Thuyết minh về con trâu.

Nhắc đến làng quê Việt Nam, nhắc đến những cánh đồng lúa trĩu hạt mùa trổ bông, chúng ta không thể không nhắc đến con trâu. Con trâu không chỉ gắn liền với đồng ruộng mênh mông mà còn gắn liền với những người nông dân cơ cực, chân lấm tay bùn. “Con trâu là đầu cơ nghiệp”, câu nói của các cụ thời xưa cho thấy hình ảnh con trâu gắn liền với sự nghiệp làm nông của người nông dân.

Mặc dù có rất nhiều hình ảnh cũng như tài liệu về những chú trâu thầm lặng này nhưng chưa có bất kì tài liệu nào nói đến xuất xứ, cũng như lý do tại sao con người ta lại đưa chú trâu ra làm “đầu cơ nghiệp”. Trâu là động vật thuộc lớp thú có vú, nhóm sừng rỗng, bộ guốc chẵn, màu đen hoặc xám đen với lông mao bao phủ toàn thân chúng. Da trâu dày, những chiếc lông tơ như áo choàng choàng lên thân thể mập mạp kia. Thấp thoáng trong choàng đẹp đẽ ấy là làn da căng bóng mỡ màng. Trâu có cái đuôi dài, phe phẩy như chiếc quạt để đuổi lũ ruồi nhặng bu lấy cặp mông tròn quay của chú. Hai tai dài cũng giúp cho cái đuôi rất nhiều trong việc đuổi lũ nhặng đi. Tai trâu khá thính giúp trâu nghe ngóng những tiếng động xung quanh chúng. Chú trâu nào cũng có cái sừng dựng lên, người nông dân nhận biết sự lành dữ ở loài trâu một phần cũng nhờ đôi sừng trên đầu. Trâu có sừng dài, uốn cong lưỡi liềm, giúp trâu làm dáng thì ít mà tự vệ chống lại kẻ thù thì nhiều. Trâu có đặc điểm nổi bật là không có hàm trên, có thể vì vậy mà trâu phải nhai lại. Thêm một điểm khác biệt trâu có một kiểu ngủ rất đặc biệt. Hai chân trước gập vào trong, đầu ghé lên để ngủ.

Đến mùa vụ, trâu làm việc gần như cả ngày không nghỉ ngơi. Hết mùa, trâu được nghỉ ngơi, được chăm sóc, được hưởng những ngày thong dong gặm cỏ non lững thững trên những con đường đê. Ai trong chúng ta cũng đều biết đối với người nông dân con trâu chính là cơ ngơi là sự nghiệp mà họ có, chính vì vậy việc chăm sóc, nuôi dưỡng và bảo vệ là cần thiết. Người nông dân thiếu đi con trâu sẽ không làm được gì vì có sức kéo, sức cày bừa, sinh sôi để có thêm những lứa sau…Không những vậy, trâu còn là con vật linh thiêng trong các lễ hội chọi trâu. Thịt trâu ăn cũng khá ngon, thơm và bổ dưỡng, sừng và da trâu còn dùng để làm trang sức, quần áo. Không chỉ góp phần quan trọng trong đời sống vật chất mà còn có mặt trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam. Từ xa xưa, trâu hay còn gọi là sửu và có mặt trong muời hai con giáp. Con trâu gắn liền với tuổi tác của con người. Người mang tuổi trâu thường rất chăm chỉ cần cù. Trong đời sống văn hóa tinh thần, trâu còn là con vật thiêng liêng dùng để tế lễ thần linh trong ngày lề hội. Ngoài ra còn gắn liền với những lễ hội truyền thống Việt Nam ta như chọi trâu và đâm trâu. Ở Hải Phòng có lễ hội chọi trâu nổi tiếng ở Việt Nam. Hải Phòng là nơi có truyền thống văn hoá với di tích lịch sử và những danh lam thắng cảnh mang đặc trưng của vùng biển. Trong di sản văn hoá ấy, nổi bật nhất vẫn là lễ hội chọi trâu Đồ Sơn, nó mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc. Đây là một sinh hoạt văn hoá, nghệ thuật truyền thống nói lên cuộc sống vật chất và tâm linh. Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn được khôi phục lại và được Nhà nước xác định đây là một trong mừơi lăm lễ hội quốc gia, vì lễ hội này không chỉ là giá trị văn hoá, tín ngưỡng mà còn là điểm du lịch hấp dẫn.

Trâu đã trở thành biểu tượng cho sự trung thực, chân thành, chính trực cho sức mạnh và tinh thần thượng võ. Mặc dù nên công nghịêp hóa hiện đại hóa ngày càng phát triển nhưng con trâu vẫn là con vật không thể thiếu với người nông dân Việt Nam. Và hình ảnh con trâu cần cù, chung thủy mãi luôn in sâu trong mỗi người dân Việt Nam.

Có lẽ các bạn đã từng nghe thấy những câu thơ sau và cảm thấy nó vô cùng quen thuộc và gần gũi:

“Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà kể công
Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”

Từ thuở xa xưa khi máy móc chưa phát triển hiện đại như bây giờ thì những chú trâu đã là người bạn thân thiết của người nông dân. Ông cha ta thường nói: “Con trâu là đầu cơ nghiệp”, có thể thấy rõ được vị trí của trâu trong lòng con người chúng ta thời bấy giờ. Trâu Việt Nam là trâu rừng thuần hóa, thuộc nhóm trâu đầm lầy, phân bố rộng rãi khắp Việt Nam. Từ hàng ngàn năm trước, trâu đã gắn bó với con người cùng với sự ra đời của nền văn minh lúa nước. Người Việt cổ không những biết săn trâu mà còn thuần hóa trâu, lợi dụng sức khỏe của trâu để phụ giúp trong việc đồng áng. Trâu thuộc loại động vật có vú, nuôi con bằng sữa mẹ. Thân hình của trâu trông vô cùng vạm vỡ. Lông trâu là lông mao, thường có màu đen. Da trâu rất dày và bóng loáng. Hai cái tai như hai cái lá đa, lúc nào cũng ve vẩy để đuổi ruồi, ngoài ra, tai trâu cũng rất thính, giúp trâu nghe ngóng được những tiếng động xung quanh. Mũi trâu ươn ướt, người ta thường luồn sợi dây vào mũi trâu để kéo đi cho dễ. Mắt trâu to tròn như hai hòn bi ve. Trâu cũng giống như bò, thuộc nhóm động vật nhai lại và chỉ có một hàm răng. Việc trâu chỉ có một hàm răng được người xưa lí giải qua câu chuyện “Trí khôn của ta đây”: vì trâu mải cười con hổ bị người nông dân lừa buộc vào gốc cây nên ngã lăn xuống đất, răng đập vào đã, gãy mất một hàm. Đuôi trâu ngắn, có một túm lông ở cuối. Hai cái sừng trên đầu uốn cong hình lưỡi liềm, giúp trâu tự vệ chống lại sự tấn công của kẻ thù. Trâu mỗi năm chỉ đẻ từ 1-2 lứa, mỗi lứa một con. Trâu con mới sinh ra gọi là nghé. Trâu đã khẳng định được ví trí trong cuộc sống con người. Ngày trước khi công nghệ kĩ thuật chưa phát triển chưa phát minh ra máy cày thì trâu thường xuyên phải làm những công việc mệt nhọc. Người ta thường nói cày như trâu để áp chỉ sự siêng năng làm những công việc nặng nhọc.Khi chú gà vừa thức giấc và gáy để báo hiệu một ngày mới đã bắt đầu thì trâu đã phải theo người nông dân ra đồng làm việc. Trâu cày từ thửa ruộng này, sang thửa ruộng khác từ sáng tinh mơ cho đến tận tối mịt không kể nóng nực hay đói rét. Trâu đã góp phần giúp cho nông dân có một mùa màng bội thu thóc lúa đầy nhà. Đến ngày gặt, trâu lại chở lúa từ ruộng về nhà. Tuy công việc vất cả là vậy nhưng thức ăn của trâu rất giản dị, chỉ là cỏ hoặc rơm. Trâu thường được nuôi để lấy sức kéo, ở miền núi, ngoài công việc đồng ruộng, trâu còn chở hàng hoặc kéo xe, giúp con người vượt qua những con đường trắc trở, những ngọn núi xa xôi. Vì thế, trâu chở thành một gia sản quan trọng của người nông dân. Chẳng phải ca dao đã từng nói: “ Tậu trâu, cưới vợ, làm nhà/ Trong ba việc ấy, thật khó lắm thay”. Thịt trâu cũng là một loại thức ăn giàu dinh dưỡng vì có hàm lượng đạm khá cao, chất béo thấp. Sừng trâu dùng làm đồ mĩ nghệ, da trâu làm mặt trống, giày. Không chỉ trong đời sống vật chất, trâu còn gắn bó trong đời sống tinh thần của người dân Việt Nam. Trâu trở thành hình ảnh tượng trưng cho người nông dân hiền lành, chăm chỉ, chịu khó. Ở nước ta hàng năm thường tổ chức lễ hội chọi trâu ở Đồ Sơn. Những chú trâu tham dự cuộc thi thường là những chú trâu to nhất, khỏe nhất, được chủ chăm sóc hết sức kĩ càng. Mỗi chú trâu phải chiến đấu với biết bao với đối thủ khác để đem lại vinh quang cho bản thân cũng như vinh dự cho chủ trâu. Ngoài chọi trâu ở Đồ Sơn, chúng ta còn có lễ hội đâm trâu ở Tây Nguyên.Hiện nay đời sống phát triển nên trâu không còn phổ biến như trước nữa , tuổi thơ đẹp đẽ đáng nhớ là những hình ảnh những chú bé chăn trâu ngồi trên lưng trâu mà tấu nên những khúc sáo vi vút hay động lòng người. Trâu không chỉ đi vào ca dao, văn thơ mà còn là biểu tượng của SEA GAMES 22 được tổ chức tại Việt Nam, là hình ảnh tượng trưng cho con người Việt Nam chất phác, hiền lành, đôn hậu.Chính vì trâu rất quan trọng nên người dân nuôi trâu vô cùng quan tâm đến sức khỏe của trâu họ cũng chú ý làm chuồng cho trâu, ấm vào mùa đông, mát về mùa hè, thường xuyên vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, tiêm vắc-xin phòng ngừa các loại bệnh cho trâu.

Ngày nay, cuộc sống đổi mới, nhiều máy móc hiện đại thay thế cho sức kéo của trâu. Tuy vậy, trâu vẫn là một báu vật quý giá với người nông dân. Mỗi khi nhìn thấy hình ảnh chú trâu trên cánh đồng bao la bát ngát, chúng ta sẽ bất giác nghĩ tới quê hương đầy thanh bình, yêu dấu.