Bộ 4 đề thi giữa HK1 môn Ngữ văn 9 có đáp án năm 2021-2022 Trường THCS Tô Hiệu

TRƯỜNG THCS TÔ HIỆU

ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ 1 MÔN: NGỮ VĂN 9 NĂM HỌC: 2021-2022 (Thời gian làm bài: 90 phút)

 

I. ĐỌC HIỂU (2.0 điểm)

Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

Quê hương anh nước mặn, đồng chua

Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá

Anh với tôi đôi người xa lạ

Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau.

Súng bên súng, đầu sát bên đầu

Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ

Đồng chí!

Câu 1. Đoạn thơ trên trích từ văn bản nào?

A. Bếp lửa

B. Đồng chí

C. Bài thơ về tiểu đội xe không kính

D. Đoàn thuyền đánh cá

Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ trên là gì?

A. Tự sự

B. Miêu tả

C. Biểu cảm

D. Nghị luận

Câu 3. Xét về cấu tạo ngữ pháp, câu thơ “Đồng chí!” là kiểu câu gì?

A. Câu đặc biệt

B. Câu rút gọn

C. Câu đơn

D. Câu ghép

Câu 4. Nội dung chính của hai câu thơ sau là gì?

Quê hương anh nước mặn, đồng chua

Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá

A. Miêu tả các vùng đất khác nhau của nước ta

B. Nói lên sự khắc nghiệt của thiên nhiên

C. Nói lên sự đối lập giữa các vùng miền của đất nước

D. Nói lên hoàn cảnh xuất thân của những người lính

II. LÀM VĂN (8.0 điểm)

Câu 1. (3.0 điểm)

Câu thơ “Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ” đã thể hiện sự chia sẻ, gắn bó, yêu thương của những người lính. Từ hình ảnh đó kết hợp với những hiểu biết xã hội, hãy viết đoạn văn khoảng 10 câu nêu suy nghĩ của em về ý nghĩa của tình yêu thương đối với đời sống con người.

Câu 2. (5.0 điểm)

Cảm nhận của em về vẻ đẹp của nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của tác giả Nguyễn Dữ (Ngữ văn 9 tập 1 – NXBGDVN 2016)

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 1

I. ĐỌC HIỂU 

1. B

2. C

3. A

4. D

II. LÀM VĂN 

Câu 1:

Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập đoạn văn. Gợi ý:

- Yêu cầu hình thức:

+ Đoạn văn khoảng 10 câu. Lùi đầu dòng, viết hoa chữ cái đầu tiên và không ngắt đoạn.

+ Có các phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn; diễn đạt trôi chảy, không mắc lỗi diễn đạt, ngữ pháp, chính tả.

- Yêu cầu nội dung: Đoạn văn xoay quanh nội dung: viết về sự sẻ chia, gắn bó, yêu thương của người lính qua đó viết về tình yêu thương đối với con người. Từ đó rút ra bài học cho bản thân về tình yêu thương trong cuộc đời.

- Hướng dẫn cụ thể:

* Giới thiệu vấn đề: tình yêu thương trong đời sống con người.

* Giải thích vấn đề: “Tình yêu thương” là tình cảm cảm yêu thương, chia sẻ, gắn bó giữa con người với nhau -> đây là yếu tố làm nên cuộc sống tốt đẹp.

* Phân tích, bàn luận vấn đề:

+ Tình yêu thương trong bài thơ “Đồng chí” thể hiện qua sự sẻ chia từ miếng cơm, manh áo, đến mảnh chăn giữa những đêm giá rét ở núi rừng Trường Sơn khắc nghiệt. Và chính những biểu hiện tốt đẹp đó đã kéo những người lính trở thành tri kỉ của nhau.

+ Tình yêu thương trong xã hội biểu hiện rất phong phú và đa dạng dưới nhiều hình thức: qua lời nói, cử chỉ hay những hành động ấm áp.

+ Tình yêu thương xuất hiện ở mọi nơi: trong gia đình, trong nhà trường, trong những nơi công cộng. Sự chia sẻ yêu thương làm cho cuộc sống tốt đẹp và khiến chúng ta hạnh phúc hơn.

+ Mỗi người cần cho đi sự yêu thương nhiều hơn đối với mọi người, đặc biệt là những người kém may mắn.

+ Phê phán những người có lối sống ích kỉ, thiếu tình thương.

---(Để xem tiếp đáp án phần Làm văn vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)---

 

Phần I: (7.0 điểm)

Từ xưa đến nay, trăng luôn là nguồn cảm hứng vô tận của thi ca. Trong bài thơ “Áng trăng”, nhà thơ Nguyễn Duy viết:

“Từ hồi về thành phố

quen ánh điện cửa gương

vầng trăng đi qua ngõ

như người dưng qua đường

 

Thình lình đèn điện tắt

phòng buyn-đinh tối om

vội bật tung cửa sổ

đột ngột vầng trăng tròn”.

 (Ngữ văn 9, tập một, 'NXB Giáo dục Việt Nam, 2016)

1. Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ “Ánh trăng”. Hoàn cảnh đó có ý nghĩa như thế nào trong việc thể hiện chủ để bài thơ?

2. Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ “Từ hồi về thành phố/quen ánh điện cửa gương” và phân tích hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ đó.

3. Ghi lại chính xác một câu thơ đã học trong chương trình Ngữ văn 9 cũng sử dụng biện pháp tu từ giống hai dòng thơ trên (mục 2), nêu rõ tên tác phẩm, tác giả.

4. Dựa vào khổ thơ thứ hai của đoạn thơ trên, hãy viết một đoạn văn theo cách diễn dịch, độ dài khoảng 12 câu trình bày cảm nhận của em về tình huống nhân vật trữ tình bất ngờ gặp lại vầng trăng, trong đoạn văn có sử dụng lời dẫn trực tiếp và câu phép.

(Gạch dưới một câu ghép và một câu văn có sử dụng lời dẫn trực tiếp).

Phần II (3,0 điểm)

Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:

“Chuyện kế có một danh tướng có lần đi ngang qua trường học cũ của mình, liền ghé vào thăm. Ông gặp lại người thầy từng dạy mình hồi nhỏ và kính cẩn thưa:

- Thưa thầy, thầy còn nhớ con không? Con là...

Người thấy giáo già hoảng hốt:

- Thưa ngài, ngài là...

- Thưa thầy, với thầy, con vẫn là đứa học trò cũ. Con có được những thành công hôm nay là nhờ sự giáo dục của thầy ngày nào...”

(Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016)

1. Tìm các từ ngữ xưng hô trong đoạn trích trên?

2. Lời đáp ở cuối đoạn trích thể hiện tình cảm, thái độ như thế nào của vị danh tướng đối với người thầy?

3. Từ đoạn trích trên kết hợp với những hiểu biết xã hội, em hãy trình bày suy nghĩ (khoảng 2/3 trang giấy thi) về truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam.

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 2

Phần I

Câu 1:

Hoàn cảnh sáng tác:

- Bài thơ ra đời năm 1978 tại thành phố Hồ Chí Minh. (Ba năm sau ngày kết thúc chiến tranh, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước).

- Hoàn cảnh đó có ý nghĩa trong việc thể hiện chủ đề bài thơ: khi đất nước mới vừa hòa bình, con người ta sống trong ấm no, đủ đầy, sẽ dễ quên đi những khó khăn và những ân nghĩa ở trong quá khứ. Bởi vậy bài thơ ra đời như một sự nhắc nhở con người thái độ sống “uống nước nhớ nguồn”, “ân nghĩa thủy chung”.

Câu 2:

- Biện pháp tu từ: hoán dụ. “Ánh điện, cửa gương” là cách nói hoán dụ tượng trưng cho cuộc sống đầy đủ, tiện nghi, khép kín trong những căn phòng hiện đại, xa rời thiên nhiên.

- Hiệu quả nghệ thuật: cách nói hoán dụ giúp tăng hiệu quả biểu đạt, làm cho lời thơ giàu giá trị gợi hình, gợi cảm hơn.

Câu 3:

- Câu thơ sử dụng biện pháp tu từ hóan dụ: “Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước/ Chỉ cần trong xe có một trái tim”.

- Tác phẩm: Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật).

Câu 4:

Học sinh nắm chắc kiến thức viết đoạn văn và viết theo yêu cầu đề bài. Gợi ý:

- Yêu cầu hình thức:

+ Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập đoạn văn.

+ Đoạn văn khoảng 12 câu.

+ Lùi đầu dòng, viết hoa chữ cái đầu tiên và không ngắt đoạn.

+ Có các phần: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn; diễn đạt trôi chảy, không mắc lỗi diễn đạt, ngữ pháp, chính tả.

- Yêu cầu nội dung:

+ Đoạn văn xoay quanh nội dung: phân tích khổ thơ thứ hai, tập trung thể hiện tình huống nhân vật trữ tình bất ngờ gặp lại vầng trăng làm rõ được sự bất ngờ, ngạc nhiên, ân hận của nhân vật trữ tình. Từ đó rút ra bài học cho bản thân về sự ân nghĩa, thủy chung trong cuộc đời.

+ Viết theo lối diễn dịch: câu chủ đề đặt ở đầu đoạn.

+ Sử dụng lời dẫn trực tiếp: câu dẫn trực tiếp dẫn nguyên văn và đặt trong ngoặc kép.

+ Sử dụng câu ghép: câu ghép là câu có hai hoặc nhiều vế chủ - vị và không bao chứa nhau.

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)---

 

Câu 1. Chiến tranh dù khốc liệt, gian khổ, thiếu thốn nhưng người lính vẫn vui, vẫn nhộn, vẫn nắm chặt tay nhau, nắm chặt tay súng chiến đấu bảo vệ đất nước. Qua đó, em học hỏi được điều gì từ thái độ, tinh thần của thế hệ cha anh đi trước? Em hãy viết văn bản ngắn trình bày suy nghĩ về điều đó. (3.0 điểm)

Câu 2. Học sinh chọn một trong hai đề sau: (7.0 điểm)

Đề 1: Bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu. Em hãy đóng vai nhân vật người cháu trong bài thơ kể lại những kỉ niệm khó quên bên người bà kính yêu ấy.

Đề 2: Cuộc sống luôn mang đến nhiều điều bất ngờ, thú vị. Có những câu chuyện cảm động, giàu ý nghĩa, có những con người tốt bụng, giàu tình thương .... tất cả tạo nên một bức tranh hiện thực sống động, muôn màu muôn vẻ. Bức tranh hiện thực ấy giúp em thêm trân trọng, yêu quý cuộc sống hiện tại và có ước mơ, hoài bão vươn đến tương lai tươi sáng.

Hãy kể lại một câu chuyện cảm động trong thực tế cuộc sống mà em chứng kiến hoặc nghe kể.

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 3

Câu 1:

* Yêu cầu về kĩ năng:

- Viết đúng kiểu văn bản ngắn nghị luận về những phẩm chất của người lính và nêu lên suy nghĩ của mình.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

* Yêu cầu về kiến thức: đảm bảo được các ý sau:

1. Giới thiệu chung:

- Về hình ảnh những người lính trong thời chiến tranh khốc liệt: dù gian khổ thiếu thốn nhưng vẫn tình nghĩa thủy chung và hết lòng với đất nước.

2. Phân tích, bình luận:

- Đó là những hình ảnh đẹp của người lính cụ Hồ trong thời chiến:

+ Bệnh tật liêm miên

+ Cơm không đủ no

+ Áo không đủ ấm

=> Nhưng vẫn lạc quan, vẫn yêu đời, yêu người và vẫn quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh.

- Ngày nay, khi đất nước hòa bình, đời sống bớt đi những gian khổ, khó khăn, điều thanh niên ngày nay có thể làm cho đất nước là ra sức tu dưỡng kiến thức, đạo đức để xây dựng đất nước giàu mạnh và bảo vệ Tổ quốc khi cần.

- Những bài học có thể học hỏi từ thế hệ cha anh đi trước:

+ Bản lĩnh sắt đá khi chịu đựng những gian khổ, khó khăn.

+ Tinh thần lạc quan, vượt lên trên mọi hoàn cảnh để rồi luôn tươi cười, hóm hỉnh.

+ Yêu thương, sẻ chia, quan tâm tới đồng đội.

+ Luôn mang trong mình lí tưởng lớn lao vì nghĩa lớn.

- Phê phán bộ phận những bạn trẻ hiện nay sống không có lí tưởng, ước mơ.

- Liên hệ với bản thân.

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết của Đề thi số 3 vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)---

 

Phần I: Đọc hiểu (4 điểm)

Đọc đoạn thơ sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:

“…Hạnh phúc bình thường và giản dị lắm

Là tiếng xe về mỗi chiều của bố

Cả nhà quây quần trong căn phòng nhỏ

Chị xới cơm đầy bắt phải ăn no

Hạnh phúc là khi đêm về không có tiếng mẹ ho

Là ngọn đèn soi tương lai em sáng

Là điểm 10 mỗi khi lên bảng

Là ánh mắt một người lạ như quen

Hạnh phúc là khi mình có 1 cái tên …”

(Trích “Hạnh phúc” - Thanh Huyền)

1. Nhận biết

Tìm câu thơ khái quát nội dung chính của đoạn.

2. Thông hiểu

Chỉ ra và nêu tác dụng của một biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ trên.

3. Vận dụng

Tác giả bài thơ “Hạnh phúc” quan niệm “hạnh phúc bình thường và giản dị lắm”. Còn em, em quan niệm như thế nào về hạnh phúc? Em hãy viết một đoạn văn từ 5 đến 7 câu trình bày câu trả lời của mình.

Phần II. Làm văn (6 điểm) Vận dụng cao

Dựa vào nội dung truyện ngắn “Làng” của nhà văn Kim Lân, em hãy đóng vai nhân vật ông Hai kể lại diễn biến tâm trạng mình khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc cho đến khi nguồn tin này được cải chính.

---- HẾT ----

ĐÁP ÁN ĐỀ SỐ 4

Phần I: Đọc hiểu

1.

- Câu thơ khái quát nội dung đoạn; hạnh phúc bình thường và giản dị lắm.

2.

- Nghệ thuật: Điệp cấu trúc: hạnh phúc là…; là…

- Tác dụng: nhấn mạnh, làm rõ cho người đọc thấy hạnh phúc không phải những điều cao sang, xa vời mà là những điều rất dung dị, nhỏ bé, gần gũi với cuộc sống của chúng ta.

3. Gợi ý:

- Hạnh phúc là những điều bình dị quanh ta. Hạnh phúc là khi:

+ Được ở bên cạnh những người thân yêu.

+ Khi quan tâm và chăm sóc những thân thương của mình.

+ Hạnh phúc là khi được giúp đỡ những người xung quanh, giúp họ vượt qua khó khăn, để cuộc sống của họ được ấm no, tốt đẹp hơn.

---(Nội dung đầy đủ, chi tiết vui lòng xem online hoặc đăng nhập tải về máy)---

 

Trên đây là một phần trích đoạn nội dung Bộ 4 đề thi giữa HK1 môn Ngữ văn 9 năm 2021-2022 Trường THCS Tô Hiệu. Để xem thêm nhiều tài liệu tham khảo hữu ích khác các em chọn chức năng xem online hoặc đăng nhập vào trang hoc247.net để tải tài liệu về máy tính.

Hy vọng tài liệu này sẽ giúp các em học sinh ôn tập tốt và đạt thành tích cao trong học tập .

Chúc các em học tập tốt !