Giải thích câu tục ngữ Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

Kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam phong phú đặc sắc với nhiều chủ đề khác nhau. Có nhiều câu nói gợi ra mối quan hệ giữa nội dung và hình thức, giữa vẻ bề ngoài và phẩm chất bên trong, qua đó đánh giá cao nội dung cũng như phẩm hạnh của con người. Những điều đó đã được ông cha ta gửi gắm vào câu: “ Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Trải qua bao năm tháng,câu tục ngữ vẫn còn nguyên giá trị quý báu, thể hiện một chân lí quan trọng ở đời. Vậy “gỗ” là gì? “Gỗ” ở đây có nghĩa là chất liệu làm nên một sản phẩm, vật dụng. Thế còn “nước sơn” thì sao? Nó được hiểu là lớp sơn bao bọc bên ngoài vật dụng. Chất liệu gỗ bên trong có tốt, đồ dùng đó mới có chất lượng. Ta hiểu được rằng chất liệu bên trong quan trọng hơn hình thức bên ngoài. Từ đó ta có thể mở rộng ra để hiểu ý nghĩa của câu tục ngữ, giữa nội dung và hình thức, bao giờ cũng vậy, nội dung vẫn được coi trọng hơn. Và mở rộng ra hơn nữa là mối quan hệ giữa vẻ đẹp bên ngoài và phẩm chất bên trong của một con người. Chắc hẳn các bạn ai cũng biết xưa có ông trạng Mạc Đĩnh Chi tuy tướng mạo xấu xí nhưng ông vẫn được người đương thời trọng vọng, người đời sau kính mến. Đó là bởi tài năng lỗi lạc và đức thanh cao, liêm khiết của Trạng nguyên. Ta bỗng nhận ra rằng: chớ có đánh giá con người qua vẻ hào nhoáng bên ngoài, phẩm hạn bên trong mới là quan trọng. Nếu chỉ xem xét về hìnhthức của một ai đó ta sẽ chẳng thể nào có cái nhìn nhận đánh giá đúng. Phải chăng đây cũng chính là cơ sở thực tế của câu tục ngữ? Nhưng liệu câu nói đó có còn đúng với xã hội hiện nay không? Thử hỏi một ngôi nhà có kết cấu vững chắc, an toàn nhưng không tiện nghi thì có ai thích không? Một sản phẩm có chất lượng tốt đến mấy mà hình thức không ưa nhìn, không bắt mắt thì sao được người tiêu dùng lựa chọn. Cũng như một con người ngoan ngoãn, giỏi giang nhưng chưa chắc đã nhận được sự quý mến. Câu tục ngữ: “Cái răng cái tóc là góc con người” ra đời với ý nghĩa đó. Nếu nhìn qua, hai câu tục ngữ trên tưởng như trái ngược nhau nhưng nếu chú ý ta sẽ thấy hai câu nói trên bổ sung ý nghĩa cho nhau. Câu nói: “Cái răng cái tóc là góc con người” khuyên chúng ta nên giữ gìn cơ thể sao cho sạch sẽ, gọn gàng vì vẻ đẹp bên ngoài cũng phần nào phản ánh tính cách bên trong. Ví như một bạn học sinh, ý thức dẫu có tốt đến mấy nhưng ăn mặc luộm thuộm, không biết sống sạch sẽ chắc chắn cũng không được mọi người xung quanh yêu mến. qua đó ta mới thấy được các yếu tố: nội dung và hình thức, vẻ đẹp và phẩm hạn gắn bó mật thiết như thế nào. Và để đánh giá về một ai đó có lẽ phải nhìn một cách tổng quan tất cả các yếu tố trên. Câu tục ngữ: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” có thể không còn hoàn toàn đúng với cuộc sống hiện đại nhưng đó vẫn mãi là lời khuyên cho những ai muốn trở nên toàn diện. Trong cuộc sống cần có sự cân đối, hài hòa giữa hình thức và nội dung, con người cần biết liên kết chặt chẽ giữa vẻ đẹp bên ngoài và phẩm chất bên trong của mình.

Từ thực tế cuộc sống vất vả, gian lao và đầy thử thách, nhân dân ta đã rút ra cách đánh giá, nhìn nhận sự vật và con người. Người xưa thường "Ăn lấy chắc, mặc lấy bền" và coi trọng nội dung bên trong hơn là hình thức bên ngoài: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn". Vậy quan điểm ấy đúng hay không đúng và trong hoàn cảnh ngày nay, có cần bổ sung thêm điều gì chăng?

Tất cả các sự vật đều có hai mặt: nội dung và hình thức. Mặt nội dung còn gọi là chất lượng của sản phẩm thường được đánh giá cao. Tuy vậy, hình thức cũng có vai trò quan trọng trong việc khẳng định nội dung.

Thực tế cho thấy các đồ vật làm bằng gỗ tốt, gỗ quý (giường, tủ, bàn, ghế...) có thời gian sử dụng rất lâu dài và càng về sau càng đẹp. Người ta chỉ cần bào nhẵn, đánh bóng chúng bằng một lớp vec-ni là đủ. Trong khi đó những đồ dùng bằng gỗ xấu, gỗ tạp lại hay được sơn phết hào nhoáng bên ngoài. Dù có đẹp đến đâu chăng nữa thì chúng cũng rất mau hỏng. Vì thế cho nên mọi người chuộng tốt, chuộng bền mà coi nhẹ hình thức của đồ vật. Nghĩa đen của câu tục ngữ trên là vậy.

Nhưng cũng như bao câu tục ngữ khác, câu "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn" còn hàm chứa một ý nghĩa sâu sắc hơn. Đó là lời khuyên thiết thực, đúng đắn về cách nhìn nhận, đánh giá con người. Chúng ta thấy rõ tính nhất quán trong việc khẳng định sự hơn hẳn của nội dung bên trong so với hình thức bên ngoài.

Lời khuyên này rất đúng vì nó được đúc kết từ kinh nghiệm sống của nhiều thế hệ. Đánh giá một con người cần phải trải qua thời gian khá dài, không thể chủ quan, hồ đồ, rất dễ dẫn đến sai lầm, thậm chí gây nên những hậu quả tai hại khó lường.

Điều mà ai cũng phải thừa nhận là người có đạo đức tốt, trình độ hiểu biết sâu rộng, năng lực làm việc cao sẽ làm được nhiều việc hữu ích cho bản thân, gia đình và xã hội. Ngượi lại, không có được những phẩm chất tốt đẹp ấy thì khó có thể thành công trên đường đời, cho dù con người ấy hình thức bên ngoài có hào nhoáng, đẹp đẽ đến đâu chăng nữa. Người xưa đã dùng cách gọi hàm ý châm biếm những kẻ chỉ có hình thức bên ngoài, hay dùng hình thức bên ngoài để lừa bịp người khác, để che giấu những xấu xa, khiếm khuyết bên trong... là lại "Tốt mã rẻ cùi", nói thẳng ra là vô dụng, chẳng có giá trị gì.

Ngày nay, chúng ta nên đánh giá con người như thế nào cho đúng? Chúng ta cần biết, giữa nội dung và hình thức có mối tương quan với nhau. Nội dung quyết định hình thức, hình thức làm tăng thêm giá trị của nội dung. Vì vậy, khi nhận xét đánh giá về một người nào đó, ta hãy bình tĩnh, sáng suốt tìm hiểu, phân tích để có được những kết luận đúng đắn và chính xác nhất.

Đồng quan điểm với người xưa ta vẫn lấy phẩm chất (đạo đức, tài năng...) làm tiêu chuẩn cơ bản, làm thước đo giá trị con người. Hãy căn cứ vào chất lượng và mục đích của công việc mà đánh giá người tốt, kẻ xấu và hãy đặt người ấy vào mối quan hệ với gia đình, nhà trường, xã hội. Người tốt là người có lương tâm, trách nhiệm với bản thân, với mọi người trong mọi hoàn cảnh. Xưa nay, các bậc vĩ nhân, các nhà bác học... thường rất giản dị. Giản dị nhưng nghiêm túc là tôn trọng mình, tôn trọng người khác và điều đó lại trở nên rất thanh cao, cao quý. Trái lại, những kẻ thích phô trương hình thức thì bên trong lại hời hợt và trống rỗng.

Đương nhiên, cùng với việc chú trọng nội dung nhưng chúng ta cũng không nên xem nhẹ hình thức, bởi hình thức phần nào phản ánh nội dung.

Câu tục ngữ là một lời khuyên sáng suốt, thiết thực trong cách đánh giá sự vật và con người trong mọi hoàng cảnh, đồng thời đó cũng là lời cảnh tỉnh đối với những ai chỉ chạy theo hình thức hào nhoáng bên ngoài mà quên đi phẩm chất tốt đẹp - yếu tố cơ bản tạo nên giá trị đích thực của một con người.

Để phấn đấu vươn lên, ta cần phải học tập và rèn luyện, tu dưỡng để "tốt gỗ" đồng thời có được tư cách, lối sống đẹp như "nước sơn".

Từ xưa tới nay, tục ngữ đã cho ta bao lời khuyên, bao kinh nghiệm quý giá. Một trong những kinh nghiệm bổ ích đó là mối quan hệ giữa phẩm chất đạo đức con người với hình thức bề ngoài. Điều đó được thể hiện qua câu tục ngữ: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn".

Trước tiên, ta hãy tìm hiểu ý nghĩa của câu tục ngữ. Câu tục ngữ đã đưa ra hai hình ảnh cụ thể "gỗ và nước sơn". Gỗ là vật liệu để làm nên đồ vật. Gỗ tốt sẽ làm nên những vật dụng tốt. Gỗ xấu sẽ làm nên những vật dụng chóng hư hỏng. Nước sơn là vật liệu để quét lên đồ vật làm cho đồ vật thêm đẹp, thêm bền. Câu tục ngữ: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn" muốm khẳng định: khi đánh giá độ bền của một vật dụng, chúng ta phải chú ý đến chất lượng gỗ để tạo nên đồ vật ấy, chứ không nên chỉ đánh giá bề ngoài của lớp sơn. Từ ý nghĩa rất thực trong cuộc sống, tác giả dân gian đã đề cao phẩm chất đạo đức của con người là quan trọng hơn tất cả vẻ đẹp của hình thức bên ngoài.

Tại sao ông cha ta lại nói: "Tốt gỗ hơn tốt nước sơn"? Ngay từ xa xưa, ông cha ta đã đề cao lối sống đạo đức, nhân cách của con người. Một con người có phẩm chất đạo đức tốt thì trong bất kì hoàn cảnh nào, trong bất kì công việc nào họ cũng hoàn thành một cách tốt đẹp. Trái lại, một con người chỉ chú ý đến hình thức bên ngoài mà quên đi nhân cách, đạo đức và lối sống thì con người đó sẽ bị mọi người xa lánh. Vì vậy, một người có phẩm chất, tư cách đạo đức tốt bao giờ cũng được mọi người quý trọng tin yêu. Ông cha ta đã từng nói: "Cái nết đánh chết cái đẹp", quả không sai. Và nếu, một người nào đó vừa có phẩm chất đạo đức tốt lại có hình thức bề ngoài lịch sự, nhã nhặn thì con người đó càng được tôn trọng hơn. Nội dung quyết định hình thức, và hình thức góp phần nâng cao giá trị của nội dung.

Hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ, học sinh chúng ta phải làm gì để có được phẩm chất đạo đức tốt? Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta phải rèn luyện, tu dưỡng đạo đức sao cho tốt. Phải "Học ăn, học nói, học gói, học mở" để hoàn thiện nhân cách của người học trò ....Và trong cuộc sống của mỗi người, ai cũng có thể rèn luyện để làm cho phẩm chất của mình ngày càng tốt hơn góp phần làm cho xã hội ngày càng văn minh hơn.

Câu tục ngữ thực sự là một bài học quý giá để mỗi học sinh chúng ta nhận rõ hơn trách nhiệm của mình trong việc tu dưỡng đạo đức, rèn luyện nếp sống văn minh.

https://luyenthivan.com/giai-thich-cau-tuc-ngu-tot-go-hon-tot-nuoc-son-6437.html