)

Ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh quả bóng viết tên của mình:

- Cái riêng, cái cá nhân của mỗi người

- Nhiệm vụ, trách nhiệm riêng của mỗi người

---(Để xem đầy đủ đáp án phần Đọc hiểu và Làm văn vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

Câu 1 (4,0 điểm). Anh/ chị hãy đọc, trình bày hiểu biết và suy nghĩ của mình về câu chuyện sau:

Bác nông dân và con lừa

Một bữa nọ, chú lừa của bác nông dân đang chạy nhưng do không quan sát nên nó đã bị ngã xuống giếng. Nó kêu la thảm thiết hàng giờ liền, trong khi bác nông dân đang tìm mọi cách để cứu nó. Cuối cùng, bác nông dân chợt nghĩ ra là dù sao thì con lừa này cũng đã quá già rồi, không đáng phải cứu và cái giếng kia sớm hay muộn gì thì mình cũng phải lấp đi. Vậy là bác nông dân quyết định chôn chú lừa kia luôn... Bác nông dân đã nhờ thêm một vài người hàng xóm sang giúp mình một tay. Mọi người mỗi người cầm một chiếc xẻng và bắt đầu xúc đất đổ xuống giếng. Lúc đầu, con lừa nhận ra là điều gì đang xảy ra với nó và rống lên kinh hoàng. Nhưng rồi sau đó, tiếng kêu của nó nhỏ dần đi và rồi lặng hẳn…

Sau một hồi đào đất - đổ xuống giếng, bác nông dân nhìn xuống giếng và ngạc nhiên vô cùng. Cứ sau mỗi xẻng đất đổ lên đầu con lừa, nó lại rũ đất xuống và dẫm lên chính chỗ đất đó...

Và cứ thế, mỗi xẻng đất đổ lên đầu con vật, nó rũ xuống rồi đạp lên đó để mỗi lúc lại nhích lên thêm một chút. Chẳng bao lâu, mọi người đã ngạc nhiên khi thấy con lừa đã bước lên khỏi miệng giếng và chạy đi…

---(Nội dung đầy đủ của Đề thi số 4 vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

Câu 1 (3,0 điểm)

"Nếu một ngày cuộc sống của bạn bị nhuốm màu đen, hãy cầm bút và vẽ cho nó những vì sao lấp lánh."

Suy nghĩ của anh/chị về câu nói trên?

Câu 2 (7,0 điểm)

Bàn về thơ, Chế Lan Viên cho rằng: "Thơ cần có hình cho người ta thấy, có ý cho người ta nghĩ và cần có tình để rung động trái tim."

Anh/ chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ qua bài thơ Cảnh ngày hè của Nguyễn Trãi và Đọc Tiểu Thanh kí (Độc Tiểu Thanh kí) của Nguyễn Du.

 

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 5

Câu 1 (3,0 điểm)

a. Yêu cầu về kĩ năng:

Biết cách làm kiểu bài nghị luận xã hội với bố cục rõ ràng, mạch lạc, hành văn trôi chảy, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. Kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận: giải thích, phân tích, chứng minh, bình luận...dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc.

b. Yêu cầu về kiến thức:

Bài viết có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau nhưng cần làm rõ những yêu cầu cơ bản sau:

1. Giới thiệu vấn đề cần nghị luận. (0,25)

2. Giải thích nội dung câu nói. (0,75)

- "Cuộc sống bị nhuốm màu đen": Chỉ cuộc sống tối tăm, gặp nhiều sóng gió, khổ đau, bất hạnh, không hy vọng.

- "Cầm bút và vẽ cho nó những vì sao lấp lánh" (tạo nên một bầu trời đêm thật đẹp): chủ động, tìm hướng khắc phục với tinh thần lạc quan biến những đau khổ thành niềm vui, thành công và hạnh phúc.

---(Nội dung đầy đủ của Đề thi số 5 vui lòng xem tại online hoặc đăng nhập để tải về máy)---

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Bộ 5 đề thi học sinh giỏi lớp 10 môn Ngữ văn năm 2021 Trường THPT Phan Đình Phùng. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập.

Chúc các em học tập tốt !