Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên làng quê trong bài thơ Lao xao của Duy Khán

Viết về tuổi thơ nơi làng quê Việt Nam thì có lẽ "Tuổi thơ im lặng" của Duy Khán vẫn vượt trội hơn cả về phong cách lẫn nội dung. Trong đó có đoạn trích "Lao xao" gây ấn tượng mạnh đối với người đọc về bức tranh thiên nhiên làng quê Việt Nam gắn liền với những kí ức tuổi thơ không thể nào quên. Từng câu, từng chữ của Duy Khán như những nốt trầm bổng gieo vào lòng người đọc tình cảm yêu mến và trân trọng

Bức tranh thiên nhiên làng quê hiện lên qua từng câu văn mượt mà, trong sáng thật bình yên và dịu êm. Đó thực sự là một cuộc sống mà nhiều người mơ ước, được hòa mình vào thiên nhiên, sống trọn từng phút giây với thiên nhiên.

Đoạn trích được mở đầu bằng một khung cảnh chớm hè sôi động và náo nhiệt. Những thanh âm của mùa hè tạo nên bản hòa ca độc đáo và mới lạ, mang đến cảm giác an lành cho mọi người. Đó là hình ảnh "bướm, ong tìm đến hút mật" ở khu vườn mùa hạ. Âm thanh "lao xao" của tiếng ong đánh lộn để hút mật dường như tạo nên sự mê đắm đối với người đọc. Đó là một dư vị không phải nơi nào cũng có được, chỉ những vùng quê yên ả mới cảm nhận được những điều tinh tế như vậy.

Duy Khán đã miêu tả bức tranh mùa hè với những thanh âm của vô vàn tiếng chim 'không biết cơ man nào là chim, tưởng như đây là khoảng trời của riêng chúng". Chúng đủ các loài chim "từ con bồ các đến chim ri, rồi sáo sậu, sáo đen, tu hú, chim ngói, chim nhạn. CHúng họp thành một thế giới hồn hậu....". Những thanh âm nhộn nhịp ấy chỉ có thể tìm thấy ở những vùng quê yên bình, trong lành. Tiếng hót của các loài chim tạo thành bản hòa ca vui nhộn, làm rộn vang cả khu vườn. Có lẽ những thanh âm đó kéo người đọc trở về với tuổi thơ có biết bao hoài niệm về kí ức tuổi thơ.

Thanh âm của tiếng chim tu hú gợi nhiều kỉ niệm, đánh thức những điều tốt đẹp của tuổi thơ. Nó gợi nhắc mùa hè, gợi nhắc những mùa vải chín ngọt lành ở trên cây, lay động lòng người. Bằng cách tả tài tình, tinh tế, Duy Khán đã khiến người đọc như lạc vào một thế giới của tuổi thơ, nhiều thanh âm trong trẻo.

Người đọc còn được lắng nghe tiếng "chéc chéc" của mấy chú nhạn ở ngoài mây xanh, tung bay giữa bầu trời tự do, rồi cả tiếng "bìm bịp" của mấy con bìm bịp núp trong bụi cây. Những tiếng kêu đó có cả nỗi oan ức của một kiếp người, một kiếp người thấp cổ bé họng không thể thanh minh được cho bản thân mình.

Duy Khán thực sự rất yêu thiên nhiên của vùng quê Việt nam, dù những thanh âm không trong lành nhưng đối với ông nó lại gắn bó, tạo nên một phần tuổi thơ đáng nhớ nhất.

Đặc biệt hơn hết là bức tranh thiên nhiên làng quê còn có hình ảnh "diều hâu chỉ biết trộm gà" chỉ biết nhìn vào chuồng lợn, chuồng gà...Mặc dù chúng độc ác nhưng chúng cũng là loài chim, tạo nên sự đa dạng, đầy màu sắc của thế giới loài chim. Thật là một bức tranh sôi động, làm dậy vang cả mùa hẻ tuyệt vời.

Thật vậy, "lao xao" của Duy Khán thực sự đã khiến người đọc cảm nhận được bức tranh đồng quê xinh đẹp và bình yên nhất với những thanh âm trong lành. Bằng lối viết gần gũi, hình ảnh đẹp, tài năng quan sát Duy Khán đã vẽ nên bức tranh mê đắm lòng người.

a. Thiên nhiên làng quê chớm hè

- Cây cối um tùm.

- Hoa lan nở trắng xóa.

- Hoa giẻ từng chùm mảnh dẻ.

- Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như mùi mít chín.

- Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đánh lộn nhau để hút mật hoa.

- Bướm hiền lành bỏ chỗ lao xao.

→ Nghệ thuật nhân hóa.

→ Bức tranh thiên nhiên sinh động, tràn đầy màu sắc.

b. Thế giới các loài chim

- Nhóm chim hiền:

   + Chim sáo (sáo đen, sáo sậu): đậu trên lưng trâu mà hót mà mừng được mùa.

   + Chim tu hú: báo mùa tu hú chín.

   + Chim nhạn: kêu “chéc chéc”.

- Nhóm chim ác:

   + Diều hâu: mũi khoằm, đánh hơi xác chết và gà con rất nhanh. Nó lao như mũi tên xuống, tha được con gà, lao vụt lên mây xanh, vừa lượn vừa ăn.

   + Quạ: bắt gà con, ăn trộm trứng, ngó nghiêng ở chuồng lợn.

   + Chim cắt: cánh nhọn như mũi dao bầu chọ tiết lợn, khi đánh nhau xỉa bằng cánh, vút đi vụt đến như quỷ.

- Chim trị ác: chim chèo bẻo.

   + Hình dáng: như những mũi tên đen hình đuôi cá.

   + Hành động: lao vào đánh diều hâu túi bụi, vây từ phía đánh quạ, cả đàn lao vào đánh chim cắt để cứu bạn,…

→ Các loài chim được miêu tả chi tiết, cụ thể, sinh động và chính xác. Qua đó, thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả và thái độ của nhân dân đối với mỗi loài chim được nhắc đến.